رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه که برای انجام سفری 2 روزه عازم واشنگتن شده است، روز سهشنبه برای نخستین بار با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی خود دیدار کرد. هدف اردوغان از این سفر 2 روزه که جوی سرد و سنگین بر آن حاکم شده، متقاعد کردن ترامپ درباره مساله کردها و استرداد گولن به ترکیه است. روابط آنکارا - واشنگتن طی ماههای پایانی ریاستجمهوری باراک اوباما و به سبب تشدید مناقشات بر سر حمایت آمریکا از کردها در سوریه و حضور فتحالله گولن (مخالف اردوغان) در آمریکا -که اردوغان او را عامل کودتای نافرجام پانزدهم جولای سال گذشته در ترکیه میداند- تیره شد و رو به وخامت گذاشت اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ هم تنش در روابط واشنگتن- آنکارا کاهش نیافت. انگار تنشهای موجود میان 2 کشور تمامشدنی نیست، مسالهای که موجب شده دیدار اردوغان از آمریکا چندان برای آنکارا دلچسب و امیدوارکننده نباشد. علت این امر به تحقق نیافتن اهداف اردوغان از سفر به آمریکا بازمیگردد: یکی اینکه، دولت ترامپ نمیتواند گامهایی را برای استرداد گولن به ترکیه بردارد یعنی ترامپ حتی اگر بخواهد نمیتواند به اردوغان قول دهد گولن مسترد خواهد شد؛ زیرا اساساً این روند از حوزه وظایف و اختیارات رئیسجمهوری خارج بوده و متکی به تصمیم نظام قضایی آمریکاست. از اینرو، موضوع اقامت فتحالله گولن در ایالت پنسیلوانیای آمریکا به یکی از گرههای کور در روابط آنکارا- واشنگتن تبدیل شده است. دیگر اینکه سفر اردوغان به آمریکا تقریبا یک هفته پس از آن صورت میگیرد که آمریکا اعلام کرد به «نیروهای مدافع خلق» (کردها) که با تروریستهای داعش میجنگند، سلاح تحویل خواهد داد. این در حالی است که در نقطه مقابل آنکارای شوکزده و عصبانی از تصمیم ترامپ برای تسلیح نیروهای کرد در سوریه، این شبهنظامیان کرد را «تروریست» میداند. به هرحال شکی نیست که قدرتگیری و گسترش مناطق تحت کنترل کردها در شمال سوریه برای ترکها نگرانکننده است؛ زیرا آنکارا نمیخواهد در حالی که با پکک در داخل خاک ترکیه میجنگد، شاخه سوری این گروه تروریستی در امتداد مرزهای جنوبیاش، منطقه مستقلی برای خود تشکیل دهد و به ملیگرایی در بین کردهای ترکیه دامن زند. از اینرو ترکیه با مشارکت کردها در عملیات آزادسازی شهر رقه (پایتخت خودخوانده داعش) مخالف است اما به نظر نمیرسد اردوغان در واشنگتن موفق به جلب نظر ترامپ در زمینه عدم مشارکت کردها در عملیات رقه شود، چرا که آمریکاییها به گروههای مسلح تحت حمایت ترکیه در شمال سوریه اعتماد چندانی ندارند. به هرحال اردوغان همزمان با کاهش حمایت داخلی به حمایت بیش از پیش ترامپ نیازمند است. علاوه بر مشکلات داخلی، اعتبار و جایگاه خود و ترکیه را در صحنه بینالمللی رو به زوال گذاشته است و این روزها قدرت چانهزنی اردوغان در پایینترین حد خود قرار دارد.
وجه تشابه ترامپ و اردوغان
رجب طیب اردوغان و دونالد ترامپ روز گذشته در کاخ سفید دیدار کردند؛ دیداری که روزنامه فایننشال تایمز آن را «جلسه آموزش مرگ دموکراسی» خواند. جدعون راشمن در مقالهای نوشت: امروز، ترکیه به آمریکا یاد خواهد داد که دموکراسی، چگونه میمیرد. در این مقاله آمده است: اردوغان و ترامپ در دیدار سهشنبه در واشنگتن متوجه شدند ویژگیهای مشترک بسیاری دارند. نویسنده این مقاله در توصیف وجه اشتراک اردوغان و ترامپ نوشت: اردوغان و ترامپ هر دو قومیتگرا هستند و به ملتهای خود وعده دادهاند که کشورشان بهتر از گذشته شود اما آنها کشورهایشان را به شرکتی خانوادگی تبدیل کردند. در ادامه این مقاله تاکید شده است: در زمینه تعامل با رسانهها و دادگاهها، ترامپ و اردوغان، شباهت زیادی به یکدیگر دارند. معروف است ترامپ، خبرنگاران را دروغگوترین قشر میداند و اردوغان نیز با بسیاری از رسانههای ترکیه در جنگ است. علاوه بر این، وقتی یک قاضی دستور ترامپ درباره منع ورود پناهجویان به آمریکا را باطل اعلام کرد، ترامپ در توصیف او گفت: «این شخصی که او را قاضی میخوانند...». راشمن در پایان مقالهاش، یک وجه اختلاف میان ترامپ و اردوغان برشمرد و نوشت: تنها فرق این دو در آن است که اردوغان، موفق شد در کشورش حاکمیت مطلق فردی را عملی کند و بر رسانهها و نظام قضایی چیره شود؛ چیزی که تصور وقوع آن در آمریکا، محال است.