گروه فرهنگ و هنر: سخنگوی هفدهمین دوره جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس به تشریح برنامه‌های تازه و در دست اجرای این جایزه در سال جاری پرداخت. محسن شاهرضایی، سخنگوی هفدهمین دوره جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس با اشاره به اینکه این دوره جشنواره علاوه بر اهداف مقطعی و رایج در این جشنواره به دنبال تعریف و تدوین ساختارهایی تازه در جریان تولید کتاب‌های دفاع‌مقدس و ارتقای کیفیت و کمیت در تولید آثار مکتوب دفاع‌مقدس است، اظهار داشت: ما امیدواریم در این دوره از جشنواره با ایجاد ساختاری تازه برای تعامل میان نویسندگان، منتقدان، مخاطبان و تولیدکنندگان کتاب دفاع‌مقدس به این نتیجه دسترسی پیدا کنیم. وی ادامه داد: جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس تصمیم ندارد خود را تنها به انتخاب برترین اثر در این زمینه محدود کند بلکه از این دوره این جشنواره تصمیم گرفته با ارائه الگو و نیز تعریف شاخص‌ها و معیارهای مطلوب در زمینه تدوین و انتشار این آثار در راه ارتقای کمی و کیفی تولید این آثار گامی تازه بردارد. امیدواریم از راه رصد کتاب‌های دفاع‌مقدس در 2 سال گذشته و آسیب‌شناسی انتشار آنها بتوانیم این الگوها و شاخص‌ها را تعریف و مسائل مغفول در این زمینه را بیشتر مورد توجه قرار دهیم. شاهرضایی افزود: جشنواره در این دوره از برگزاری خود به طور جدی تصمیم گرفته است نسلی تازه از نویسندگان و دست‌اندرکاران ادبیات دفاع‌مقدس را شناسایی کرده و مورد حمایت قرار دهد و در این مسیر به طور جد درصدد تعامل با وزارت آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها هستیم؛ در کنار آن چتر حمایتی ویژه‌ای برای ناشران و نویسندگان و مراکز تولید کتاب دفاع‌مقدس باز خواهیم کرد. وی در همین زمینه از تصمیم دبیرخانه به منظور برگزاری نشست‌های معرفی و نقد آثار مکتوب دفاع‌مقدس در مراکز آموزشی، برگزاری نمایشگاه‌های کتاب در مجامع فرهنگی و دانشجویی و تامل و سرمایه‌گذاری روی پایان‌نامه‌های دانشجویی با موضوع دفاع‌مقدس خبر داد و گفت: در تمام این موارد امکان و بستر همکاری متقابل با تمام نهادها فراهم شده و برنامه‌ریزی دقیقی برای اجرای این رویدادها تدوین شده است. سخنگوی هفدهمین دوره جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس همچنین از تصمیم دبیرخانه این دوره جشنواره برای برگزاری نشست‌های خوانش کتاب در محیط‌های فرهنگی عمومی به منظور معرفی بیشتر آثار این دوره برای مخاطبان و نیز برنامه‌ریزی برای برگزاری کارگاه‌های تخصصی به منظور تدوین و تالیف اثر در این حوزه خبر داد. سخنگوی هفدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس پیش‌تر و در نخستین نشست رسانه‌ای جایزه انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس، از داوری بیش از ۲ هزار عنوان کتاب در این جایزه و تشکیل دبیرخانه دائمی برای این جایزه خبر داده بود. وی در سخنان خود با اشاره به برگزاری 16 دوره قبل این جایزه و نیز جایزه ربع قرن کتاب دفاع‌مقدس و 2 دوره انتخاب کتاب سال دفاع‌مقدس با موضوع کودک و نوجوان گفته بود: در این دوره‌ها در مجموع بیش از ۸۰۰۰ عنوان کتاب مورد داوری قرار گرفته که البته باید بررسی ۶۰۰ عنوان کتاب کودک در آن 2 دوره و ۶۰۰۰ عنوان کتاب در داوری جایزه ربع قرن را به آن افزود. همچنین در دوره هفدهم از این جایزه برآورد ما این است که بالغ بر ۲۰۰۰ عنوان کتاب به دبیرخانه این جایزه برسد. شاهرضایی تاکید کرد: براساس فراخوان جشنواره، آخرین مهلت برای ارسال کتاب‌های منتشر شده در سالهای ۹۳ و ۹۴ از سوی ناشران و نویسندگان برای قضاوت در این جایزه، پایان خردادماه خواهد بود. در همین رابطه، حمید حسام عضو شورای سیاست‌گذاری هفدهمین دوره جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس می‌گوید: طی سالهای اخیر حوزه‌هایی مانند داستان کوتاه و رمان در مقایسه با خاطره‌نویسی به سبب نوع نگارش آن تولیدات، رقابت جدی کمتری داشته است. حمید حسام برگزاری جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس را اقدامی مثبت، تاثیرگذار و موج‌آفرین دانست و در گفت‌وگویی در این‌باره افزود: اگرچه ما هیچ ابزاری برای سنجش تولیدات این حوزه نداریم اما برگزاری جایزه کتاب‌سال دفاع‌مقدس توانسته اشتیاق و انرژی فراوانی میان نویسندگان این حوزه ایجاد کند و کمک کرده تا بتوانیم داشته‌های خودمان در این عرصه را محک بزنیم و میان اهداف برگزاری این جشنواره و نقطه‌ای که در آن قرار داریم ارزیابی داشته باشیم. اگرچه هر سال چهره‌هایی قدیمی در این جایزه دیده می‌شوند اما همچنان فضا برای حضور جوانان و استعدادهای جدید وجود دارد و گاهی این نسل جدید می‌تواند در رقابت با قدیمی‌ها جلوتر حرکت کند. این موضوع نیز نشانه پویایی و بالندگی این جایزه است. وی با بیان اینکه جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس بالاترین تراز ادبی موجود در این حوزه است، افزود: هرساله جشنواره‌های گوناگونی در زمینه کتاب در کشور برگزار می‌شود اما هیچ‌یک از آنها به‌صورت تخصصی به حوزه آثار مکتوب دفاع‌مقدس نمی‌پردازند. همین جشنواره نیز با وجود اینکه طی سالهای قبل به‌صورت مستمر برگزار می‌شد و نویسندگان هم تکلیف خود را می‌دانستند و با دبیرخانه دائمی ارتباط داشتند، مدتی است دچار وقفه در برگزاری شده و یکی از معدود بسترهای رویت این دست از آثار را نیز مسدود کرد. وی افزود: اگرچه در سالهای ابتدایی برگزاری این جایزه، کمیت آثار در آن بیشتر مورد توجه بوده اما بتدریج کمیت‌گرایی در آن به سوی کیفیت‌گرایی حرکت کرد تا جایی که امروز هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند ما به دنبال کار کمی در این جایزه هستیم. بر همین اساس و بر مبنای قضاوت‌های این جایزه می‌توان عنوان کرد طی این سال‌ها برخی شاخه‌ها مانند خاطره‌نویسی فضای جدی رقابتی در کشور داشته اما حوزه‌هایی مانند داستان کوتاه و رمان در مقایسه با خاطره‌نویسی به سبب نوع نگارش آن تولیدات، رقابت جدی کمتری داشته است. همچنین کشف فقر محتوایی موجود در کتاب‌های کودک و نوجوان با موضوع دفاع نیز از دل قضاوت‌های این جایزه قابل احصا شده است. همچنین محمدرضا سنگری، نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات انقلاب و دفاع‌مقدس درباره اهمیت ادبیات حوزه دفاع‌مقدس می‌گوید: ما بر این باوریم که ارزش‌های دفاع‌مقدس پیوسته زایا بوده‌اند و فرهنگ ناشی از آن مانند فرهنگ عاشورا همواره رنگی از استمرار دارد. محمدرضا سنگری در نشست بایدها و نبایدهای کتاب دفاع‌مقدس که پیش‌تر از سوی دبیرخانه هفدهمین دوره جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد در سخنانی عنوان کرد: ما بر این باوریم که ارزش‌های دفاع‌مقدس پیوسته زایا بوده‌اند و فرهنگ ناشی از آن مانند فرهنگ عاشورا همواره رنگی از استمرار دارد، با این همه من حس می‌کنم هنوز در اتلاق نامی به این رویداد سرگردان هستیم. مهم است که به این اتفاق چه بگوییم؛ جنگ؟ جنگ تحمیلی یا دفاع‌مقدس؟ این پژوهشگر در بخشی دیگر از سخنان خود از آنچه که تغییر نام و هویت دفاع‌مقدس نامید انتقاد کرد و گفت: اگر امروز اسم دفاع‌مقدس را به جنگ تغییر دهیم در آینده شاهدیم که می‌گویند شما جنگیدید و دشمن هم جنگید. تفاوتی میان شما نیست. امروز با این خطر مواجهیم که عده‌ای با بزرگ کردن برخی مفاهیم در صدد تخریب مفهوم دفاع‌مقدس برآمده‌اند. مثلا مفهوم عشق را آنچنان بزرگ می‌کنند که در یک داستان حس می‌کنی گویا دفاع‌مقدس جلوی عشق را گرفته است. اگر چنین رویکردهایی ادامه‌دار باشد من نمی‌دانم در آینده تکلیف ادبیات دفاع‌مقدس در این کشور چه خواهد بود.