گروه اقتصادی: سرانجام مقامات بانک مرکزی بعد از چند روز التهاب به اخبار و شایعات واکنش نشان داده و اعلام کردند مذاکرات برای ادغام بانک‌ها و موسسات در حال انجام است. به گزارش «وطن‌امروز» سیاست بانک مرکزی ادغام موسسات اعتباری و بانک‌ها و به وجود آوردن بانک‌های بزرگ‌تر است. از این بگذریم که همین سیاست وضعیت آشفته بانک‌‌ها را نشان می‌دهد اما نکته اصلی این است که آیا ادغام‌ها می‌تواند مشکلات را از بین ببرد یا اینکه تولید مشکل بزرگ‌تری خواهد کرد؟ در روزهایی که به واسطه ساماندهی موسسات اعتباری اعتماد عمومی از نظام بانکی برچیده شده است، طرح ادغام بانک‌ها می‌تواند التهاب و ابهام‌ها را بیشتر و سپرده‌گذاران را سرگردان‌تر کند. معاون نظارتی بانک مرکزی گفت: مذاکراتی بین مؤسسه کوثر با سهامداران ثامن و بانک مهر اقتصاد انجام شده و توافقات اولیه صورت گرفته که اگر مصلحت اینها به ادغام باشد با تشخیص بانک مرکزی این ادغام صورت گرفته و یک بانک قوی‌تر، مستحکم‌تر و با ثبات مالی بیشتری ایجاد شود. فرشاد حیدری با اعلام اینکه سپرده‌گذاران موسسه مالی ثامن به هیچ عنوان نگران سپرده‌هایشان نباشند، اظهار داشت: مشتریان برحسب نیاز خود به این موسسه مراجعه کرده و سرویس دریافت کنند، زیرا ما به عنوان بانک مرکزی حمایت لازم را از موسسه ثامن و مدیران آن کردیم و خواهیم کرد. معاون نظارتی بانک مرکزی اظهار داشت: به این ترتیب هیچ خدشه‌ای در پرداخت‌های این موسسه ایجاد نمی‌شود. مذاکراتی بین موسسه کوثر با سهامداران ثامن و بانک مهر اقتصاد انجام شده ولی اطلاع‌رسانی‌هایی از ناحیه این موسسات صورت گرفته بود که لزوما ممکن است یکسان با نظر سهامداران نباشد. حیدری افزود: توافقات اولیه صورت گرفته که اگر مصلحت اینها به ادغام باشد با تشخیص بانک مرکزی این ادغام صورت بگیرد که یک بانک قوی‌تر، مستحکم‌تر و باثبات مالی بیشتر ایجاد شود.
 کارشناسان مخالف ادغام
بسیاری از کارشناسان بانکی با طرح دولت برای ادغام مخالفت کرده و آن را مغایر با منافع سهامداران می‌دانند. در جدیدترین اظهار نظر مدیرعامل اسبق بانک تجارت اعلام کرده ادغام بانک‌ها فقط صورت مساله را پاک می‌کند. مدیرعامل سابق بانک تجارت با بیان اینکه ادغام بانک‌ها تنها پاک کردن صورت مساله است و راه‌حل نیست، گفت: باید بانک مرکزی برای هر بانک برنامه‌‌ای جامع و متناسب با شرایط همان بانک، تدوین و بانک‌ها را ملزم به اجرای آن کند. محمدرضا رنجبرفلاح در گفت‌وگو با فارس، با بیان اینکه ادغام بانک‌ها تا مدت‌ها عدم شفافیت بر بانک‌های جدید را حاکم می‌کند، اظهار داشت: فرض کنیم دو بانک با یکدیگر ادغام شوند، نتیجه این می‌شود که مدیران شعب و مسؤولیت‌ها تغییر می‌کند، حتی سیستم نرم‌افزاری حساب‌ها تغییر می‌کند که این تغییرات موجب به‌هم ریختگی در اداره بانک‌ها می‌شود. وی با اشاره به ادغام 12 بانک و تشکیل بانک تجارت در اوایل انقلاب، افزود: با وجود گذشت بیش از 3 دهه از این ادغام، هنوز مشکلات در حوزه مدیریت دارایی‌های مفقود شده یا تصاحب شده و اسناد و مدارک مربوطه در امور حقوقی بانک و سیستم اداری وجود دارد. وی تصریح کرد: با ادغام دو یا چند بانک مشکل‌دار در صورتی که درست مدیریت نشود، مشکل هیچکدام حل نخواهد شد بلکه مشکلات انباشته و در برخی موارد لاینحل می‌شود و اصل مشکل کماکان باقی می‌ماند. رنجبرفلاح اضافه کرد: اگر بانک مرکزی بخواهد بانک‌های بزرگ کشور (مانند ملت، تجارت و صادرات) را ادغام کند حداقل 30 درصد نقدینگی کشور درگیر با ادغام این 3 بانک می‌شود و این ادغام در ابعادی به این بزرگی هزینه‌های بسیار زیادی برای نظام بانکی و اقتصاد کشور دارد. وی یکی از چالش‌های ادغام را تفاوت سیستم‌های نرم‌افزاری بانک‌ها دانست و گفت:‌ به عنوان مثال سیستم کربنکینگ یک بانک مربوط به شرکت ملی انفورماتیک است و کربنکینگ بانک دیگر توسط زیرمجموعه خودش نوشته شده است. این دو بانک امکان تلفیق حساب را ندارند و اگر بخواهد اصلاح و حساب‌ها یکپارچه شود، حداقل 2 سال زمان می‌‌برد. مدیرعامل سابق بانک تجارت ادامه داد: اگر بانک مرکزی بخواهد بانک بد را در بانک خوب ادغام کند، سهامداران بانک خوب راضی به این ادغام نیستند چون این ادغام به زیان بانک خوب است و ادغام دو بانک بد هم بی‌فایده است.
زمینی که پس از 37 سال کشف شد
این کارشناس اقتصاد پول و بانکداری با اشاره به مشکلات ادغام 12 بانک و تشکیل بانک تجارت، گفت: همانطور که عرض کردم ادغام موجب کاهش شفافیت صورت‌های مالی و وضعیت دارایی‌ها می‌شود. به عنوان مثال سال 92 ما در بانک تجارت یک زمین کشف کردیم که سال 1355 به بانک ایران- انگلیس داده شده بود اما چون نماینده بانک برای امضای سند به دفترخانه مراجعه نکرده بود، سند آن زمین به نام بانک ایران- انگلیس ثبت نشده بود. پرونده این زمین لابه‌لای پرونده‌ها گم شده بود و کسی اطلاع نداشت. مدیرعامل سابق بانک تجارت افزود: سال 92 به طور تصادفی یکی از مدیران با من تماس گرفت و گفت می‌دانی بانک تجارت یک زمین بسیار مرغوب در ولنجک دارد؟ گفتم ماجرا چیست، گفت به وکیلم می‌گویم پیش شما بیاید. به گفته وی، در نهایت مشخص شد بانک تجارت 4 هزار و 200 متر زمین دارد و بعد از کلی مکافات توانستیم این زمین را تملک کنیم. رنجبرفلاح تصریح کرد:‌ یک فرد دیگری به بانک مراجعه کرده بود و با ارائه مدارکی می‌گفت چند هزار سکه پهلوی بابت وثیقه وام در بانک بازرگانی گذاشته‌ام‌ و این وام را تسویه‌ کرده‌ام و سکه‌ها را می‌خواهم. وی ادامه داد: معلوم نبود این سکه‌ها کجا بود اما این فرد با مراجعه به دادگاه به دنبال رای بود. مدیرعامل سابق بانک تجارت اظهار داشت: در حال حاضر که بانک‌های بزرگ ادغام نشده‌اند، وقتی رئیس شعبه عوض می‌شود و می‌‌خواهد مطالبات معوق را وصول کند، می‌بیند پرونده تسهیلاتی نواقصی دارد و وصول معوقات بسیار مشکل می‌شود. در چنین شرایطی چگونه می‌توان دو بانک را با هم ادغام کرد و نتیجه مطلوب گرفت؟ وی با تاکید بر اینکه ادغام بانک‌ها به نوعی پاک کردن صورت مساله است و راه‌حل نیست، گفت: باید در ابتدا وضعیت مالی بانک‌ها به طور کامل شفاف و معوقات مشخص شود، همچنین بانک‌ها ملزم به افزایش سرمایه‌ شوند و بعد بانک مرکزی برای هر بانک یک برنامه‌‌ جامع و متناسب با شرایط همان بانک، تدوین و بانک‌ها را ملزم به اجرای آن کند. رنجبرفلاح با بیان اینکه در قانون تجارت که جزو بهترین قوانین کشور است، مساله ادغام وجود ندارد، ادامه داد: ادغام بانک‌ها انرژی زیادی می‌برد اما بحران را حل نمی‌کند بلکه فقط سرپوشی روی آن می‌گذارد.
ادغام مشکلی را حل نمی‌کند
وی ادامه داد: در واقع باید ریشه مشکلات را واکاوی و برای حل ریشه‌های آن سیاست‌های مناسب اتخاذ کرد. اگر علت اصلی مشکلات بانک‌ها زیان‌دهی، مطالبات معوق، وثایق ناکافی، ضعف در مدیریت نقدینگی، قرمز شدن حساب آنها نزد بانک مرکزی یا وجود دارایی‌های غیرمولد است، با ادغام، کدامیک از این مشکلات حل می‌شود؟ مدیرعامل سابق بانک تجارت افزود: آیا نباید قبل از ادغام، با اتخاذ سیاست‌های کلان اقتصادی برای کاهش نرخ بهره و اصلاح ساختار هزینه‌ای بانک‌ها و نیز پیگیری طرح تحول نظام بانکی و استفاده از تجارت سایر کشورها این مشکلات را هم در حوزه کلان و هم در خرد حل کرد؟ این کارشناس اقتصاد پول و بانکداری با طرح این پرسش که آیا راه‌حل دیگری به غیر از ادغام بانک‌ها مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته است، گفت: ساماندهی مدیریت مالی بانک‌ها و اصلاح ساختار شیوه‌های مدیریتی آنها برای افزایش بهره‌وری در اولویت حل ساختاری مشکلات شبکه بانکی است. رنجبرفلاح تاکید کرد: لازم است هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این ادغام‌ها و بی‌اعتمادی موجود در جامعه و در بین سپرده‌گذاران به طور کامل ارزیابی و در چارچوب یک برنامه عملیاتی حساب شده تصمیم‌گیری شود تا کمترین هزینه‌ها را برای کشور داشته باشد.