احمد طالقانی: در نظام آموزشی کشور ما انجمن‌های اولیا و مربیان به عنوان یک نهاد تربیتی عهده‌دار آموزش خانواده و ایجاد پیوند میان خانه و مدرسه در ارتباط با مسائل تربیتی، پرورشی و آموزشی هستند. شاید برای خیلی‌ها انجمن اولیا و مربیان یادآور درخواست‌های مالی ریز و درشت مدارس ورشکسته دولتی باشد اما به واقع کارکرد این نهاد بیش از اینهاست. نگاهی به تاریخچه این تشکل حاکی از سپری شدن بیش از 7 دهه از آغاز شکل‌گیری آن است؛ 9 آبان‌ماه 1326 خورشیدی طرح تشکیل انجمن‌های همکاری خانه و مدرسه از سوی شورایعالی فرهنگ وقت به تصویب رسید.
هدف از ایجاد این تشکیل فراهم کردن بستری مناسب به منظور مشارکت والدین در تعلیم و تربیت فرزندان عنوان شده بود. سال 1346 شمسی انجمن ملی اولیا و مربیان ایران تأسیس شد که هدف آن ایجاد هماهنگی میان سازمان‌ها و مؤسسات تربیتی کشور و بررسی مسائل تربیتی بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی انجمن اولیا و مربیان براساس مصوبه شورای انقلاب به عنوان سازمانی وابسته به‌ آموزش‌وپرورش معرفی شد. تاکنون نیز این تشکل با تفاوت‌هایی به عنوان یک سازمان مکمل در چارت سازمانی آموزش‌وپرورش به حیات نیم‌بند خود ادامه می‌دهد.
چرا نیم‌بند؟
پاسخ به این پرسش سهل و ممتنع است! زیرا اگرچه همگان بر لزوم وجود چنین تشکلی اذعان دارند، بررسی نقش و کارکرد این انجمن‌ها خیلی زود امید‌ها را ناامید و تردید‌ها را درباره فلسفه وجودی آنها پررنگ می‌کند. درنگی کوتاه در مورد عملکرد انجمن‌های اولیا و مربیان حاکی از فاصله گرفتن این انجمن‌ها از ماهیت اصلی خود و تبدیل شدن به دورهمی برخی اولیا جهت پیشبرد اهداف شخصی، حضور در برخی مراسم‌های نمایشی و تبدیل شدن به ماشین امضا جهت صورتحساب‌های مالی مدارس است.
آیا این تشکل سربار است؟
قانونگذار اختیارات مناسبی را در چارچوب نظام آموزش‌وپرورش در اختیار آنها قرار داده اما به دلیل بی‌اطلاعی برخی والدین دانش‌آموزان از یکسو و بی‌رغبتی اولیای مدرسه جهت مشارکت قانون‌مدار اولیا در اداره مدارس از سوی دیگر، عملا این تشکل‌ها خنثی و کم اثر شده‌اند. با این اوصاف و در شرایطی که نظام آموزش‌وپرورش کشور به علت کم‌کاری‌های مزمن و برخی سیاست‌بازی‌های بی‌حاصل و آسیب‌زا دچار حواشی پردامنه‌ای شده و از توان عملیاتی تشکل‌هایی چون انجمن‌های اولیا و مربیان برای کمک به نظام آموزش‌وپرورش استفاده‌ای نمی‌شود، خبرها حاکی از حواشی دنباله‌داری - نظیر آنچه در ماجرای سند 2020 گذشت- است که برخی مدیران این وزارتخانه برای نظام آموزشی کشور تدارک می‌بینند!
رونمایی از طرح پرحاشیه!
 طرح جدیدی که هفته قبل از آن رونمایی شد تحت عنوان جدایی انجمن‌های اولیا و مربیان از آموزش‌وپرورش و اداره هیات امنایی انجمن‌ها یکی از همان حواشی پررنگ است!  با اجرایی شدن این طرح، انجمن اولیا و مربیان تبدیل به تشکلی غیردولتی می‌شود و هیچ‌گونه ارتباط ساختاری اداری با آموزش‌وپرورش نخواهد داشت، بدین ترتیب در مدارس کشور راه برای انجمن‌ها و تشکل‌های غیردولتی هموار شده و بدون هیچ‌گونه نظارتی در مورد صلاحیت‌های حرفه‌ای و اخلاقی اعضا ساز جدایی از نظام تعلیم و تربیت کوک می‌شود! حال آنکه از ابتدا هدف از شکل‌گیری و اختیارات قانونی انجمن‌های اولیا و مربیان، کمک به پیشبرد اهداف عالی نظام تعلیم و تربیت در چارچوب سیاست‌های کلی نظام اسلامی و اسناد بالادستی بود. با جدایی تشکل‌های اولیا و مربیان از چتر نظارتی آموزش‌وپرورش اما معلوم نیست چه سیاست‌ها و نگرش‌هایی در مدارس حاکم می‌شود. بدون تردید با توجه به حساسیت‌های زیاد مدارس و آسیب‌پذیر بودن نسل آینده‌ساز این جداسازی زمینه‌ساز خلع سلاح نظام تربیتی کشور است و خواسته و ناخواسته فضای آموزشی مدارس را دستخوش تلاطم‌ بسیار می‌کند!