حسین قرایی: یادش بخیر سال‌ها پیش که هنوز کتاب‌های درست و حسابی درباره ادبیات انقلاب اسلامی و ادبیات دفاع‌مقدس منتشر نشده بود، «فرهنگ شاعران جنگ و مقاومت» از کتاب‌هایی بود که برای خیلی از دانشجویان و اساتید به عنوان منبع و مأخذ استفاده می‌شد.
10 سال پیش که کتاب مذکور را تهیه کردم، با خیلی از شاعران عصر انقلاب آشنا شدم، قیصر امین‌پور، حسین اسرافیلی، جواد محقق، محمدرضا مهدیزاده، علی معلم‌دامغانی، محمود شاهرخی، مهرداد اوستا و... نویسنده کتاب هم دکتر محمدباقر نجف‌زاده بارفروش (م. روجا) بود.
گزینش هنرمندانه دکتر نجف‌زاده از شعرهای شاعران عصر انقلاب، کتاب را وزین و قابل تحسین جلوه داده بود.
من جمله شعر زیبا و حماسی علی معلم:
تو عاشقی، تو رهایی، تو نیک بی‌باکی
سفر بخیر برادر، برو که چالاکی...
در همان سال‌ها بود که کتابی با عنوان «نثر شاعرانه» نقد و تحلیل نثر و قطعه ادبی از دکتر محمدرضا سنگری را می‌خواندم و دوباره نام دکتر نجف‌زاده‌بارفروش را در بین نثرنویس‌های متبحری چون نادر ابراهیمی، محمدعلی اسلامی‌ندوشن، محمود اکرامی، محمد بهمن‌بیگی، مهدی پوررضاییان، محمدرضا حکیمی، پرویز خرسند، سپیده خلیلی، محمدرضا مهدیزاده و... دیدم. نثر نجف‌زاده چالاک و زنده بود، زلالی در واژه‌هایش درخشش داشت و احساس و عاطفه در رگ‌رگ کلماتش ریشه دوانده بود.
«کوچه‌های سنگ‌فرش و خاکی را تبسم‌های عبوس دربرگرفته است.
آدم‌ها، دمادم، توفانی‌اند و گردآلود، خیال‌ها خسته است و فرسوده، رویاهای رنگی، زخمی است و کبود.
از زورخانه‌های مردانگی، صدای پهلوان‌ها موج نمی‌زند و تک‌خال‌های سبیل جوانمردی به گرو نمی‌رود.
خواب و بیداری هم‌رنگند، دفترچه‌های پولی احساس از تپش و اعتبار افتاده است و جوهر لوطی‌ها رفته رفته رنگ می‌بازد.»
(نثر شاعرانه ص 161 – 160)
دغدغه‌های انسانی او در نثرهای شاعرانه‌اش نمایان است. البته به طور گسترده‌تری می‌توان نثرهای شاعرانه این نویسنده را در کتاب گزیده ادبیات معاصر (انتشارات نیستان) رؤیت کرد.
حافظه دکتر نجف‌زاده لبریز از تاریخ و فرهنگ ایران اسلامی است و این لبریز بودن باعث می‌شود کلمات نوشته‌هایش بر دل و جان مخاطب بنشیند.
از دیگر دغدغه‌های نوشتاری دکتر نجف‌زاده، توجه به آرمان‌های انقلاب اسلامی است. قلم روان و صمیمی او در داستان‌های کوتاهی که در حوزه ادبیات دفاع‌مقدس نوشته است مبین باورمندی اوست.
استفاده از کلمات قابل هضم و سلیس، نثر او را شسته روفته کرده و ضریب اثرگذاری‌اش را بالا برده است. از همین دریچه می‌توان به کتاب «تمام فصل‌ها بوی تو را می‌دهند» نظر انداخت و آن را واکاوی کرد.
بخش دیگری از زندگی ادیبانه نجف‌زاده (م.روجا) به ترجمه قرآن مجید، نهج‌البلاغه، مفاتیح‌الجنان و صحیفه سجادیه طی شده است و از این 4 ترجمه، فقط زبور آل‌محمد (صلی‌الله علیه و آله) صحیفه سجادیه، توسط نشر تجلی مهر منتشر شده و در دست علاقه‌مندان به زبان پارسی سره قرار گرفته است.
قابل ذکر است چاپ دوم این ترجمه توسط انتشارات مذکور در راه است.
طنز و توجه به طنزپردازان بخش دیگری از فعالیت‌های قلمی و ادبی «م. روجا» را تشکیل می‌دهد.
او در کتاب «طنزنویسان ایران از مشروطه تا امروز» به آثار طنزپردازان در حوزه نثر پرداخته و این تلاش را در مجلدهای دیگر با مجتبی فرجیان از سر گرفته است که در بیشتر پژوهش‌های جدی در حوزه طنز به عنوان منبع استفاده شده است.
دکتر نجف‌زاده در کتاب 270 صفحه‌ای طنزنویسان ایران از مشروطه تا امروز در حوزه تذکره‌نویسی پویاست.
این اثر با پیش‌گفتارهای عمیق از استاد جلال رفیع، مزین شده و با معرفی و تبیین آثار افرادی چون جلال آل‌احمد، منوچهر احترامی، رسول پرویزی، ایرج پزشکزاد، فریدون توکلی، ابوتراب جلی، ابوالقاسم حالت، محمد خرمشاهی، علی‌اکبر دهخدا، ابوالفضل زرویی‌نصرآباد، پرویز شاپور و... آذین بسته شده است.
به نظرم رفتار و سکنات دکتر نجف‌زاده نیز پر از طنز است. گاهی اوقات آنقدر این طنز بر او چیره می‌شود که تشخیص طنز و جد در کلام و کلمه‌هایش سخت می‌نماید، یکی ـ دو بار که با ایشان بنشینید به این کلام نگارنده صحه خواهید گذاشت!
اما فعالیت‌ها و پژوهش‌های «م.روجا» به این ختم نمی‌شود، او با وجود اینکه بیش از 50 اثر در حوزه فرهنگ و ادبیات منتشر کرده به تدریس نیز مشغول است و شاید علاقه به تدریس است که باعث می‌شود واژه‌هایش رنگ و بوی کهنگی نگیرد و سعی می‌کند در حال نو شدن باشد که گفته‌اند:
«سخن نو آر که نو را حلاوتی دگر است».
و این حلاوت زمانی مسجل می‌شود که محضر «م.روجا» را درک کنیم.
این همه کلمه در باب دکتر نجف‌زاده(م.روجا) نوشتم، باید از این ویژگی او هم یاد کنم که باعث شده کمتر مورد توجه جامعه دانشگاهی قرار گیرد.هرچند آثار قابل توجهی در این حوزه ارائه داده است. فروتنی و تواضع بیش از حد این استاد دانشگاه مهم‌ترین دلیلی است که این روزها به وی بی‌توجهی را هدیه داده است!
تمایل و تعلق ذوق «م.روجا» به نثر بیشتر از شعر است و از همین چشم‌انداز اگر به کتاب‌های او نظر کنیم، به کارنامه پژوهشی و ادبی او پی خواهیم برد.
کارنامه‌ای که از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در آن یافت می‌شود.
- تحمیدیه در ادب فارسی با همکاری دکتر غلامرضا ستوده
- طنزسرایان ایران از مشروطه تا انقلاب با همکاری مرتضی فرجیان
- علم از دیدگاه امام علی علیه‌السلام
- واژه‌نامه مازندرانی
- طنز در شعر استاد شهریار و...
باید در مجال و مقال فراخ‌تری، کارنامه ادبی دکتر نجف‌زاده‌بارفروش را به تماشا نشست تا این شخصیت ادبی را بیشتر بشناسیم.