عبدالباری عطوان: وقتی خالد العطیه، وزیر دفاع قطر تاکید می‌کند نقشه‌ای برای تغییر نظام حاکم قطر وجود دارد و برای دومین بار در فاصله چند روز اعلام می‌کند «آماده دفاع از خودمان هستیم» آن هم ساعاتی پیش از اینکه تمدید فرصت 48 ساعته قطر به پایان برسد، به این معنی است که میانجیگری کویت برای نجات منطقه و مهار بحران کنونی به بن‌بست رسیده است. پاسخ قطر به درخواست‌های سیزده‌گانه ائتلاف سعودی شامل امارات، مصر و بحرین تکرار مواضع سابق و تاکید مجدد بر این بود که راه‌حلی جز گفت‌وگو براساس مساوات و نه تهدید وجود ندارد و این چیزی بود که محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، وزیر خارجه قطر در جریان کنفرانس مطبوعاتی با همتای آلمانی خود اظهار داشت. در همین ارتباط اخبار غیررسمی که درباره پاسخ قطر به امیر کویت درز کرده است، حاکی از این است که قطر نه شبکه الجزیره و نه پایگاه نظامی ترکیه را تعطیل نخواهد کرد و هیچ یک از مخالفان خلیجی و مصری را که به آن پناهنده شده‌اند، تحویل نخواهد داد و علاوه بر این روابط خود با جنبش اخوان‌المسلمین را حفظ خواهد کرد، زیرا این گروه در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار ندارد. باید در نظر داشت، شاید به همین دلایل میانجی کویتی عجله داشت به محض دریافت پاسخ قطر آن را به اطلاع دولت عربستان و امارات عربی متحده برساند، زیرا این پاسخ هیچ‌گونه عقبگرد امیدوارکننده‌ای که زمینه‌ساز گفت‌وگو باشد، به همراه ندارد. در این میان قطر آشکارا اعلام کرد، جنگ را بر قبول این درخواست‌های «غیر منطقی» و «تحریک‌آمیز» ترجیح می‌دهد، از همین رو چه‌بسا منطقه خلیج‌فارس در پرتگاه فاجعه اقتصادی قرار گرفته باشد که همه از آن متضرر می‌شوند و این فاجعه مقدمه فاجعه نظامی نیز باشد. شدت یافتن بحران سرفصل مرحله آینده است که در آن آرامش هیچ جایی ندارد زیرا هرکس جنگ لفظی غیرمستقیم و تبادل اتهامات بین شیخ عبدالله بن‌زاید، وزیر خارجه امارات و همتای قطری‌اش شیخ عبدالرحمن آل‌ثانی را پیگیری کند، به همین نتیجه می‌رسد. به هر حال نشست وزیران خارجه 4 کشور مصر، عربستان، امارات و بحرین در قاهره که عصر چهارشنبه برگزار شد، می‌تواند موجب شکل‌گیری «نقشه راه» برای اقدامات فشرده‌ای باشد که نخستین رویکرد آن تحریم‌های اقتصادی و دومین مورد آن نیز آمادگی نظامی باشد. در این میان اخبار لغو عضویت قطر در شورای همکاری خلیج‌فارس بیش از پیش و با شدت بیشتری شنیده می‌شود و علاوه بر این احتمال بلوکه کردن دارایی‌های قطر در بانک‌های امارات و عربستان و برداشت سپرده‌ها از بانک‌های قطر نیز وجود دارد. بعد خطرناک‌تر درز این اخبار در چند روز گذشته اشاره به تشکیل پایگاه نظامی در بحرین و به عبارت دقیق‌تر در جزیره حوار در فاصله چند کیلومتری قطر است به اضافه اینکه برخی اخبار حاکی از تکاپوی نیروهای سپر جزیره و ورود آنان به قطر است؛ شبیه کاری که در آغاز اعتراض‌های مسالمت‌آمیز در بحرین رخ داد. نکته قابل توجه اینکه این نیروها اکنون تحت پشتیبانی زره‌پوش‌ها در بحرین مستقر هستند و تعداد آنان بیش از 2 هزار سرباز است که همگی از امارات و عربستان هستند. نکته عجیب این بحران وخیم در خلیج‌فارس این است که نیروهای ترک مستقر در قطر با موافقت آمریکا و به منظور مقابله با هرگونه تحرک نظامی احتمالی ایران علیه قطر یا هر یک از کشورهای عرب خلیج‌فارس در این کشور مستقر شدند و این حضور با استقبال عربستان صورت گرفت. اکنون به نظر می‌رسد ماموریت نیروهای ترک در قطر 180 درجه تغییر کرده است و هدف آن در ناکام گذاشتن هرگونه کودتا برای سرنگونی رهبری کنونی قطر محدود شده است و این چیزی است که منصور اکوگن، کارشناس مسائل راهبردی ترکیه در گفتوگویی رادیویی به آن اشاره کرد. باید در انتظار بروز موارد غیرمنتظره در بخش اقتصادی و نظامی بود و در این شرایط  بعید نیست دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در این بحران دست داشته و آتش آن را شعله‌ور‌تر کند؛ زیرا اگر به‌دنبال آرام کردن وضعیت و ایجاد راهکار سیاسی برای آن بود، آن را بر متحدانش تحمیل می‌کرد، چرا که همه طرف‌های این بحران بدون استثنا متحد آمریکا هستند.