عبدالباری عطوان: 2 تحول بسیار مهم طی چند روز گذشته رخ داده است که نمی‌توان آنها را به دلیل بازتاب‌‌شان بر بحران سوریه در حال حاضر و آینده نادیده گرفت: اول - سرنگونی یک هواپیمای بدون سرنشین اسرائیلی در سه‌شنبه گذشته در استان قنیطره در جنوب سوریه توسط پدافند سوریه. دوم - رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در روز چهارشنبه اطلاع داد سرنوشت بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه در دستان روسیه است و طرف روسی باید درباره ابقای وی در قدرت تصمیم‌گیری کند. تحول اول بازتاب‌دهنده وقوع تغییر استراتژیک در موازنه‌های قدرت در میدان‌های جنگ در جبهه سوری- اسرائیلی و دومی انقلاب در مواضع سیاسی آمریکا درباره نقشه بحران سوریه و عقب‌نشینی دولت کنونی ایالات متحده از مواضعش به شمار می‌رود که بارها آن را تکرار کرده و اعلام کرده بود اسد از قدرت باید کنار برود. رهبران سوریه که به مدت طولانی بمباران‌های اسرائیلی را تحمل کردند؛ بمباران‌هایی که مراکز نظامی آنها را در استان قنیطره آن هم برای حمایت از شورشیان هدف قرار می‌داد، طی روزهای اخیر هشدار دادند واکنش آنها در مرحله بعدی متفاوت خواهد بود؛ امری که باعث شد برخی دشمنان‌شان به این هشدار واکنش تمسخرآمیزی نشان دهند. سرنگونی هواپیمای اسرائیلی بلافاصله پس از نقض حریم هوایی سوریه و شلیک موشک به اهداف نظامی در سه‌شنبه گذشته بدین دلیل صورت گرفت که جدیت این هشدارهای سوری و نیز وقوع تغییر در قواعد بازی نظامی را نشان می‌دهد که پایانی است بر تکبر اسرائیلی. روس‌ها همانطور که این حادثه و دلایل آن روشن می‌کنند، تصمیم گرفتند همپیمان سوری‌شان را مجهز به توپ‌های الکترونیکی کنند که فعالیت هواپیماهای اسرائیلی را دچار اختلال کرده و باعث فلج شدن‌ و سرنگونی‌شان شود. روزنامه «روزیسکا گازتا»ی روسیه نوشت مدل‌های جدید این توپ‌های الکترونیکی که می‌توان آنها را روی خودروهای زره‌پوش نصب کرد برعکس دستگاه‌های راداری سنتی دارای صفحه‌هایی است که می‌توانند هواپیماهای اسرائیلی مدرن را که از پلاستیک درست شده‌اند رصد و سرنگون کنند. بعید نمی‌دانیم رهبران روسیه تصمیم‌های پرجرأت دیگری گرفته باشند از جمله تجهیز سیستم دفاع زمینی و هوایی سوریه به موشک‌هایی از نوع اس300 برای رویارویی با هرگونه هواپیمای نظامی اسرائیلی که بخواهد حریم هوایی سوریه را نقض و اهدافی را در عمق سوریه بمباران کند، همانطور که طی سال‌های گذشته این کار را می‌کردند و از آن فراتر هواپیماهای آمریکایی را اگر بخواهند به هواپیماهای سوری یا مراکز ارتش سوریه تجاوز کنند، سرنگون کنند. رهبران روسیه با مجهز کردن همپیمان سوری به اینگونه توپ‌های الکترونیکی پیشرفته چه‌بسا می‌خواستند یک پیام دوگانه به دولت اشغالگر اسرائیل و حامی آمریکایی‌اش برسانند که می‌گویند هرگونه تجاوز به نیروهای سوری همپیمان با پاسخ قوی دمشق مواجه می‌شود، زیرا کاسه صبر لبریز شده است. آیا آمریکا و اسرائیل این پیام را می‌گیرند و مضمون آن را بخوبی می‌فهمند و به تجاوزهای خود به سوریه پایان می‌دهند؟ ما بر این باوریم که سخنان تیلرسون که در آن گفت سرنوشت بشار اسد در دست روس‌هاست و اولویت آمریکایی‌ها محدود به جنگ با داعش است و نیز توقف بمباران‌های اسرائیلی که عمق سوریه را هدف قرار می‌داد چه بسا تأکیدی بر این است که این پیام رسید و هشدارها دریافت شد، حتی تهدیدهای درون آن نیز دریافت شد.
پاسخ شدید دمشق به اردوغان
وزارت خارجه و مهاجران سوریه با انتشار بیانیه‌ای، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه را به نقض قوانین و قطعنامه‌های بین‌المللی به خاطر حمله اخیرش به منطقه اعزاز در شمال حلب متهم کرد. در این بیانیه آمده است چنین اقدامی، ترکیه را شریک تروریسم و توطئه ضد سوریه قرار می‌دهد. در بیانیه مزبور آمده است تعدی جدید ترکیه به منطقه اعزاز، اخترین و جسرین در شمال حلب در چارچوب نقش ویرانگر حکومت ترکیه در سوریه بوده و آن را شریک اساسی در تروریسم و توطئه ضدسوریه قرار می‌دهد که تهدیدی برای امنیت و ثبات منطقه‌ای و جهانی است.