با گذشت یک ماه از تحریمهای سیاسی و اقتصادی 4 کشور عربی علیه قطر و تشدید مواضع متقابل محور سعودی با دوحه، به نظر میرسد تلاشهای دیپلماتیک برای پایان تنش در حاشیه خلیجفارس در وضعیتی شبیه به بنبست قرار گرفته است. آخرین نمود این وضعیت در مواضع وزیران خارجه 4 کشور عربی در قاهره، پایتخت مصر انعکاس یافت؛ مقاماتی که شامگاه چهارشنبه در واکنش به پاسخ منفی دوحه به فهرست شروط آنها، گردهم آمدند تا سیاست و مواضعی مشترک را برابر قطر به نمایش بگذارند و تهدیدات خود علیه این کشور را تکرار کنند. این 4 کشور همچنین پنجشنبهشب در بیانیهای مشترک مدعی شدهاند تمام اقدامات و تدابیر سیاسی، اقتصادی و قانونی لازم را در وقت مناسب جهت حفظ به اصطلاح حقوق و امنیت و ثبات و حمایت از منافعشان برابر سیاست خصمانه دولت قطر اتخاذ خواهند کرد. بیانیه مزبور با اشاره به اعلام مخالفت دوحه با خواستههای این ائتلاف چهارگانه مدعی شد این امر بیانگر ارتباط قطر با گروههای تروریستی و ادامه تلاشهای خرابکارانه جهت بر هم زدن امنیت و ثبات در خلیجفارس و نقض منشور شوراى همکارى خلیجفارس و آسیب رساندن به منافع ملتهای منطقه است. این بیانیه همچنین قطر را به تلاش جهت به شکست کشاندن تلاشهای دیپلماتیک برای حل و فصل بحران و تلاش میانجیگرانه کویت و برملا کردن فهرست خواستههایشان در رسانههای گروهی متهم کرد. این تهدیدها و هشدارهای محور سعودی علیه قطر در حالی مطرح میشود که برخی نهادهای بینالمللی تاکنون خواستههای سیزدهگانه از قطر را «غیرواقعی و غیرمنطقی» دانستهاند و به عنوان مثال سازمان ملل درخواست 4 کشور عربی درخصوص بسته شدن شبکه تلویزیونی الجزیره متعلق به قطر را مردود دانست. بر اساس این شروط، همچنین از قطر خواسته شده است روابط خود را با ایران بشدت محدود و پایگاه نظامی ترکیه را در خاک خود تعطیل کند، به علاوه ارتباط خود را با گروههای اسلامگرای منطقه نظیر اخوانالمسلمین نیز قطع کند.
اتهام جدید عربستان علیه قطر
وزیر فرهنگ و اطلاعرسانی عربستانسعودی دوحه را به استفاده از شبکههای ارتباط جمعی جهت ایجاد آشوب در این کشور متهم کرده است. عواد صالح العواد پنجشنبه گفت دولت قطر هماکنون بیش از 23 هزار حساب توئیتری ایجاد کرده است و قصد ایجاد فتنه در عربستانسعودی دارد. طبق ادعای وی، از بین این صفحات توئیتری، کاربری به نام«مجاهد» یا همان «مجتهد» معروف است که اقدام به افشای اسرار خاندان حاکم عربستان کرده و بیش از یکمیلیون و 800 هزار دنبالکننده دارد.
روزنامه نزاویسیمایا گازتا نوشت: قطر با رویکرد خود مبنی اینکه حاضر نیست بنا به خواسته و فشار برخی کشورهای عربی روابط با تهران را قطع کند، سعودیها را تحقیر کرد. این روزنامه روسی نوشت: قطر وارد مذاکره مستقیم با ایران شد که به معنای تحقیر علنی عربستانسعودی بود، زیرا دوحه خطمشی مشترک برخی کشورهای عربی نسبت به ایران را نپذیرفت.
دیپلماسی آشفته ترامپ در قبال بحران قطر
محاصره قطر توسط محور سعودی باعث آشکار شدن شکاف و دودستگی موجود در سیاست خارجی عجیب و غریب دولت دونالد ترامپ شده است. ترامپ در حالی مشتاقانه از اولتیماتوم کشورهای عربی به رهبری ریاض علیه قطر حمایت میکند که وزارت دفاع و وزارت خارجه آمریکا علنا و حتی محرمانه، شدیدا به انتقاد از اقدامات کشورهای عربی میپردازند. این پیامهای متضاد از سوی مقامهای آمریکایی میتواند به بحران قطر دامن بزند و آن را وخیمتر کند و این آشفتگی در پیام آمریکاییها به تعمیق بیشتر بحران قطر منجر شده است. بر این اساس، 6 روز بعد از آنکه ترامپ در محکوم کردن قطر به عنوان حامی مالی تروریسم در سطوح بالا، به ریاض ملحق شد، جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا از قرارداد تسلیحاتی 12 میلیارد دلاری آمریکا با قطر خبر داد. ماتیس همچنین 2 روز پیش طی تماسی تلفنی با همتای قطری خود، خالد العطیه، بر خویشتنداری کشورهای خلیجفارس در این بحران تاکید کرد. طبق بیانیه پنتاگون، 2 طرف بر «مشارکت استراتژیک امنیتی» 2 کشور تاکید کردند و ژنرال ماتیس اهمیت شرکت داشتن قطر در نبرد با داعش را یادآور شد. وزارت خارجه آمریکا نیز در بیانیهای نسبت به عمیقتر شدن بحران دیپلماتیک میان قطر از یک سو و متحدان عربستانسعودی از سوی دیگر ابراز نگرانی کرده و گفته است از آنجا که در مقطع کنونی این مناقشه به بنبست رسیده، نگرانی ما بیشتر شده است». وزارت خارجه آمریکا همچنین اعلام کرد وزیر خارجه این کشور، دوشنبه به کویت میرود. کویت در این بحران نقش میانجی را بازی میکند.