دیروز نشست گروه 20 پس از دومین شب ناآرامیها در هامبورگ وارد دومین روز خود شد. شورشهای فعالان ضدجهانیسازی در این بندر شمالی آلمان که همراه با ایجاد موانع در خیابانها، غارت سوپرمارکتها و حمله به پلیس با بمب آتشزا و به آتش کشیدن خودروها بود باعث شد نیروی 20 هزار نفری ارتش و پلیس آلمان کنترل شهر را از دست بدهند. پلیس برای متفرق کردن معترضان از آب پرفشار و گاز اشکآور و حتی پهپاد و پرتاب سنگ استفاده کرد اما خشونتها از شب دوم شورشها تا صبح دیروز اوج گرفت و پلیس مجبور به اعزام صدها نیرو برای دستگیری معترضانی شد که با میلههای آهنی و کوکتلمولوتف شهر را به آشوب کشیده بودند. 100 معترض در تظاهرات خیابانی و بازداشت 200 مامور پلیس و تعداد قابل توجهی از معترضان نیز زخمی شدند. طی 2 روز گذشته مهمترین هدف معترضان ایجاد اختلال در ترافیک هامبورگ و مسدود کردن راهها به منظور جلوگیری از ورود رهبران گروه ۲۰ به محل اجلاس بوده است. آنها حتی موفق شدند همسر ترامپ را برای ساعاتی در اقامتگاهش محاصره کنند و اینگونه برنامههای رئیسجمهور و بانوی اول آمریکا در هامبورگ محدود شد. همچنین معترضان در غیاب پوتین تا ورودی اقامتگاه او نیز پیش رفتند. بسیاری بر این باورند هرگز معترضان تا بدین حد به محل اجلاس نزدیک نبودهاند به طوری که صدای آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان درآمد. او در واکنش به اعتراضات شدید مخالفان جهانیسازی تهدید کرد اعتراضات خشونتآمیز میتواند زندگی آنها را بهخطر اندازد. عصبانیت مرکل البته بیدلیل نیست، چرا که طبق تحلیل نشریه دیسایت آلمان، شورش هامبورگ در کنار اختلافات داخلی میان اعضای گروه 20، اعتبار میزبانی ژرمنها را مخدوش ساخت و چشمانداز تاریکی را برای این نشست رقم زد. هفتهنامه اشپیگل با تشبیه خیابانهای هامبورگ به مناطق جنگی، پلاکارد «به جهنم خوش آمدید» معترضان را تنها شعار محقق شده نشست جی 20 دانست. اما به موازات جنگ در خیابانهای هامبورگ، جنگ در تالارها و میزگردهای نشست نیز مشهود بود.
سر باز کردن اختلاف ترامپ و پوتین
با گذشت 24 ساعت از نخستین دیدار دونالد ترامپ با همتای روس خود ولادیمیر پوتین، جزئیات بیشتری از این دیدار خبرساز منتشر شده است، از جمله اینکه حتی ملانیا ترامپ نیز نتوانسته شوهرش را متقاعد به ترک جلسه در زمان مقرر کند. وزیر خارجه آمریکا درباره طولانی شدن دیدار دوجانبه رهبران روسیه و آمریکا گفت: حتی بانوی اول آمریکا هم نتوانست مانع ادامه این دیدار شود. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا درباره طولانی شدن دیدار ترامپ و پوتین در حاشیه نشست گروه ۲۰ در هامبورگ گفته است چندین بار زمان را به رئیسش یادآوری کرده اما با این وجود این دیدار نزدیک به 2 برابر بیش از آنچه برنامهریزی شده بود، به طول انجامید. تیلرسون گفت: «هر دو طرف سریعا ارتباط برقرار و درباره موضوعات مختلف گفتوگو کردند. چندین بار من به رئیسجمهور زمان را یادآوری کردم و گفتم مردم پشت در ایستادهاند. حتی بانوی اول آمریکا به داخل آمد اما نتوانست مانع ادامه مذاکرات آنها شود». همچنین گفته میشود ترامپ طی صحبتش با پوتین، موضوع دخالت روسیه در انتخابات آمریکا را از اساس باطل دانسته است. در پی این دیدار رئیس پارلمان فدراسیون روسیه بر از سرگیری روابط با آمریکا تاکید کرد. به گزارش ریانووستی، والنتیا ماتوینکو گفت: «نمایندگان مجلس روسیه در پی دیدار رؤسای جمهور روسیه و آمریکا، آماده از سرگیری گفتوگوهای سازنده و برقراری روابط کامل با نمایندگان مجالس آمریکا هستند». در مقابل این ذوقزدگی ماتوینکو، برخی سناتورهای آمریکایی به ترامپ درباره عدم لغو تحریمهای روسیه تذکر دادند. همچنین خیلی زود اختلاف نظرهای پوتین و ترامپ از خلال اظهارنظرهایشان در نشست جی 20 عیان شد. به گفته اوریشکین، وزیر توسعه اقتصادی روسیه این اختلاف هنگام سخنرانی پوتین در نخستین نشست رسمی و عمومی اجلاس رخ داد. پوتین در واکنش به سخنان ترامپ که لحظاتی پیش از او کسری بودجه حدود 800 میلیارد دلاری امسال آمریکا را به گردن رهبران و نمایندگان 19 کشور دیگر حاضر در اجلاس انداخته بود، او را به نقض عدالت متهم کرد. او با اشاره به تحریمهای یکجانبه واشنگتن علیه تعدادی از کشورها از جمله روسیه گفت: «ترامپ از عدالت در تجارت جهانی سخن میگوید اما معلوم نیست این عدالت در شرایط مالی و تجاری کنونی کجاست». اما سخنرانی ترامپ در روز نخست نشست گروه 20 به طور ریشهای با اظهارات سران سایر کشورها تفاوت داشت و موضع واحد آنها مبنی بر لزوم توسعه تجارت جهانی و اهمیت تضمین عدالت در توزیع عواید آن را نقض کرد و فقط به مسائل اقتصادی آمریکا پرداخت. اما انزوای آمریکایی به همین مورد خلاصه نمیشد.
هوای پس هامبورگ برای ترامپ
19 رهبر دیگر اقتصادهای برتر دنیا جز رئیسجمهور آمریکا در هامبورگ در پیشنویس اعلامیه این اجلاس موضع مخالف دونالد ترامپ درباره تغییرات آب و هوایی را به رخ او کشیدند.
در این پیشنویس تاکید شده توافق آب و هوایی ۲۰۱۵ پاریس برگشتناپذیر بوده و با اشاره به تصمیم واشنگتن برای خروج از توافق، تاکید کردهاند کشورهای دیگر گروه ۲۰ به آن پایبند هستند. همچنین گارد بسته میزبان اجلاس جی 20 یعنی آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان مقابل ترامپ، بیش از پیش رئیسجمهور آمریکا را به عنوان نماینده اقتصاد نخست جهان در هامبورگ منزوی کرد. به گزارش یورونیوز، اگرچه رهبران کشورهای گروه 20 دست کم با رئیسجمهور آمریکا درباره محکومیت اعمال تدابیر حمایتگرایی اقتصادی به اجماع رسیدند با این وجود مکانیسم اجرای سازوکارهای تامینی برای امور تجاری و بازرگانی برای اولینبار در این اجلاس به رسمیت شناخته شد. به گفته تحلیلگران و کارشناسان مسائل اروپا و آمریکا، تعریف مناسبات دوجانبه مرکل و ترامپ مبهمتر از هر زمان دیگری بوده و تا زمانی که این ابهام به قوت خود باقی باشد، اساسا نمیتوان سخنی از حرکت مشترک واشنگتن و اروپای واحد در ریل جهانیسازی به میان آورد. صدراعظم آلمان در حاشیه نشست جی 20 از منظر رهبر سیاسی اتحادیه اروپایی برخورد سردی با مرد اول آمریکا داشت و حتی در گفتوگو با نشریه دیسایت، سیاستهای ایالات متحده در باب جهانیسازی را به باد انتقاد گرفت و تاکید کرد واشنگتن دیگر نمیخواهد در کسوت یک نظمدهنده جهانی ایفای نقش کند. مرکل همچنین خطاب به آمریکا تصریح کرد دوران وابستگی آلمان به دیگر کشورها پایان یافته است. موضعگیریهای ضدآمریکایی مرکل و اعضای دولتش قبل و در جریان اجلاس جی 20 قطعا بیسابقهترین مواضع سالهای اخیر برلین علیه واشنگتن بوده است و نکته مهم اینجاست که دولت جدید امانوئل ماکرون در فرانسه نیز میتواند شریکی برای تشکیل جبهه تازهای علیه ترامپ باشد آن هم در حالی که انگلیس تضعیف شده پسابریگزیت حداقل در این معادله محلی از اعراب ندارد، زیرا با آغاز مذاکرات بریگزیت دیگر در معادلات سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاثیری ندارد. ترامپ تلاش کرد با اعلام قرارداد تجاری بزرگ با بریتانیا در سفر جنجالی قریبالوقوعش به جزیره از انزوای هامبورگ بیرون بیاید. او حتی به کنایه به مرکل بهخاطر برگزاری موفق اجلاس جی 20 تبریک گفت اما در عین حال ادب غیرمعمول ترامپ میتواند حمل بر ضعف او تلقی شود. ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپایی رسما درباره تصمیم واشنگتن به منظور اقدامات تنبیهی و جریمههای گمرکی برای واردات فولاد از اروپا به ترامپ هشدار داد. زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان دیروز از این هم فراتر رفت و ترامپ را به جنگ تجاری تهدید کرد و گفت اروپا در برابر جریمههای آمریکایی از خود دفاع خواهدکرد.