گروه اقتصادی: بررسیها نشان میدهد بین ۳۵ تا ۳۸ درصد جوانان غیرشاغل کشور در حال تحصیل یا کسب مهارت نیستند که این گروه بشدت در معرض خطر به حاشیه رانده شدن در بازار کار هستند. محاسبه شاخص «جوانان غیرشاغل که در حال تحصیل یا کسب مهارت نیستند» که تحت عنوان NEET شناخته میشود، نشان میدهد در سالهای ۹۰ تا ۹۴ حدود ۳۱ درصد جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال کشور شاغل نبوده و در تحصیل یا کسب مهارت هم نبودهاند که این سهم برای جوانان حدود ۱۵ تا ۲۹ ساله در این سالها بین ۳۵ تا ۳۸ درصد در حال نوسان است. طبق اطلاعات به دست آمده از مجموع ۱۹ میلیون و ۳۴۲ هزار و ۴۳۳ جوان ۱۵ تا ۲۹ سال تعداد ۷ میلیون و ۳۲۶ هزار و ۲۷ نفر تعداد بیکارانی است که در حال تحصیل یا کسب مهارت نیستند! از سوی دیگر عدم همسویی تحولات جمعیتی با اشتغالزایی، افزایش جمعیت غیرفعال، افزایش اشتغال غیررسمی و پایین بودن سهم اشتغالزایی عمومی مهمترین دلایل ایجاد شکاف بین آمار رسمی و ذهنیت مردم است. به گزارش «وطنامروز»، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی تحت عنوان واکاوی اشتغال در سال 94 و 95 تشریح کرد: شواهد نشان میدهد با وجود تایید آمارهای رسمی و افزایش 3/1 میلیون نفر شاغل در سالهای 1394 و 1395، افکار عمومی به این موضوع با دیده تردید مینگرد. بخشی از این تردید به افزایش همزمان 700 هزار نفری در جمعیت بیکار کشور در این دو سال بازمیگردد. در این میان حضور 61 درصدی جمعیت غیرفعال در جمعیت در سن کار در سالهای 1384 تا 1395 و بهتبع آن کاهش نرخ مشارکت، پایین بودن سهم اشتغالزایی عمومی که 82 درصد مشاغل ایجاد شده در سال 1394 در بخش خصوصی و 8 درصد مشاغل ایجاد شده در بخش دولتی بوده، افزوده شدن 668 هزار نفر به جمعیت شاغل کشور در سال 1394 که 53 درصد فاقد بیمه و 47 درصد با بیمه بودهاند و اضافه شدن 615 هزار نفر به شاغلان در سال 1395 که 29 درصد بیمه و 71 درصد بدون بیمه بودهاند، بالا بودن سهم اشتغالزایی بنگاههای خرد(بنگاههای زیر 10 نفر کارکن) در سالهای 1394 و 1395 (به ترتیب 82 و 100 درصد از شاغلان اضافه شده)، پایین بودن سطح دستمزد شاغلان بهطوری که دریافت دستمزدی کمتر از 500 هزار تومان در ماه برای کارگران در 522 بنگاه صنعتی در سال 1392 به ثبت رسیده، وجود کارگران شاغل زیر خط فقر و با دستمزد پایین و عدم کفایت سطح حداقل دستمزد برای خروج از فقر از جمله واقعیتهای بازار کار در 2 سال اخیر بوده است.
سیر نرخ بیکاری در 10 سال اخیر
سیر نرخ بیکاری در این سالها نشان میدهد از سال 1384 تا 1389، نرخ بیکاری روندی افزایشی داشته است و از سال 1390 تا 1392 نرخ بیکاری روندی کاهشی داشته و تا سال 1395 دوباره افزایش نرخ بیکاری مشاهده میشود. تعداد شاغلان نیز نشان میدهد در دهه 1384 تا 1393 تعداد شاغلان با 686 هزار نفر افزایش از 6/20 میلیون نفر به 3/21 میلیون نفر رسیده است. علاوه بر این، آمار نشان میدهد در سالهای 1394 و 1395 نزدیک به یک میلیون و 300 هزار نفر به تعداد شاغلان اضافه شده است. در همین دوره تعداد بیکاران نیز در حال افزایش بوده است بهطوری که جمعیت بیکار از 5/2 میلیون نفر در سال 1393 به 2/3 میلیون نفر در سال 1395 رسیده است. بررسی نرخ مشارکت در جدول نشان میدهد تعداد شاغلان سال 1384 از 6/20 میلیون نفر به 1/21 میلیون نفر در سال 1386 رسیده است و این رقم در سال 1387 به 5/20 میلیون نفر کاهش داشته و در سال 1388 با کمی افزایش به
21 میلیون نفر رسیده است. دوباره این رقم تا سال 1391 روند کاهشی داشته و در سال 1392 به 3/21 میلیون نفر افزایش داشته است. تعداد شاغلان در سال 1393 بالغ بر 3/21 میلیون نفر بوده و به 9/21 میلیون نفر در سال 1394 افزایش یافته و همین رقم در سال 1395 به 5/22 میلیون نفر رسیده است. همچنین جمعیت بیکار در سال 1384 از 7/2 میلیون نفر به 4/2 میلیون نفر در سال 1387 کاهش یافته است و با افزایش این رقم در سال 1388 و 1389 به 2/3 میلیون نفر رسیده است و دوباره تا سال 1392 جمعیت بیکاران رو به کاهش بوده است و از سال 1394 تا 1395، جمعیت بیکاران دوباره افزایش یافته و به
2/3 میلیون نفر رسیده است
سهم ۴۰ درصدی زنان از بازار کار
بنا بر دادههای گزارش حقوق و دستمزد، 40 درصد از کسانی که در 3 سال گذشته وارد بازار کار شدهاند زن هستند. براساس این گزارش، حضور زنان در شرکتهای بینالمللی فعال در کشور 29، در شرکتهای خصوصی 32 و در سازمانهای دولتی 20 درصد است. گزارش حقوق و دستمزد، حضور زنان در سطوح غیرمدیریتی را 39 درصد، در سطح مدیران میانی 25 و در سطوح مدیریتی عالی را تنها 19 درصد از سهم بازار کار اعلام کرده است. یافتههای دیگری از این گزارش، میزان فعالیت زنان در گروههای شغلی مختلف را مدنظر قرار داده است. بر مبنای این یافتهها حضور زنان در حیطه منشیگری و امور دفتری 60 درصد، در امر ترجمه و ترجمه همزمان 54 درصد و در حیطه طراحی و هنر 50 درصد است.
اشغال 1/5میلیون فرصت شغلی توسط اتباع غیرمجاز
در همین حال عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در پرسش ملی خود از علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره علل اشغال بازار کار از سوی اتباع بیگانه پرسید و گفت: 5/1 میلیون فرصت شغلی توسط اتباع غیرمجاز اشغال شده است. به گزارش فارس، اشغال بازار کار ایران توسط اتباع خارجی از گذشته تاکنون به عنوان چالش اصلی بازار کار مطرح بوده هست اما تاکنون برای ساماندهی این موضوع اقدامات مؤثری انجام نشده است. حسینعلی حاجیدلیگانی، نماینده شاهینشهر در مجلس افزود: وزارت کار باید با ساماندهی اتباع خارجی فرصتهای شغلی را در قالب مجوزهایی برای این افراد محدود کند تا فرصت شغلی هموطنان از بین نرود. وی تعداد افراد مجاز شاغل در بازار کار را 500 هزار نفر اعلام کرد و گفت: هماکنون بیش از 5/1 میلیون نفر از اتباع خارجی به صورت غیرمجاز وارد بازار کار شدهاند. حاجیدلیگانی تأکید کرد: بحث ورود غیرقانونی و نحوه صدور پروانه برای اتباع خارجی 2 مشکل اساسی است که در سوال ملی از ربیعی دنبال میشود. وی خاطرنشان کرد: هماکنون از اتباع خارجی بدون محدودیت از سبزیفروشی تا طلافروشی وارد بازار کار شدهاند که نوعی تخلف آشکار به حساب میآید.