سلمان بنعبدالعزیز، شاه عربستان در فرمانی جدید دستور تاسیس دستگاهی به نام «ریاست اطلاعات کشور» را داد تا فعالیت مربوط به همه نهادهای اطلاعاتی و امنیتی زیر نظر این دستگاه جدید ادامه یابد و با رئیس هیات دولت عربستان (شاه عربستان) ارتباط مستمر و همکاری لازم داشته باشد. طبق فرمان جدید دربار سلطنتی عربستان، اداره کل نیروهای امنیتی ویژه و نیروهای مخصوص و فرماندهی هواپیمایی امنیتی باید به دستگاه ریاست اطلاعات دولت عربستان بپیوندند و زیر نظر آن قرار بگیرند. در این فرمان آمده است که نهادهای وابسته به وزارت کشور و دستگاه جدید ریاست اطلاعات کشور باید با یکدیگر همکاری داشته باشند و وزیر کشور عربستان نیز باید عضوی از شورای امور سیاسی و امنیتی کشور باشد. با این دستورات، عملا تمام اختیارات امنیتی وزارت کشور عربستان که در اختیار برادرزاده محمد بننایف، ولیعهد برکنار شده قرار دارد، از این وزارتخانه سلب شده است. در فرمان جدید همچنین آمده است که عبدالعزیز بن محمد الهویرینی به عنوان رئیس دستگاه ریاست اطلاعات کشور و سهیل المطیری به عنوان رئیس گارد دربار پادشاهی عربستان انتخاب شدند. منابع خبری عربستان درباره علت صدور این فرمان گزارشی منتشر نکردند اما به نظر میرسد که مساله تجمیع نهادهای امنیتی کشور در قالب سازمان جدید ریاست اطلاعات بیارتباط با موضوع اخیر برکناری بننایف ولیعهد که بخشی از نهادهای امنیتی وزارت کشور را همچنان در دست خود داشت، نباشد.
فاش شدن جعبه سیاه ملک سلمان
رسانههای غربی اواخر هفته گذشته به نقل از منابع نزدیک به دربار سعودی وقایع پشتپرده برکناری بننایف از ولیعهدی را روایت کردهاند. خبرگزاری رویترز با استناد به «منابعی مطلع» گزارش داد ولیعهد پیشین ریاض در حصر خانگی به سر میبرد. به نوشته رویترز، بیستم ژوئن محمد بن نایف، ولیعهد وقت عربستان سعودی، برای دیدار با ملک سلمان به کاخ سلطنتی در مکه فراخوانده شد. منبعی نزدیک به بننایف گفت که ملک سلمان در این ملاقات دستور برکناری او و ولیعهدی فرزند محبوبش، محمد بن سلمان را صادر کرده است. 3 تن از اعضای خاندان سلطنتی عربستان، 4 مقام نزدیک به پادشاهی سعودی و شماری از دیپلماتهای منطقه به رویترز گفتهاند که بننایف از تصمیم پادشاه در کنار گذاشتنش غافلگیر شده است. یکی از این منابع در گفتوگو با رویترز از شوکه شدن بننایف و «کودتا» علیه او سخن گفته است. منابع رویترز از نقش تعیینکننده محمد بنسلمان (پسر شاه و ولیعهد کنونی) در عزل ولیعهد پیشین عربستان خبر دادهاند. طبق گزارش رویترز، عزل بننایف از مقام ولیعهدی کاملا برنامهریزی شده بوده است. شاهزادگان سعودی پس از مطلع شدن از خواست ملاقات ملک سلمان با بننایف، در کاخ سلطنتی جمع میشوند. از ۳۴ شاهزاده ۳۱ نفر کنار گذاشته شدن محمد بن نایف را امضا میکنند. ولیعهد پیشین برای پذیرش کنارهگیری زیر فشار قرار میگیرد و در نهایت بامداد 21 ژوئن تسلیم شده و به مقامهای کاخ سلطنتی خبر میدهد که آماده ملاقات با ملک سلمان است. اندک زمانی بعد نیز خبر ولیعهدی محمد بن سلمان، فرزند محبوب پادشاه اعلام میشود. برخی مقامات آمریکایی و سعودیهایی که از ارتباطاتی مستحکم برخوردارند میگویند زمزمههایی از نارضایتی به گوش میرسد و تحلیلگران نیز به برخی از نشانههای آن اشاره کردهاند. تحلیلگران با اشاره به عدم حضور ملک سلمان و پسرش در نشست گروه 20 در هامبورگ آلمان، میگویند منازعات خانوادگی ممکن است آنها را در خانه نگاه داشته باشد یا ممکن است آنها نخواسته باشند به دلیل منزوی کردن قطر به همراه 3 کشور عرب دیگر به انتقادها پاسخ دهند.
حصر خانگی بننایف
به گفته یکی از منایع نزدیک به محمد بن نایف، این شاهزاده ۵۷ ساله سعودی پس از برکناری، در حصر خانگی قرار داده شده و جز با بستگان نزدیکش اجازه دیدار یا تماس تلفنی با کسی را ندارد. ولیعهد پیشین عربستان تازه هفته گذشته اجازه یافته مادر سالخوردهاش را آن هم با همراهی محافظان جدیدی که برایش تعیین شده، ببیند.
کنارهگیری ملک سلمان بزودی
صعود جهشی ولیعهد کنونی به رأس هرم قدرت با گمانهزنیهای دیپلماتهای سعودی و برخی مقامهای کشورهای عربی درباره کنارهگیری زودهنگام ملک سلمان همراه بوده است. رویترز با استناد به منبعی از کاخ سلطنتی عربستان گفته است، پادشاه بیانیهای ویدئویی را نیز در همین رابطه آماده کرده و در آن انتقال قدرت به فرزندش محمد بن سلمان را اعلام کرده است. این بیانیه ممکن است در ماه سپتامبر سال جاری میلادی منتشر شود. در همین راستا، مجتهد، فعال مشهور عربستانی که اسرار آلسعود را فاش میکند، در جدیدترین توئیت خود با تایید خبر رویترز درباره اعلام پادشاهی قریبالوقوع فرزند ملک سلمان، نوشته است بنسلمان اکنون تلاش میکند اطلاعاتی درباره وضع عقلی و ذهنی پدرش به بیرون درز دهد تا پرش بر کرسی پادشاهی را توجیه کند.
کنایه مجری الجزیره به ولیعهد سعودی
مجری سرشناس شبکه الجزیره فاش کرد شماری از شخصیتها و نهادهای عربستان از محمد بن نایف، ولیعهد برکنار شده حمایت میکنند. قاسم در توئیتی آورد: «ما نمیگوییم محمد بن سلمان علیه محمد بن نایف کودتا کرده است. پناه بر خدا! بلکه ما فقط گفتههای همپیمانان و عزیزان آمریکاییتان در روزنامه نیویورکتایمز را نقل میکنیم». او علاوه بر این در توئیت دیگری اعلام کرد که تروریستهای تکفیری از امارات به عنوان یک مرکز مالی برای انجام عملیاتشان بهره میگیرند. مجری شبکه قطری همچنین با اشاره به گزارش وزارت خارجه آمریکا درباره تروریسم چنین کنایهای به ولیعهد سعودی حواله داد: «این من نیستم که عربستان و امارات را به تسهیل حمایت مالی از تروریسم متهم میکنم؛ بلکه عزیزانتان در وزارت خارجه آمریکا چنین گفتهاند. خب بروید آنها را محاصره کنید». این در حالی است که وزارت خارجه آمریکا در گزارش خود درباره تروریسم در سال 2016 از شراکت واشنگتن و دوحه در زمینه مبارزه با تروریسم تقدیر و تأکید کرده و مدعی شده که قطر، یک شریک تمامعیار و عضو فعال در ائتلاف علیه داعش است!