عبدالباری عطوان: بر اساس اطلاعات منتشر شده در خبرگزاری رویترز، سلمان بن‌عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی که خودش را برای ترک کشور به منظور سپری کردن تعطیلات طولانی تابستانی در شهر طنجه(شمال مراکش) آماده می‌کند، ویدئویی ضبط کرده است که شامل کناره‌گیری‌اش از کرسی پادشاهی به نفع محمد بن‌سلمان، پسرش و ولیعهد می‌شود و ممکن است این نوار در ماه سپتامبر آینده پخش شود. آخرین و جدیدترین دستوری که پادشاه عربستان، پنجشنبه‌شب صادر کرد و بر اساس آن، دستگاهی به نام «ریاست امنیت کشور» ایجاد کرد که وابسته به شورای وزیران یعنی خود شخص پادشاه است، چه‌بسا مقدمات گام آخر برای این کناره‌گیری از پادشاهی است. این دستور پادشاهی برای ایجاد این دستگاه امنیتی و الحاق همه نهادهای امنیتی دیگر به آن از جمله نیروهای ویژه، واحد مبارزه با تروریسم و شاخه‌های تحقیقات یعنی خلع همه اختیارات امنیتی از وزارت کشور و تبدیل این وزارتخانه به وزارتخانه‌ای فرمایشی که ماموریت‌های آن محدود به راهنمایی و رانندگی، مبارزه با جرم و موادمخدر و مسائل جنایی مشابه است. درست است که وزارت کشور پس از سرنگونی محمد بن‌نایف، ولیعهد مخلوع، محدود به خاندان نایف بن‌عبدالعزیز ماند و عبدالعزیز بن‌سعود بن‌نایف در این پست منصوب شد تا خشم این شاخه از خاندان در پی برکناری محمد بن‌نایف از ولیعهدی و همه پست‌هایش و حصر خانگی‌اش در کاخش در شهر جده در «کودتایی بی‌صدا»، فروکش کند اما پس از انتقال همه اختیارات امنیتی به نهاد جدید، این وزارتخانه دیگر هیچ اختیاری ندارد، این در حالی است که وزارت کشور مهم‌ترین وزارتخانه در کشور و سوپاپ اطمینان برای ثبات خاندان حاکم است. تعیین ژنرال عبدالعزیز الهوبرینی به‌عنوان رئیس دستگاه جدید امنیت کشور چه‌بسا اقدامی انتقالی و موقت است؛ زیرا این ژنرال، ژنرالی است که به عنوان مشاور شاهزاده بن‌نایف فعالیت کرده و همه پیکره و ساختار وزارت کشور را می‌شناسد و از مهارت بالایی در حفظ امنیت کشور و مبارزه با تروریسم برخوردار است؛ امری که باعث شد دستگاه‌های امنیتی آمریکا که با وی همکاری کردند به او اعتماد کنند و بعید نیست به محض تکمیل ماموریت جدیدش در تدوین پیکره و ساختار دستگاه امنیتی جدید، از مقامش برکنار شود. از آن جایی که ژنرال الهویرینی از میان مردم عادی است و نه از خاندان حاکم بر عربستان، بنابراین هیچ خطری برای پادشاه آینده یعنی شاهزاده محمد بن سلمان ندارد اما نزدیک بودنش به شاهزاده بن‌نایف و پیش از وی به پدرش باعث می‌شود به وی اطمینان و اعتماد نشود، زیرا بن‌سلمان با توجه به عزل و نصب‌های سابق که انجام داده است، ترجیح می‌دهد فقط با افراد نزدیک به خود همکاری کند بویژه در پست‌های امنیتی و نظامی حساس و این امر در منطقه خاورمیانه‌ای که معروف به کودتاها، جنگ‌ها، انقلاب‌ها و دخالت‌های خارجی و به‌طور خاص آمریکایی در امور داخلی و خارجی‌اش است، چیز غیرمنتظره‌ای نیست. محمد بن‌سلمان پس از رسیدن به قدرت در جهت تمرکز قدرت در عربستان و نهادهای آن در دست خود و هوادارانش عمل کرد، این اتفاق نیز از زمانی که خاندان آل‌سعود قدرت در این کشور را به دست گرفت اتفاقی بی‌سابقه‌ای است، عربستان امروز با عربستانی که می‌شناسیم فرق می‌کند و این به معنای بهتر یا بدتر بودن آن نیست و گذشت زمان به این پرسش پاسخ می‌دهد. به حاشیه رانده‌شدن فقط شامل برخی شاخه‌های خاندان و پسران عبدالعزیز آل‌سعود، پادشاه موسس و تعداد زیادی از نوادگانش نیست، بلکه حتی برخی پسران خود ملک سلمان یعنی برادران محمدبن سلمان، ولیعهد- به استثنای خالد که به عنوان سفیر در واشنگتن تعیین شد- را شامل می‌شود و هیچ‌کدام از برادران دیگر محمد مانند سلطان، عبدالعزیز و فیصل تاکنون در پست‌های بالایی منصوب نشدند و تنها در پست‌هایی که به نظر آنها و بسیاری دیگر «ثانوی» هستند، منصوب شده‌اند. حتی سرلشکر حمد العوهلی، فرمانده گارد سلطنتی که به وفاداری و وابستگی‌اش به ملک سلمان معروف است از مقامش برکنار و سرلشکر سهیل المطری به عنوان جانشین وی منصوب شد. عربستان سعودی اکنون فقط منتظر یک دستور یا بیانیه است و مردم عربستان یک روز صبح زود یا یک ساعت پایانی شب با بیانیه دیوان پادشاهی بیدار می‌شوند که اعلام می‌کند خادم‌الحرمین‌الشریفین از کرسی پادشاهی به نفع پسرش، محمد بن‌سلمان کنار رفته و از اعضای خاندان حاکم و کارکنان بلندپایه دولت و علمای دینی و شهروندان می‌خواهد با وی بیعت کنند و این اتفاق چندان دور نیست.