گروه اقتصادی: ابتر ماندن برجام از سوی آمریکا و کارشکنی این کشور در اجرای آن و بدتر از این، وضع تحریم‌های جدید علیه افراد و شرکت‌های ایرانی نشان از پایبند نماندن این کشور بر سر پیمان بین‌المللی خویش است. عقب کشیدن آمریکا، دیگر کشورها را نیز در شرایط احتیاط قرار داده به‌طوری ‌که به‌رغم رفت‌وآمد بیش از 150 هیات تجاری از کشورهای مختلف بویژه اروپا به ایران تاکنون دستاوردی در زمینه اقتصادی نصیب اقتصاد ایران و فعالان بخش خصوصی در بخش‌های مختلف تولید و تجارت نشده است. اگر چه در یکی، دو سال گذشته تفاهمنامه‌ و قراردادهای همکاری با شرکت‌های خارجی به امضا رسیده است اما در این سوی مرزها، طرف ایرانی قرارداد، شرکت‌های دولتی بوده‌اند و بخش خصوصی فقط نظاره‌گر بوده است. موضوع دیگری که همچنان تجار و صادرکنندگان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و بابتش تاوان هم می‌پردازند، عدم گشایش‌های بانکی است. نمونه بارز آن مشکل پیش آمده بر سر راه صادرات پتروشیمی است که چینی‌ها به بهانه‌های مختلف از پرداخت آن خودداری می‌کنند. گردن‌کشی رئیس‌جمهوری آمریکا درباره عدم پایبندی به برجام تا بدانجا پیش رفته که وی در اجلاس اخیر گروه 20 به کشورهای حاضر در این نشست هشدار داد با ایران روابط تجاری نداشته باشند.
برجام به نفع دولتی‌ها شد
در این میان عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در واکنش به اظهارات محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: بله، برجام همه کار کرد اما فقط برای دولت، نه بخش خصوصی. نظام بانکی برای شرکت‌های دولتی ضمانتنامه صادر می‌کند اما متأسفانه چنین کاری را برای بخش خصوصی انجام نمی‌دهد. اسدالله عسگراولادی در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: بله برجام همه کار کرد اما فقط برای بخش دولتی مؤثر بوده است. عسگراولادی با بیان اینکه برجام در 2 سال اجرا نتایج خوبی داشت، افزود: اما امروز بخش خصوصی با مشکلات بانکی روبه‌رو است که این موضوع 80 درصد فعالیت آنها را در مشارکت با شرکت‌های خارجی تحت تأثیر قرار داده است. عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه برخی کشورها مانند اتریش، آلمان و فرانسه گشایش‌های بانکی را در چند بانک خود برای ایرانی‌ها به‌وجود آورده‌اند، تصریح کرد: بداخلاقی آمریکا باعث شده همچنان ما درگیر مشکلات بانکی باشیم که همین امر سرمایه‌گذاری و انتقال پول را برای بخش خصوصی مشکل کرده است. عسگراولادی با تأکید براینکه برجام باعث شده برخی مشکلات شرکت‌های دولتی همانند پتروشیمی‌ها و نفت برطرف شود، گفت: سیستم بانکی برای شرکت‌های دولتی ضمانتنامه صادر می‌کند اما متأسفانه اصلا چنین کاری را برای بخش خصوصی انجام نمی‌دهد. گفتنی است یکشنبه گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه از رئیس‌جمهور تشکر می‌کنم که با صبر و حوصله روند مذاکرات برجام را دنبال کرد،گفته بود: برخی مدام می‌پرسند برجام چه عایدی برای ما داشت، من در پاسخ می‌گویم برجام همه کار کرد. امروز بخش خصوصی هیچ مانعی برای تعامل با شرکت‌های خارجی ندارد. نعمت‌زاده عنوان کرده‌ بود: در حوزه گلوگاه‌های اقتصادی و بانکی مشکلاتی وجود دارد که باید در این رابطه نیز اقدامات لازم انجام شود، البته حجم زیادی از این مشکلات به‌خاطر ایران‌هراسی است.
برجام در کلیت اجرا نشد
از سوی دیگر حسین عبده‌تبریزی، مشاور وزیر راه‌وشهرسازی با اعلام اینکه اگر روزی نرخ سود بانکی پایین بیاید، دلار بالا خواهد رفت، گفت: همه می‌دانند برجام در کلیت اجرا نشد و آن بخشی هم که اجرا نشده مربوط به بانک‌های بزرگ است و ما هنوز نتوانسته‌ایم آنها را قانع کنیم که شرایط برجام را رعایت کنند. عبده‌تبریزی با تاکید بر لزوم اصلاح فوری نرخ سود بانکی، از انجام مذاکرات طولانی و پیچیده با بانک‌های بزرگ دنیا برای برقراری روابط سخن گفت. وی درباره تاثیر مهار نوسانات نرخ ارز در ثبات مالی اقتصاد به ایبنا گفت: به هر حال دولت به میزانی منابع ارزی دارد و حداقل تا به امروز توانسته نرخ‌ها را کنترل کند و نرخ ارز تحت تاثیر فشارهای تورمی قرار نگرفت ولی اگر روزی نرخ سود بانکی پایین بیاید که امروز ضربه‌گیر تورم شده، طبعا در این بخش نرخ ارز بالا خواهد رفت. رئیس اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: بانک مرکزی با شجاعت بسیاری باید وارد فرآیند اصلاح نرخ سود بانکی شود و هر روز و هر ساعت که می‌گذرد، شرایط فعلی نرخ سود بانکی صدمات بیشتری را به اقتصاد ایران وارد می‌کند. عبده‌تبریزی درباره برجام و دستاوردهای اقتصادی آن برای کشور بیان کرد: به هر حال برجام زمینه‌هایی را باز کرده و آن زمینه‌ها امکاناتی را برای بانک مرکزی ایجاد کرده و عملکردها در بازارهای دنیا پیشرفت داشته ولی همه می‌دانند برجام در کلیت اجرا نشد و آن بخشی هم که اجرا نشده مربوط به بانک‌های بزرگ است و ما هنوز نتوانسته‌ایم آنها را قانع کنیم که شرایط برجام را رعایت کنند، در حالی که ایران برجام را رعایت کرده است. مشاور وزیر راه‌وشهرسازی افزود: بانک‌های بزرگ در آمریکا منافعی داشته و نگرانی‌های بیشتری دارند و اخیرا مقامات آمریکایی در عربستان تهدیداتی را علیه ایران مطرح کردند و طبعا این مسائل بانک‌های بزرگ را نگران می‌کند و این بانک‌ها مجبور هستند هر روز به بازار تسویه آمریکا مراجعه کرده و بازگردند، چون تسویه دلار در داخل آمریکا انجام می‌شود و آنها گرفتار این کشور هستند ولی این به آن معنا نیست که خودشان بخواهند، بلکه منافع نهادهای آنها ایجاب می‌کند که در ارتباط با ایران خیلی آرام حرکت کنند و از این نظر ما باید با مذاکره‌کننده‌های قوی‌تری در بانک مرکزی برای حل مشکلات اقدام کنیم. وی ادامه داد: همان توانی که وزیر امور خارجه در مذاکرات سیاسی دارد بانک مرکزی نیز نیاز دارد تا افرادی در آن سطح داشته باشد که وارد مذاکره با دنیا شوند و بتوانند پوشش‌های حقوقی در این زمینه برای نگرانی‌های بانک‌های بزرگ بدهند، همچنین بانک‌هایی را ایجاد کنند که با خارج از کشور کار کنند. رئیس اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: من فکر می‌کنم در حوزه بین‌الملل و ارتباط با دنیا، بانک مرکزی تحرک جدیدی نیاز دارد و این بانک در تمام جبهه‌ها با مشکلات گسترده و مسائلی مواجه است که باید با آنها شجاعانه و با آگاهی کامل برخورد کند. عبده‌تبریزی اظهار داشت: در عرصه داخلی مشکلات نظام بانکی فعلی یک مساله ملی است که باید حل شود و همه قوا باید کمک کنند بانک مرکزی بتواند مسائل فعلی نظام بانکی ایران را حل کرده، نرخ سود بانکی را اصلاح کند و در صحنه بین‌المللی نیز بانک مرکزی بتواند با این بانک‌ها مذاکرات طولانی و پیچیده‌ای داشته باشد که بتوان نتیجه نهایی را گرفت. وی تاکید کرد: در کنار این، بخشی هم خلأ در سیستم بانکی در روابط با دنیا داریم و از سویی قوانینی که در 10 تا 15 سال اخیر در بانکداری بین‌الملل حاکم شده نیز باید حل شود؛ بنابراین فکر می‌کنم حجم کار بانک مرکزی بالاست و من برای آنها آرزوی توفیق دارم که بتوانند این مشکلات اساسی را حل کنند.