گروه سیاسی: پس از مجلس نمایندگان آمریکا، سنای آمریکا نیز طرح تحریم‌های جدید علیه ایران، روسیه و کره‌شمالی را تصویب کرد. این اقدام سنا پس از آن صورت گرفت که روز سه‌شنبه هفته گذشته مجلس نمایندگان آمریکا با 419 رای موافق و 3 رای مخالف طرح تحریمی علیه ایران، روسیه و سوریه را به تصویب رساند. این طرح تحریمی که توسط سناتورها در مجلس سنا تدوین و پیش‌تر با 98 رای مثبت و 2 رای مخالف به تصویب رسید، به جهت افزودن بندهاى مربوط به تحریم کره‌شمالى و تبدیل آن به طرح تازه‌ای جدا از مصوبه سنا، باید مجددا در سنا نیز به تصویب می‌رسید. بر همین اساس و پس از تصویب آن در کنگره، سناتورهای سنای آمریکا روز پنجشنبه به وقت محلی به بررسی مجدد این طرح پرداختند. سناتورهای آمریکا که پیش‌تر از حمایت 2 حزب حاکم از این طرح گفته بودند، در نهایت با 98 رای موافق و 2 رای مخالف نسخه اصلاح و تکمیل‌شده مصوبه خود برای تحریم ایران و روسیه (S722) را به بهانه فعالیت‌های موشکی، حمایت از گروه‌های مقاومت و مسائل حقوق‌بشری به تصویب رساندند تا این طرح از مجموع 2 مجلس قانونگذار آمریکا 517 رای موافق و تنها 5 رای مخالف کسب کند و خط بطلانی بر ادعاهایی همچون وجود قانونگذاران تندرو و معتدل در آمریکا بکشد. بر اساس این گزارش، طرح جامع تحریم‌های ایران، روسیه و کره‌شمالی که چند روز پیش در قالب طرح واحد در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شده بود، در سنای این کشور هم بررسی و تصویب شد. به گزارش فارس، روز پنجشنبه به وقت آمریکا رای‌گیری برای طرح تحریمی ایران با حضور تمام سناتورهای آمریکایی در محل صحن سنای آمریکا برگزار شد و جز سناتور «برنی سندرز» و سناتور «رند پاول» که به آن رأی منفی دادند، مابقی 98 سناتور به طرح تحریم‌های جامع ایران «بله» گفتند. سناتور «بن کاردین» پیش از شروع رأی‌گیری گفت بخش ایرانی این تحریم‌ها، غیرهسته‌ای است و به‌خاطر حمایت از تروریسم و عملکرد حقوق‌بشری بر این کشور اعمال می‌شود و به همین خاطر هیچ تناقضی با برجام ندارد. گام بعدی برای تبدیل شدن این طرح به یک قانون لازم‌الاجرا، اخذ امضای «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکاست که البته «سارا سندرز» سخنگوی کاخ سفید پیش‌تر اعلام کرده بود ترامپ مخالفتی با تحریم این 3 کشور ندارد. با این حال، با توجه به وجود تحریم‌های روسیه در داخل متن این طرح و محدود شدن اختیارات رئیس‌جمهور آمریکا برای کاهش تحریم‌های روسیه، پیش از این منابع مطلع از بی‌میلی ترامپ به امضای آن خبر داده بودند. اگر ترامپ از امضاى طرح خوددارى و آن را وتو کند، مصوبه به کنگره بازگشته، دوباره به راى گذاشته می‌شود و در صورت کسب راى مثبت دوسوم نمایندگان هریک از مجلس‌ها لازم‌الاجرا مى‌شود. با توجه به رای بسیار بالای این طرح در سنا و کنگره، احتمال اینکه وتوی ترامپ هم تاثیری در روند اجرایی شدن این تحریم‌ها بگذارد، نزدیک به صفر است.
برنامه ترامپ برای برجام
اما در کنار تصویب تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران که از سوی ایران و سایر اعضای 1+5 به عنوان نقض برجام خوانده می‌شود، دونالد ترامپ در حال اجرایی کردن برنامه‌های خود برای تحقق وعده انتخاباتی «پاره کردن برجام» است. او که به‌تازگی به تیمی از کاخ سفید ماموریت داد تا ظرف 90 روز گزارش عدم پایبندی ایران به برجام را تدوین کند، در کنار این موضوع به دنبال بهانه‌جویی برای لغو برجام است. آنگونه که منابع خبری آمریکایی می‌گویند، ترامپ به دنبال بازرسی از آنچه «پایگاه‌های نظامی مشکوک» می‌خواند، است. این مطالبه دولت ترامپ در حالی است که کارشناسان نظامی و فرماندهان نظامی ایران بازرسی از تاسیسات نظامی را بهانه‌ای برای دسترسی غرب به توان دفاعی کشورمان دانسته و آن را رد کرده‌اند. اکنون اما ترامپ در تلاش است با این مطالبه غیرقابل پذیرش، شرایط را برای لغو برجام مهیا کند. در همین راستا، خبرگزاری آسوشیتدپرس به‌نقل از یک مقام ارشد آمریکایی اعلام کرد که «دولت ترامپ در تلاش برای سنجش استحکام توافق هسته‌ای- که ترامپ بشدت به‌دنبال لغو آن است- به‌دنبال بازرسی از «پایگاه‌های نظامی مشکوک» ایران است». به‌نوشته آسوشیتدپرس، «بازرسی یکی از عناصر رویکرد تهاجمی‌تر طراحی‌شده برای ممانعت از دستیابی ایران به یک بمب هسته‌ای است. در حالی که دولت ترامپ به‌دنبال پایش سختگیرانه‌تر توافق است، همچنین در حال کار برای اصلاح آن چیزی است که دستیاران ترامپ آن را «رخنه‌های جدی» در توافق می‌دانند که اگر به‌سرعت حل نشوند، ممکن است موجب خروج ترامپ [از توافق] شوند». براساس این گزارش، اگر ایران از بازرسی‌ها سر باز بزند، ترامپ در نهایت بنیانی قوی برای بیان این مطلب خواهد داشت که ایران در حال نقض توافق است تا تهران را مقصر اصلی شکست توافق جلوه دهد. اما اگر ایران با بازرسی‌ها موافقت کند، آن افرادی که در دولت ترامپ به‌دنبال حفظ توافق هستند نیز تشجیع می‌شوند تا ادعا کنند توافق به‌شکل مؤثری موجب تقویت امنیت ملی آمریکا می‌شود. چندین مقام آمریکایی گفته‌اند که دولت ترامپ به‌دنبال این است که ایران را وادارد به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی به پایگاه‌های نظامی را بدهد، پایگاه‌هایی که به ادعای نهادهای اطلاعاتی آمریکا، جمهوری اسلامی ایران در آنها ممکن است در حال نقض توافق باشد. دسترسی به پایگاه‌های نظامی ایران یکی از مناقشه‌برانگیزترین مسائل در توافق سال 2015 (برجام) بود. مقامات آمریکایی به آسوشیتدپرس گفته‌اند که دولت آمریکا به‌منظور دستیابی به هدف خود در دسترسی بازرسان آژانس به پایگاه‌های نظامی دیگری در ایران، نیازمند کسب حمایت آژانس و اکثریت اعضای گروه 1+5 است. اما آمریکا برای مقابله با مقاومت‌های احتمالی در حال جمع‌آوری و آماده‌سازی شواهدی از فعالیت‌های غیرقانونی در یک پایگاه نظامی است تا آژانس با استفاده از آن بتواند بازرسی‌های خود را توجیه کند. دونالد ترامپ علاوه بر بهانه‌جویی برای بازرسی از تاسیسات نظامی ایران، به دنبال تغییر متن توافق هسته‌ای و دستیابی به «برجام 2» است. روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش داد که دونالد ترامپ از اینکه مشاوران امنیت ملی او راهکاری برای اینکه چگونه آمریکا می‌تواند از برجام خارج شود در اختیار او قرار ندادند، کلافه است و آنها را موظف کرده است راهکاری را برای اعلام عدم پایبندی ایران به برجام ارائه دهند. این روزنامه در گزارشی نوشت: مقامات آمریکایی به متحدان خود اعلام کرده‌اند که برای ازسرگیری مذاکرات با ایران آماده شوند یا در غیر این صورت آمریکا از برجام خارج خواهد شد و بنابر گفته چند مقام وزارت خارجه آمریکا، این کشور درباره احتمال دسترسی به سایت‌های نظامی ایران گفت‌وگوهایی را با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز کرده است. این روزنامه آمریکایی به دلیل اصرار ترامپ برای مذاکره مجدد اشاره‌ای نکرد اما خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک منبع آگاه، جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه کرده است. یک مقام رسمی آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، به آسوشیتدپرس گفته است که این تلاش‌ها شامل بحث با کشورهای اروپایی برای مذاکره بر سر یک توافق الحاقی برای ممانعت بر سر راه ازسرگیری توسعه فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از انقضای محدودیت‌های توافق (برجام) در یک دهه آینده است. براساس برجام، محدودیت‌های پذیرفته‌شده ایران 10 ساله است و پس از آن محدودیت‌هایی همچون غنی‌سازی و... که بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال شده است، لغو خواهد شد. ترامپ بر همین اساس در تلاش برای مذاکره مجدد است تا محدودیت‌ها به‌طور دائم بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال شود.
اکنون زمان پاره کردن برجام نیست
همزمان با تلاش ترامپ برای فراهم کردن مقدمات لغو برجام، برخی افراد در آمریکا می‌گویند می‌توان بدون پاره کردن برجام توسط آمریکا، تحریم‌های برداشته شده در برجام را مجددا علیه ایران اعمال کرد. این گروه همچنین می‌گویند می‌توان از روش‌های کم‌هزینه‌تری برای لغو برجام استفاده کرد. آنها معتقدند اعمال تحریم‌ها و افزایش فشار بر ایران، باعث می‌شود تهران خود برجام را کنار بگذارد و اینگونه آمریکا به راحتی نظر موافق اروپا برای لغو برجام را جلب می‌کند. سناتور باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در این زمینه به واشنگتن‌پست گفت: ترامپ تنها زمانی می‌تواند از برجام خارج شود که ابتدا ایران به دلیل اجرای سرسختانه برجام از آن خارج شود. به گزارش ایسنا، این سناتور آمریکایی افزود: شما تنها یک بار می‌توانید توافق هسته‌ای را پاره کنید. اکنون زمان پاره کردن توافق نیست، چرا که مشکلی در این باره رخ نداده است. باید صبر کرد تا زمانی که همه شرکای ما با ما در این باره همراه شوند. باید برجام را سرسختانه اجرا کرد. ما اکنون از ایرانی‌ها درخواست دسترسی به تاسیسات مختلف این کشور را داشته‌ایم و اگر آنها پاسخ مثبت ندهند، در آن صورت می‌شود توافق را لغو کرد.
همسویی تیلرسون با ترامپ
طی هفته‌های گذشته رسانه‌های آمریکایی از اختلاف رکس تیلرسون و دونالدترامپ، وزیر خارجه و رئیس‌جمهور آمریکا بر سر پایبندی ایران به برجام خبر دادند. آنان تعیین تیمی از نزدیکان ترامپ برای تهیه گزارش عدم پایبندی تهران به توافق هسته‌ای را در همین چارچوب ارزیابی کردند. در ایران اما کارشناسان این اختلافات را عمیق ندانسته و معتقد بودند بزودی تیلرسون با ترامپ همسو خواهد شد. این همسویی البته خیلی زودتر از آنچه گمان می‌شد، به وقوع پیوست. روز پنجشنبه و پس از پرتاب موشک ماهواره‌بر سیمرغ به فضا، وزارت خارجه در واکنشی همسو با آن چیزی که ترامپ از تیلرسون خواسته به این اقدام واکنش نشان داد و آن را نقض برجام و در تضاد با قطعنامه 2231 شورای امنیت خواند.