گروه اقتصادی: بیش از 4 ماه از سال 1396 می‌گذرد و در حالی‌که دولت دوازدهم خود را برای تشکیل کابینه آماده می‌کند، گمرک دست به کار شده و با خروج از لاک سانسور، اقدام به نشر آمار تجارت خارجی کشور کرده است.  البته نشر این آمار روی پایگاه اینترنتی گمرک به صورت روزانه بوده و کاربران امکان دیدن آمار ماهانه و مقایسه 4 ماهه ابتدای سال 96 را ندارند. این روش هم ابداع گمرک است تا کاربران ندانند در ماه‌های مختلف وضعیت صادرات و واردات به چه صورت بوده است. انحصاری بودن این آمار در گمرک و تکلیف قانونی این سازمان برای نشر آن، این پرسش را به میان می‌آورد که گمرک با چه اجازه‌ای و به دستور چه کسی، آمار تجارت خارجی کشور را در خود حبس کرده و نگذاشته بازرگانان، تجار،  صنعتگران و تولیدکنندگان از چند و چون صادرات و واردات باخبر شوند. حال اگر نشر این آمار به مانند آمار بخش‌های دیگر در اختیار مرکز آمار ایران و بانک مرکزی بود، اختلاف میان آن دو را می‌شد عاملی برای تأخیر در نشرش دانست اما وقتی تنها یک ارگان و به‌طور انحصاری آماری را در اختیار دارد، روشن است که حبس آن نیز عمدی بوده و صبر کرده تا با نزدیک شدن دولت یازدهم به ماه‌های پایانی عمر خود، آمار را اعلان عمومی کند. چنین رویه‌ای به‌طور قطع بی‌اعتمادی و سردرگمی کسانی را در پی خواهد داشت که با اعداد و ارقام آن سر و کار دارند و باید برای پایش بازارهای صادراتی، آن را تحلیل کنند.
کاهش 5/9درصدی صادرات غیرنفتی
براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک ایران در 4 ماه ابتدای سال 1396 واردات به کشور ۲۴ درصد افزایش و صادرات غیرنفتی 5/9 درصد کم شده است. به گزارش «وطن امروز» در این مدت تمایل کشورهای صادرکننده کالا برای افزایش صادرات به ایران رشد داشته و درنهایت 15 میلیارد و 813 میلیون دلار انواع کالا وارد کشور شده است که در مقایسه با مدت مشابه پارسال 24درصد افزایش نشان می‌دهد. عمده‌ترین موارد افزایش واردات به خودرو و قطعات منفصله خودرو، کالاهای سرمایه‌ای و برخی کالاهای اساسی مربوط می‌شود. همچنین در مدت یادشده متوسط قیمت کالاهای وارداتی ایران به ازای هر تن به یکهزار و 399 دلار افزایش یافته که در مقایسه با پارسال 9 درصد افزایش داشته است. در این مدت شاهد افزایش صادرات 5 کشور عمده طرف معامله با ایران هم بوده‌ایم. مجموع صادرات غیرنفتی ایران در  4 ماهه امسال به 13 میلیارد و 459 میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه پارسال 5/9 درصد کاهش داشته است. سهم عمده کاهش صادرات به دیگر کالاها با 15 درصد مربوط می‌شود و سهم پتروشیمی 7/3 درصد و سهم میعانات گازی 2/4 درصد است. در میان کشورها صادرات ایران به امارات عربی متحده و هند با افت شدیدی همراه بوده است. همچنین متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی نیز در مدت یادشده به 358 دلار رسید که 5/2 درصد افزایش داشت و در میان کشورهای عمده خریدار کالاهای ایرانی بهترین عملکرد را جمهوری کره با مثبت 16 درصد و عراق با 5/6 درصد به خود اختصاص داده‌اند. اقلام عمده صادراتی به ترتیب شامل میعانات گازی به ارزش 2 میلیارد و 315 میلیون دلار، سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها جز بنزین با 512 میلیون دلار، پلی‌اتیلن گرید فیلم با 485 میلیون دلار، پروپان مایع شده به ارزش 446 میلیون دلار و متانول با 426 میلیون دلار بوده است. اقلام عمده وارداتی نیز به ترتیب شامل برنج با 603 میلیون دلار، ذرت دامی به ارزش 484 میلیون دلار، وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر 1500 تا 2000 سی‌سی به ارزش 426 میلیون دلار، لوبیای سویا با 338 میلیون دلار و قطعات منفصله جهت تولید خودروی سواری با 311 میلیون دلار بوده است. عمده‌ترین خریداران کالاهای ایرانی هم به ترتیب شامل چین به ارزش 2 میلیارد و 841 میلیون دلار، عراق با 2 میلیارد و 52 میلیون دلار، امارات عربی متحده با 2 میلیارد و 37 میلیون دلار، جمهوری کره با یک میلیارد و400 میلیون دلار و هند با 926 میلیون دلار بوده است. در این میان کشورهای عمده صادرکننده کالا به ایران شامل کشورهای چین با 3میلیارد و 495 میلیون دلار، امارات عربی متحده با 2 میلیارد و 992 میلیون دلار، جمهوری کره با یک میلیارد و 74 میلیون دلار، ترکیه با 958 میلیون دلار و هند با 891 میلیون دلار‌ بوده است.
محیط کسب‌وکار نامناسب مانع توسعه صادرات
در همین حال نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه محیط کسب‌وکار نامناسب است، گفت: با این شرایط تا سالیان سال مجبور به صادرات نفت خام، گاز و مواد پتروشیمی هستیم. پدرام سلطانی در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه دولت‌ها در همه ادوار گذشته به تعامل و ارتباط با دیگر کشورها، الحاق به سازمان تجارت جهانی و امضای موافقتنامه‌های دوجانبه و چند‌جانبه تجارت آزاد با همسایگان جدی نپرداخته‌اند، افزود: اما اقدامات خوبی برای الحاق ایران به اتحادیه اوراسیا انجام شده و پیشرفت‌های خوبی هم در این زمینه حاصل شده که امیدواریم ظرف یک سال آینده دولت در این امر جدیت بیشتری به خرج دهد. وی ادامه داد: روسیه، قزاقستان، ارمنستان و بلاروس عضو اتحادیه اوراسیا هستند که اتفاقا کالاهای زیادی برای صادرات به این کشورها داریم.  سلطانی با بیان اینکه صادرات یعنی اینکه کالاهایی در داخل کشور تولید شود و با قیمت و کیفیت مناسب به بازارهای خارجی عرضه شود، گفت: تا زمانی که تولید ما رقابتی و با کیفیت نباشد، چه چیزی را می‌خواهیم صادر کنیم؟