بعد از آنکه نیروهای مقاومت مسیر پیشروی آمریکا در طول مرز سوریه با عراق را مسدود کردند، این کشور پس از توافقی با روسیه، ناچار شده بپذیرد از مثلث مرزی سوریه- عراق- اردن در التنف عقبنشینی کند. بر این اساس، دور از چشم رسانهها، توافقی آمریکایی-روسی حاصل شده که نتیجه آن تحویل پایگاه التنف در سوریه به روسیه و عقبنشینی آمریکا از آن است. به ظاهر مذاکرات این امر در حاشیه نشست سران گروه20 در هامبورگ آلمان در 8 ژوئیه انجام شده؛ جایی که نخستین دیدار رسمی ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ رؤسای جمهور روسیه و آمریکا انجام و درباره «مناطق کاهش تنش» در جنوب سوریه توافق حاصل شد. روزنامه لبنانی الاخبار در گزارشی در اینباره نوشت اطلاعات موجود نشان میدهد نشانههای توافقی بزرگ میان آمریکا و روسیه بروز کرده که حاصل آن، عقبنشینی نیروهای آمریکایی از پایگاه التنف (در مرز عراق-سوریه- اردن) و تسلیم کردن آن به نیروهای روسیه است. این موضوع از خبر اختلاف و دودستگی میان نیروهای گروهک «مغاویر الثوره» جدا نیست که در حال همکاری با آمریکا بودند. گفته میشود عناصر این گروهک که به حمایت آمریکا دلخوش بودند، از زمانی که فهمیدهاند آمریکا بر سر مناطق تحت نفوذشان معامله کرده و قرار است بزودی ارتش سوریه عملیاتی بزرگ را برای پاکسازی مناطق شمالی استان سویدا انجام دهد، دچار سرخوردگی شدهاند. نیروهای موسوم به «مسلحین واشنگتن» در منطقه التنف، در پی موفقیتهای پیاپی ارتش سوریه و متحدانش در مسدود کردن راه آمریکا و نیروهای تحت حمایتش از منطقه التنف به سوی مرز عراق و مشخصا گذرگاه مرزی البوکمال، احساس ناتوانی و عجز شدید میکنند. مسدود شدن راه پیشروی آمریکا در التنف سبب شد گروههایی که با آمریکا در این منطقه همکاری میکنند خود را در منطقهای محدود، محصور ببینند که هیچ افق نظامی ندارد. در حالیکه هدف حضور آمریکا در التنف، پیشروی در طول مرز عراق و سوریه تا شهر البوکمال در جنوب شرق استان دیرالزور بود، پیشروی نیروهای سوری و مقاومت این هدف را ناکام گذاشت و «مسلحین واشنگتن» بدون حصول دستاوردی در التنف، از هم پاشیدهاند. طبق این گزارش، ارتش سوریه پیشنهادهایی به عناصر «مغاویر الثوره» داده تا خود را تسلیم کنند. آمریکا هم گفته این افراد قبل از تسلیم شدن، سلاح و تجهیزات خود را تحویل بدهند اما 2 گروه با تجهیزات کامل جدا شدهاند؛ اولی چند روز پیش و دومی همین سهشنبه. همزمان با این خبرها، ائتلاف آمریکا از اختلافاتش با دسته «لواءشهداء القریتین» که در صحرای سوریه فعال است، خبر داده است. این دو بر سر ماهیت مأموریت این گروهک اختلاف نظر دارند، چرا که این گروهک نپذیرفته که مأموریتش صرفا مبارزه با داعش باشد. پنجشنبه گذشته، راین دیلون، سخنگوی ائتلاف گفته بود ائتلاف دیگر از عملیات «شهداء القریتین» در صحرای سوریه حمایت نمیکند و تلاش میکند تجهیزات نظامی که به آنان داده، پس بگیرد. پیشتر هم عناصر «مغاویر الثوره» بر سر اینکه تمایلی ندارند به استان الحسکه در شمال شرق سوریه بروند و با داعش بجنگند، با آمریکا در التنف به اختلاف برخورده بودند. منابع مطلع به روزنامه الاخبار گفتهاند «موعد عقبنشینی آمریکا هنوز مشخص نیست و در حال هماهنگی مستمر با کانال [ارتباطی] ویژه میان مسکو و واشنگتن است».
تسلیم تروریستها در التنف به ارتش
در پی انتشار اخباری درباره عقبنشینی قریبالوقوع آمریکا از التنف، برخی اعضای گروه «مغاویرالثوره» اعلام کردند از آغاز قصد مبارزه با ارتش سوریه را نداشتهاند و میخواهند خود را تسلیم کنند. در همین راستا، یک فرمانده نظامی سوری گزارش داد عناصر زیادی از گروه «مغاویرالثوره» پس از تسلیم شدن، سلاح خود را به ارتش سوریه تحویل دادهاند. به گفته این فرمانده، همه تروریستهایی که برابر ارتش سوریه تسلیم شدند، گفتند: «ما قصد نداشتیم با ارتش بجنگیم. ما وارد جیش مغاویر الثوره شدیم تا پولی را به دست آوریم که آمریکا به ما میداد و منتظر فرصت بودیم تا خودمان را تحویل ارتش سوریه دهیم». مغاویر الثوره در سال 2015 متشکل از نیروهای ارتش سوریه بود که جدا شدند و در وهله اول نام «ارتش جدید سوریه» و پس از آن نام «جیش مغاویر الثوره» را برای خود برگزیدند و به عنوان بخشی از گروه تروریستی «ارتش آزاد سوریه» در التنف حضور داشتند.
اهمیت راهبردی التنف
اما چرا التنف و مرزهای جنوبی سوریه (مرز با عراق و اردن) مهم است؟ به نظر میرسد موارد زیر را میتوان در این باره بیان کرد: 1-گذرگاه التنف، پس از مرز سوریه و اردن (به سوی شرق)، نخستین و مهمترین گذرگاه مرزی سوریه با عراق است. به عبارت دیگر التنف، جنوبیترین گذرگاه مرزی سوریه و عراق است و از این منظر و به دلیل قرار داشتن این منطقه در میان سوریه، عراق و اردن، حائز اهمیت است. 2-گذرگاه التنف به صورت زمینی بغداد را از طریق الرطبه در غرب استان الانبار به السبع بیار و دمشق متصل میکند. این یعنی در صورت آزادسازی التنف و البته پاکسازی مناطق جزئی تحت اختیار داعش در استان الانبار عراق، تهران میتواند به صورت زمینی به دمشق و سواحل مدیترانه دسترسی داشته باشد. 3-دسترسی زمینی ایران به دمشق میتواند قدرت مانور میدانی و قدرت چانهزنی سیاسی محور مقاومت و بویژه تهران را افزایش داده و شرایط را برای طرف مقابل دشوار کند لذا ایالات متحده آمریکا و متحدانش سعی میکنند بهگونهای عمل کنند که این مهم به هیچوجه محقق نشود. 4- آزادسازی التنف در حالیکه آخرین نقاط شهر الرطبه در غرب الانبار عراق هم پاکسازی شده باشد، میتواند موجب همافزایی عراق و سوریه در مبارزه با تروریسم شود.
داعش در الرقه سلاح شیمیایی دارد
منابعی در میان معارضان سوری اعلام کردند داعش در شهر الرقه همچنان سلاح شیمیایی دارد. گروه موسوم به «دیدهبان حقوق بشر سوریه» که مقر آن در لندن است، ضمن ابراز نگرانی خود از استفاده احتمالی این گروه از سلاحهای شیمیایی تحت اختیار خود افزود: همچنان دهها هزار غیرنظامی در منطقه تحت کنترل داعش هستند. دیدهبان حقوق بشر جزئیات نوع و مقدار سلاحهای شیمیایی داعش را فاش نکرد. بر اساس اطلاعات رسیده از فعالان سوری، داعش قصد دارد زمانیکه «نیروهای دموکراتیک سوریه» (کردها) در این شهر پیشروی کردند از این سلاحها استفاده کند. در همین حال سازمان ملل برآورد کرده بین 20 هزار تا 50 هزار تن از مجموع بیش از 200 هزار غیرنظامی در این شهر هستند.