ولیعهد سعودی که این روزها با خروج سلمان، شاه فرتوت از حجاز عملا خیال پادشاهی دارد در مقابل آخرین مانع بزرگش برای رسیدن به تاج و تخت با دشوار جدی روبهرو شده است. بنبست سیاسی در ریاض پس از سفر شاه به مراکش بیش از پیش خود را نشان داده است به طوری که تنها ظرف چند روز و در حالی که عربستان به ایام خاص حج تمتع نزدیک میشود، محمد بن سلمان موسوم به صدامک- این دستنشاندهترین مهره تاریخ حاکمیت سعودی پس از حذف ولیعهد پیشین- با اینکه خود را سوگلی جدید غرب و نفر اول هرم قدرت ریاض و شاه واقعی میداند اما این روزها آشکارا و از سر عجز در حال عقبنشینی از مواضع افراطیاش در منطقه است.
او نهتنها با دعوت از مقتدا صدر، روحانی شیعه عراقی نشان داد مواضع شیعهستیزانهاش در منطقه شکست خورده است، بلکه با تعدیل لحن کشورهای تحریمکننده قطر، در بحران خلیجفارس هم عقبنشینی کرد. حال با دیدار گماشته او در دستگاه دیپلماسی یعنی عادل الجبیر با همتای ایرانیاش در ترکیه و زمزمههایی که درباره تلاش مقامات ریاض برای آتشبس با انصارالله یمن در ایام حج به گوش میرسد، میتوان گفت نهتنها صدامک خود را در تمام جنگهایی که از 3 سال پیش در منطقه علیه دیگران به راه انداخته شکست خورده میبیند، بلکه ناچار است برای جنگی بزرگتر در داخل برای تصاحب نهایی قدرت، شعله آتش دشمنیهای خارجی را پایین بکشد. در چنین برزخی صفحه توئیتری «العهدالجدید» که پیشتر برخی اطلاعات موثق محرمانه متعلق به خاندان آلسعود را منتشر کرده بود، فاش کرد سرانجام زمان دوئل قدرت در ریاض بین پسران 2 پادشاه مرده قبلی و شاه نیمهمرده فعلی فرا رسیده است. این منبع رسانهای فاش کرد توافق بن سلمان، ولیعهد عربستان و متعب بن عبدالله، رئیس گارد ملی شکست خورده است. به نوشته صفحه العهدالجدید، این دو پیشتر با هم عهد بسته بودند اگر بنسلمان به پادشاهی رسید، طبق قانون جدید وراثت عرضی قدرت در آلسعود که خود به تصویب رساندهاند، متعب پسرعمویش منصب ولیعهدی را بر عهده بگیرد. این توافق برای این بود که صدامک پیش از حذف کامل بننایف، از ائتلاف میان ولیعهد سابق و رئیس گارد ملی با طیف وسیع شاهزادگان مخالف جلوگیری کند اما پس از آنکه بن سلمان خود را یکهتاز دید، دیگر به متعب به چشم تنها تهدید جدی نگریست. به عبارت دیگر او که همه رقبا را با سیاست پشتپرده و حمایت شده از سوی واشنگتن و لندن حذف کرده بود، اینبار جنگی حقیقی را با یک فرمانده جنگی حقیقی آغاز کرده که احتمالا مثل همه جنگهای دیگر این 3 سال در آن کم خواهد آورد. گفته میشود متعب پس از خانهنشینی آخرین پشتوانه سیاسیاش یعنی بن نایف، در نشست دوجانبه با بن سلمان از او درخواست کرده است بعد از آنکه جانشین پدرش شد، او را ولیعهد خود کند. اما بن سلمان که طبیعتا به دنبال محدود کردن و حذف بیدردسر رقیب بوده است این درخواست را رد کرده و حالا حجاز در آستانه کشمکش حقیقی و بیپرده بر سر قدرت قرار دارد. با توجه به نفوذ عمیق پسر شاه پیشین در ساختار نظامی عربستان و داشتن حمایت پنهان طیف اکثریت آلسعود، اصلا بعید نیست پیش از فرا رسیدن ماه آتی قمری و فصل حج تمتع، نخستین نشانههای این چالش از پرده برون افتد.
ورود ترامپ به بازی تاج و تخت سعودی
یک مجله آمریکایی، اطلاعات تازهای از ماجرای برکناری ولیعهد سابق عربستان منتشر کرد. مجله پولتیکو فاش کرد، قراردادی که محمد بننایف، ولیعهد سابق با شرکت اسپیجی (شرکت لابیگر در واشنگتن) امضا کرده بود، در همان روز برکناری از قدرت، لغو شد. این شرکت یکی از گروههای فشار نزدیک به تیم دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکاست. این مجله آمریکایی خاطرنشان کرد، این قرارداد در دوران ریاست بننایف توسط وزارت کشور سعودی به ارزش 4/5 میلیون دلار امضا شد و به عنوان آخرین اقدام بننایف در نبرد قدرت با محمد بنسلمان، جانشین ولیعهد بود. هدف از آن قرارداد، حفظ منافع عربستانسعودی نزد دولت جدید آمریکا بود ولی فقط 28 روز پس از امضای آن و همزمان با برکناری بننایف، لغو شد. با این حال شرکت آمریکایی پولها را نزد خود نگه داشت و مجبور به ارائه خدمات بود، چرا که براساس قرارداد باید 4/5 میلیون دلار پرداخت میشد. مجله پولتیکو اشارهای به مسؤول لغو قرارداد نکرد، با این حال خاطرنشان کرد شرکت یادشده پس از لغو قرارداد در بیانیهای تأکید کرد که تمایل داشت با وزارت کشور سعودی در زمینه مبارزه با تروریسم همکاری کند. در آن بیانیه همچنین آمده بود که قرارداد با توجه به شرایط داخلی عربستان لغو شد، به همین دلیل این شرکت نتوانست خدمات راهبردی و منحصر به فرد خود را عملی کند، و همچنان علاقهمند است با همپیمان مهم خود در عربستان همکاری کند. پولتیکو پیشتر نیز در گزارشی خاطرنشان کرده بود، قرارداد بننایف با شرکت اسپیجی نخستین قرارداد در نوع خود از سوی وزارت کشور سعودی با یک شرکت گروه فشار بود.