امیرحسین کهوندی: «استندآپ کمدی» خندوانه جزو یکی از پربینندهترین و پربحثترین برنامههای تلویزیونی است که حرف و حدیثهای مثبت و منفی فراوانی بین مخاطبان و رسانهها داشته است. این در حالی است که میهمانان خندوانه همگی از قشر گمنامی بودهاند که به واسطه استیج خندوانه بین مخاطبان میلیونی مطرح شده و به جایگاهی بسیار متفاوتتر از گذشته خود دست پیدا میکنند. جایگاهی که بیشک آنها را به قشر اثرگذار جامعه در کنار سایر سلبریتیها تبدیل میکند، منتها با این تفاوت که شرکتکنندگان «خنداننده شو» در مدت کوتاه چند ماهه به این جایگاه دسترسی پیدا میکنند و طی کردن آسانسوری طبقات شهرت، آن هم بدون آموزش موجب میشود تا اتفاقاتی نهچندان مناسب رخ دهد.«خنداننده شو» این ایده را دنبال میکرد که بتواند استعدادهای دیده نشده طنز را از سراسر کشور شناسایی کند و با تربیت آنان، حوزه طنز کشور را قویتر کند و افرادی را که در استندآپ کمدی سرآمد بقیه هستند به جامعه معرفی کند. با توجه به اینکه «ضابطه»های ورود به عرصه رسانه در سالهای اخیر بستگی زیادی به «رابطهها» داشت مهیا کردن فرصتی که استعدادهای جوان این حوزه بتوانند ارزشهای خود را نشان دهند امری ارزشمند است. شوخی با فامیلی افراد مشهور، اشاره به ماجرای حجاب آزاده نامداری و کنایههای جنسی همگی باعث شد حواشی و جنجالهای بسیاری حول این مسابقه شکل بگیرد و عدهای به مخالفت و عدهای دیگر به دفاع از این برنامه بپردازند. مسائلی که تا قبل از این هرگز در رسانهای همچون صداوسیما دیده نشده بود و مخاطب را متعجب میکرد. یکی از مهمترین مسالههایی که منتقدان این برنامه مطرح میکردند آن بود که در این برنامه توجهی به اخلاق عمومی نمیشود و به راحتی به برخی افراد توهین میشود و پخش برنامهای با این مختصات از رسانه ملی کاری اشتباه و ضد فرهنگ جامعه است. در این مسابقه مسائلی بیان شد که شاید برای همه ردههای سنی مناسب نباشد و به برخی افراد نیز توهین شد که اتفاق ناپسندی بود و باید از تکرار آن جلوگیری کرد اما فارغ از اثرات نامناسبی که به عنوان نقاط ضعف این برنامه شناخته میشد، نباید از روند کلی و مثبت این مسابقه چشمپوشی کرد. برخی از این استندآپها در شرایطی که بعضی از برنامهها و مستندها در صداوسیما به دلیل رویکرد انتقادی پخش نمیشوند تا مبادا خاطر بعضی از مسؤولان مکدر نشود، به طور صریح از مسؤولان انتقاد میکردند. البته شوخیهای خندوانه به انتقادات فرهنگی و اجتماعی ختم نشد و مسؤولان سیاسی نیز از گزند شرکتکنندگان این مسابقه در امان نماندند. شوخی با لیست اموال، سلفی با موگرینی یا اشاره به رای حلال از جمله انتقادات سیاسی و بعضا بیسابقه در این مسابقه بود. انتقاد از مسؤولان به زبان طنز و شوخی در کشور ما به دلایلی همواره مورد غفلت واقع شده است. با این وجود در صداوسیما که رسانه ملی است شرکتکنندگان در خنداننده شو این جرأت را به خود دادهاند که با زبان طنز از مسؤولان انتقاد کنند. البته شوخی با مسؤولان مختص یک جریان خاص سیاسی نبوده است و شاهد نقد جریانهای سیاسی متفاوتی در این برنامه بودهایم. برای مثال اشاره به «ژن خوب» یا «من یک درختم» نشاندهنده آن است که همه مسؤولان و جریانهای سیاسی باید انتظار نقد را داشته باشند و خود را داخل محدوده امنی تصور نکنند که هیچ شخص یا رسانهای حق نقد آنها را ندارد. نکته مهمی که در استندآپ کمدی اهمیت دارد اجتماعی بودن و نقد اجتماعی است. برخی شرکتکنندگان این مسابقه تلاش میکردند علاوه بر خنداندن مخاطب، نکات مهم و واقعی که در جامعه وجود دارد را نیز به او یادآور شوند، به عبارت بهتر آنان بازگو کردن برخی معضلات را نیز وظیفه خود میدانند. شوخی با وضعیت آب و هوای جنوب کشور، جنگلخواری، بیکاری و نوع پوشش مردم نشاندهنده واقعیات و معضلاتی است که مردم با آنها سروکار دارند و مسؤولان یا رسانهای چون صداوسیما به ندرت با این صراحت توانستهاند به آن بپردازند. در شرایطی که بسیاری از هنرمندان کشور ما همچنان در انتزاعیات و کلیات به سر میبرند توجه و پرداختن به این معضلات آن هم در رسانهای مانند صداوسیما اتفاقی مبارک است.