مرتضی سویلمی*: این روزها موضوع مادر مذاکرات و عزت انقلابی به مسالهای محوری یا حداقل قابل توجه در عرصه سیاست خارجی ایران تبدیل شده است. مقام معظم رهبری پنجشنبه 12 مرداد 96 در مراسم تنفیذ، خطاب به رئیس دولت دوازدهم فرمودند: «همت خود را متوجه استقرار عدالت و جانبداری از محرومان مستضعف و اجرای احکام اسلام ناب و تقویت وحدت و عزت ملی و توجه به توانمندیها و ظرفیتهای عظیم کشور و صراحت در بزرگداشت ارزشها و مبانی انقلاب اسلامی کنید... کار قوی و جهادی و حسابشده در حوزههای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی... در زمینه حفظ هویت اسلامی و انقلابی باید روزبهروز قویتر و عمیقتر بشوید؛ این پاسخ دشمنیهای دشمن است». باید گفت هدف رهبر انقلاب از بیان ضرورت حفظ هویت اسلامی و انقلابی این است که جامعهای که در یک فضای جنگ نرم قرار میگیرد و ممکن است نخبگان آن از ادبیات سازشکارانه برخوردار شوند که زمینه بازتولید اقتدار جهان غرب را در فضای نفوذ ایجاد میکنند، در این شرایط و فضا یک نوع بازدارندگی خواص جامعه لازم است. با این مقدمه باید بپذیریم حوزه سیاست خارجی جدا از فضای سیاست داخلی نیست و بسیاری از نظریهپردازان اعتقاد دارند سیاست خارجی با ابزارها و قالبهای گفتمانی متفاوتی، ادامه سیاست داخلی است. هویت، ارزشها و هنجارها از اصلیترین عناصر سازنده منافع کشورها در عرصه سیاست خارجی و مناسبات بینالمللی هستند و هرگونه تغییر در آن میتواند به تغییر در اولویتبندی منافع و نوع رویکرد و جهتگیری سیاست خارجی بینجامد. نظام سیاسی که دارای هویت اسلامی، ملی یا انقلابی است در فضای منطقهای یا بینالمللی ممکن است با هویتهای متفاوتی برخورد کند که در آن شرایط در وضعیت مقاومت قرار میگیرد، بنابراین وقتی صحبت از هویت انقلابی در حوزه سیاست خارجی است 2 حوزه استقلال و هویت را در بر میگیرد. باید به سازوکارهای افزایشدهنده قدرت ملی معطوف شد؛ اینکه میزان وابستگی به دیگران را کاهش داد تا خودآگاهی رشد یابد و در نهایت خوداتکایی و اعتماد به نفس بومی حاصل شود که یکی از کلیدواژههای مهم رهبر انقلاب با عبارت «تقویت وحدت و عزت ملی و توجه به توانمندیها و ظرفیتهای عظیم کشور» رمزگذاری شده و در این شرایط نظام سلطه روز به روز تحریمهای جدیدی برای محدودسازی ما ایجاد میکند و الگوهای تهاجمی را برای ما در پیش میگیرد. رونمایی از مادر مذاکرات به جای مقابله با مادر تحریمها بدون توجه به هویت اسلامی و انقلابی اشتباه است. نخبگان لازم است بیانات معظمله را رمزگشایی و راههای اجرایی کردن آن را آماده کنند، زیرا به تعبیری «مادر مذاکرات» و «مادر تحریمها» هر دو اسب تروا (Trojan horse یا به طور ساده Trojan) و بازتولید یکی از مهمترین بدافزارها و ابزارهای مهندسی اجتماعی (Social Engineering) در دیپلماسی نوین پس از جنگ سرد هستند که سرزمین اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی را آلوده کرده بود. پس باید با عبرت از گذشته، روی تولید و اشتغال مبتنی بر راهبرد اقتصاد مقاومتی متمرکز شویم و کارها بر این اساس برنامهریزی و دستهبندی شود و انشاءالله در پایان سال موفقیتهای چشمگیر و محسوسی پیش خواهد آمد.
*کارشناس ارشد روابط بینالملل