دومین تولیدکننده سیب‌زمینی کشور بازار خوشایندی برای محصول خود رقم نزده است و کشاورزان اردبیلی همچنان به واسطه این نابسامانی شاهد دورریز محصولات خود هستند. سالانه ۷۵۰ هزار تن سیب‌زمینی در اردبیل تولید می‌شود که با وجود سابقه و کیفیت تولید تا به امروز بازار مطلوبی برای این محصول تدارک دیده نشده است. سیب‌زمینی اردبیل که موجب شگفتی مصرف‌کننده است، نه در بازارهای داخل کشور و نه در بازارهای کشورهای همسایه نتوانسته متناسب با کیفیت، سهمی از آن خود کند. فصل برداشت سیب‌زمینی که از راه می‌رسد افسوس است و امیدواری برای بهبود اوضاع. کشاورزان منتظر تغییر شرایط بازار و حمایت هستند اما در سال زراعی جاری همچنان معتقدند گران تولید می‌کنند، ارزان می‌فروشند و در این میان تنها جیب دلالان را پر کرده‌اند. یکی از کشاورزان اردبیلی به مهر گفت: زمانی وضعیت بازار سیب‌زمینی مطلوب بود تا جایی که سیب‌زمینی‌کاران بعد از فروش محصول به سود مطلوب دست می‌یافتند. عزت‌الله نصرتی افزود: امروز اغلب سیب‌زمینی‌کاران دچار بدهی مالی هستند و متأسفانه برخی قادر به تغییر نوع محصول خود نیز نبوده و هر سال سیب‌زمینی را با هزینه قابل توجه تولید می‌کنند. وی متذکر شد: اگر هزینه‌های تأمین بذر، تولید و هزینه کارگری کاشت، داشت و برداشت سیب‌زمینی محاسبه شود هزینه تولید هر کیلو سیب‌زمینی ۸۵۰ تومان است. نصرتی اضافه کرد: این در حالی است که در وضعیت فعلی سیب‌زمینی در بازار به نرخ ۵۰۰ تا ۷۰۰ تومان به فروش می‌رسد و در واقع کشاورزان حتی هزینه خود را در هنگام فروش به دست نیاورده‌اند. بهنام بایرامی، یکی دیگر از سیب‌زمینی‌کاران اردبیلی تصریح کرد: در وضعیت فعلی فروش ما زیر قیمت هزینه تمام شده تولید است و متأسفانه هر پیشنهادی به دستگاه‌های متولی شده، بی‌پاسخ مانده است. وی با بیان اینکه برداشت سیب‌زمینی آغاز شده و تا ۲۰ مهر ماه ادامه دارد، اضافه کرد: متأسفانه وضعیت بازار مطلوب نیست. بایرامی درباره خرید تضمینی سیب‌زمینی اضافه کرد: سال گذشته نرخ خرید ۳۰۰ تومان برای هر کیلو بود و امسال حدود ۴۰۰ تومان اعلام شده، این نرخ به هیچ عنوان برای کشاورز نفعی ندارد. به گفته کشاورز اردبیلی، در وضعیت فعلی دلالان به مزارع مراجعه می‌کنند و با نرخ اندک سیب‌زمینی را خریداری کرده و با نرخ گزاف به کارخانه‌ها به فروش می‌رسانند. وی تأکید کرد: ما از جهاد کشاورزی استان درخواست کردیم زمینه‌ای فراهم شود تا ناظران کارخانه‌ها به صورت مستقیم در مزارع حاضر شوند و ما بدون واسطه سیب‌زمینی را به کارخانه‌ها به فروش برسانیم که فعلاً این خواسته محقق نشده است. طبق اظهارات این کشاورز، قیمت خرید تضمینی سیب‌زمینی پاییزه در سال زراعی ۹۶ به نسبت ۹۵ با ۹ درصد رشد به 4 هزار و ۳۱۶ ریال در هر کیلو و در سیب‌زمینی بهاره با 8 درصد به 4 هزار و ۱۹۹ ریال افزایش یافته که از هزینه تمام‌شده تولید پایین‌تر است. دلالی سیب‌زمینی که صدمات جبران‌ناپذیری به بازار فروش این محصول وارد کرده حتی در امر صادرات نیز مشاهده می‌شود به طوری که مطابق اظهارات بایرامی از ترکیه، آذربایجان و حتی آلمان برای تهیه سیب‌زمینی اردبیل مراجعه می‌شود اما در این میان سود فروش نصیب دلالان شده و کشاورزان سهمی ندارند. نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی پیش از این تأکید کرده بود تولید سیب‌زمینی اردبیل با فروش آن تناسبی ندارد و سیب‌زمینی به نصف قیمت تمام شده به فروش می‌رسد.  محمد فیضی تصریح کرد: با وجود اینکه سیب‌زمینی اردبیل جزو تولیدات شاخص کشاورزی این استان است اما مشکلات فروش موجب شده اغلب تولیدکنندگان متضرر شوند. وی افزود: اینکه از یک سو سیب‌زمینی کاشته شود و از سوی دیگر به فروش نرسد توجیه‌پذیر نیست و اگر بازار فروش مناسبی برای سیب‌زمینی نداریم باید با مدیریت ترویجی کشت محصولات دیگر جایگزین شود. نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: در حال حاضر بسیاری از کشاورزان سیب‌زمینی را ارزان‌تر از بهای تمام شده به فروش می‌رسانند و از بابت کشت متضرر هستند. از سویی برای رفع این معضل نمایندگان استان طی سال‌های اخیر مشوق صادراتی، خرید تضمینی و پرداخت زودهنگام مطالبات کشاورزان را مطرح کرده‌اند که مطابق اظهارات کشاورزان، بخشی عملیاتی نشده و بخشی نیز با وجود تحقق نتوانسته سامانی به بازار سیب‌زمینی ببخشد.  سیب‌زمینی‌کاران اردبیلی معتقدند به منظور صادرات محصولات خود مشوق‌های لازم را دریافت نمی‌کنند و از سویی محصول آنها در بازارهای جهانی به شکل مطلوبی معرفی نشده است. دستاورد ضعف در تبلیغ و معرفی سیب‌زمینی اردبیل، کاهش صادرات آن و تأثیر مستقیم بر کاهش صادرات استان است. نزدیک به یک سال است که گمرک اردبیل، گزارشی از وضعیت صادرات استان ارائه نمی‌دهد و در را به روی رسانه‌های استان بسته است. اما طبق اظهارات مسؤولان اتاق بازرگانی و صنعت و معدن اردبیل، سیب‌زمینی که محصول نخست صادرات کشاورزی اردبیل محسوب می‌شود در سال‌های اخیر بازار اصلی خود که کشور آذربایجان است را محدود دیده و سیب‌زمینی کشورهای دیگر رقیب جدی و سرسخت تولید استان شده است. رئیس جهاد کشاورزی استان اردبیل نیز در این باره گفت: در راستای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، الگوی کشت سیب‌زمینی در این استان اصلاح می‌شود. عدیل سروی، بخش مهمی از این برنامه را افزایش ضریب خوداتکایی محصولات راهبردی کشاورزی عنوان و اضافه کرد:  به عنوان مثال پیش‌بینی شده در سال جاری ۸۲۰ هزار تن گندم، ۸۷ هزار تن دانه‌های روغنی و ۷۳۰ هزار تن سیب‌زمینی تولید شود. رئیس جهاد کشاورزی استان تأکید کرد: تولید گندم و دانه‌های روغنی با افزایش و تولید سیب‌زمینی به دلیل کاهش سطح زیر کشت با کاهش همراه خواهد بود. جهاد کشاورزی استان کاهش سطح زیر کشت سیب‌زمینی را با هدف مدیریت منابع آبی دنبال می‌کند اما آیا کشت جایگزین به نفع کشاورز است؟ بایرامی، کشاورز اردبیلی در این باره گفت: سیب‌زمینی محصولی است که املاح خاک را جذب می‌کند به همین دلیل بعد از یک سال کاشت سیب‌زمینی یک سال در همان مزرعه گندم کشت می‌شود تا بتوان زمینه استراحت خاک را فراهم کرد. وی افزود: اما کشت جایگزین مانند کلزا و یونجه به نفع کشاورزان نیست، چرا که در فروش این محصولات نیز دچار مشکل می‌شویم و هر چند خرید تضمینی دارند اما هزینه دیر پرداخت می‌شود و کشاورزان حتی در تأمین معیشت دچار مشکل می‌شوند. بنا به این گزارش، برداشت سیب‌زمینی تا اواخر شهریورماه در اردبیل ادامه دارد. میزان مصرف سیب‌زمینی در خود استان اردبیل ۱۸۰ هزار تن اعلام شده است. مازاد تولید آن بخشی به فروش رفته و بخشی بدون اینکه سودی حاصل کشاورز کند دورریز می‌شود. هر چند ساخت انبارهای نگهداری سیب‌زمینی در دستور کار جهاد کشاورزی است اما سیب‌زمینی‌کاران از اینکه انبار و سوله ندارند خود را متضرر می‌بینند. اقدام حمایتی دولت با تعیین نرخ خرید تضمینی ۴۰۰ تومان در سال زراعی جاری نه تنها کارساز نیست بلکه برخی کشاورزان به دنبال رقابت بی‌امان فروش محصول خود به قیمت پایین هستند تا شاهد دورریز آن در ماه‌های آتی نباشند.