عربستان سعودی و 3 متحد منطقهایاش که از حدود 3 ماه پیش قطر را تحریم اقتصادی و سیاسی کردهاند، پس از آنکه نتوانستند خواستههای خود را بر این کشور تحمیل کنند، بهنظر میرسد اکنون به دنبال ایجاد شکاف در درون خاندان حاکم بر قطر هستند. سفر عبدالله بنعلی آلثانی از اعضای خاندان حاکم بر قطر به عربستان و دیدارش با سلمان در شهر طنجه در مراکش، یکی از موضوعاتی است که جنجال گستردهای میان قطریها برپا کرده است. در همین راستا، عبدالله بنعلی آلثانی، یکشنبه از دلایل سفرش به عربستان و دیدارش با محمد بنسلمان، ولیعهد و سلمان، پادشاه عربستان پرده برداشت. وی در توئیتی نوشت طرح اخیرش برای سفر به عربستان با هدف حل و فصل مساله حجاج قطری و تسهیل سفر قطریها به عربستان برای دیدار با
نزدیکانشان و رسیدگی به املاک خود در آنجا صورت میگیرد. این مخالف قطری نوشت، سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی به وی اجازه داده «اتاق عملیات» ویژهای برای آنچه «خدمت به مردم قطر» نامیده، افتتاح کند. شیخ عبدالله بنعلی آلثانی در این پیام خود تصریح کرد، این اتاق به امور حجاج و شهروندان قطری در سعودی و دیگر کشورهای جهان رسیدگی خواهد کرد و کارمندان سعودی آن ضمن اعلام شماره تلفن برای این اشخاص، خواستههای آنان را برآورده خواهند کرد. طبق این گزارش، بعد از میانجیگری عبدالله بنعلی عربستان به قطریها اجازه داد به صورت زمینی وارد عربستان شوند. به گفته منابع مطلع، عربستان به قطریها اجازه داده مناسک حج را بدون داشتن مجوز اینترنتی بجا آورند و کسانی که میخواهند از طریق هوایی به زیارت حج بروند از بلیت مجانی به حساب سلمان استفاده کنند. ناظران خاطرنشان کردند هدف این اتاق چهبسا فراهم کردن زمینه کودتای نرم در هیات حاکمه و چهبسا فعالیت معارضان ضد نظام قطر مانند اتاقهای مشابه برای حمایت از مخالفان سوری در اردن و استانبول خواهد بود. به گفته آنان، عربستان سعودی با شیخ عبدالله بنعلی و قطریهایی که به او خواهند پیوست مانند دولت در تبعید قطر رفتار خواهد کرد. این در حالی است که محمد بنعبدالرحمن آلثانی، وزیر خارجه قطر اعلام کرد سفر عبدالله بنعلی به دلایل شخصی بوده است. در همین راستا نیز به محض اینکه عبدالله بنعلی آلثانی دلایل سفرش را اعلام کرد بیش از 240 هزار کاربر به حساب عبدالله بن علی پیوستند و از او قدردانی کردند اما برخی قطریها نیز هشتگ «بیعت با تمیم» را به راه انداختند و مخالفتشان را با سفر شاهزاده قطری به عربستان اعلام کردند. برخی از این توئیتها هم با تهدید ضمنی برای شیخ عبدالله که در عربستان حضور دارد همراه شد و عبدالرحمن بنحمد آلثانی، خواهرزاده این امیرزاده قطری که مدیر اجرایی موسسه رسانهای قطر هم هست، در توئیتر خود نوشت: اگر دستم که جزئی از من است تلاش کرد در مقابل وطنم یا امیرم از حد خود بگذرد با دست دیگر قطعش میکنم. وی در توئیت دیگری نوشت که سفر شیخ عبدالله به عربستان برای رسیدگی به املاک شخصیاش در «حائل» است و وقتی او درباره موضوع حج با سعودیها صحبت کرد آنها این فرصت را غنیمت شمردند تا از بحرانی که برای حجاج قطری ایجاد کردهاند خارج شوند و ادعا کنند این مساله نتیجه میانجیگری او بوده است.
سناریوهای احتمالی درباره این دیدار جنجالی
2 سناریو درباره این دیدار مخالف قطری با شاه سعودی مطرح میشود. نخست اینکه سفر این عضو خاندان حاکم بر قطر با هماهنگی دولت قطر انجام شده و ممکن است دولت قطر بخواهد به صورت مستقیم اما در پشتپرده و به صورت پنهانی با عربستان برای حل بحران خود با 4 کشور عربی مذاکره و رایزنی کند. دیدار سلمان با جانشین فرمانده نیروهای مسلح قطر این فرضیه را تقویت میکند. طبق گزارش روزنامه مراکشی «لی 360»، سلمان با ژنرال طیب اورال اوغلو، معاون فرمانده نیروهای مسلح قطر در قصر سلیمانیه در مقر اقامتش در منطقه اجبیله در شهر طنجه مغرب دیدار و گفتوگو کرده است. امیر قطر دهم جولای گذشته اوغلو را برای 6 ماه دیگر در سمتش ابقا کرد. وی تابعیت ترکیه دارد. روزنامه لی 360 نوشت، ژنرال قطری به نمایندگی از امیر قطر برای مذاکره محرمانه با سلمان به طنجه آمده بود. در این دیدار که حدود 40 دقیقه طول کشید تحولات بحران خلیجفارس مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. اوغلو همچنین از سلمان به خاطر دستورش مبنی بر بازگشایی گذرگاه مرزی سلوی برای ورود حجاج قطری به عربستان و آن هم بدون داشتن مجوزهای الکترونیکی تشکر کرد. به نوشته این روزنامه، در این دیدار همچنین معاون رئیس دستگاه اطلاعات عربستان نیز که با یک هواپیمای اختصاصی سعودی به طنجه رفته بود، حضور داشت. در حال حاضر پادشاه عربستان به همراه خانوادهاش برای گذراندن تعطیلات، در مقر اقامتشان در شهر طنجه در کشور مغرب به سر میبرند. سناریوی دوم و بدبینانه درباره دیدار جنجالی عبدالله بنعلی با سلمان این است که بدون خواست و هماهنگی با دولت قطر با سلمان دیدار کرده است. این بدین معناست که قرار است شکاف جدی و مهمی در هیات حاکمه قطر به وجود آید. شکافی که از یک سو میتواند باعث عقبنشینی قطر از مواضعش در قبال کشورهای تحریمکننده آن شود و از سوی دیگر ممکن است باعث ایجاد یک دولت موازی یا حتی کودتا در این کشور شود. نکته مهم درباره عبدالله بنعلی این است که گفته شده او یکی از اعضای خاندان حاکم در قطر است اما هیچگونه مسؤولیت رسمی در دولت این کشور ندارد. پدربزرگ او شیخ عبدالله بنجاسم الثانی، سومین حاکم قطر بود. پدرش نیز چهارمین و برادرش، پنجمین حاکمان این کشور بهشمار میآیند. بنابراین میتوان گفت او اگرچه عضوی از خاندان حاکم قطر است اما او و خانوادهاش از ساختار قدرت در قطر دور هستند و به همین جهت انگیزه لازم برای هرگونه اقدام علیه خانواده حاکم را دارد.
نامه امیر قطر به دبیرکل سازمان ملل
تمیم بنحمد آلثانی، امیر قطر به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نامهای درباره آخرین تحولات بینالمللی و در راس آن بحران دیپلماتیک میان 4 کشور تحریمکننده دوحه از جمله عربستان، مصر، امارات و بحرین نوشت. علیا احمد بنسیف آلثانی، نماینده دائم قطر در سازمان ملل این نامه را در جریان دیدار خود با آنتونیو گوترش به وی تقدیم کرد. محمد بنعبدالرحمان آلثانی، وزیر خارجه قطر در کنفرانس مطبوعاتی اخیر خود با همتای نروژی خود تاکید کرده بود کشورهای محاصرهکننده قطر تاکنون و پس از ۷۳ روز از آغاز بحران قطر هیچ دلیل و مدرکی که دال بر حمایت کردن قطر از تروریسم باشد، ارائه نکردهاند. وزیر خارجه قطر در ادامه افزود: دوحه پاسخ نامه کویت را ارسال کرد اما تاکنون هیچ پاسخی از سوی کشورهای محاصرهکننده دریافت نکردهایم، تنها با تنش و تحریک بیشتر رسانهها و توجیه اتهامات این کشورها بدون ارائه دلیل و مدرک روبهرو هستیم.