printlogo


کد خبر: 180568تاریخ: 1396/6/7 00:00
بحران در شورای همکاری خلیج‌فارس وارد مسائل ممنوعه شده است
گام‌های عربستان برای سرنگونی نظام قطر

بحران در شورای همکاری خلیج‌فارس وارد مسائل ممنوعه شده و خط قرمزها را پشت سر گذاشته و قطر و عربستان‌سعودی نیز با اتخاذ مواضع تند و خطرناک به دنبال مقابله به مثل علیه یکدیگر هستند. در این میان سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، روز گذشته به‌عنوان هشتمین واسطه‌ای که تلاش دارد برای بحران عربی بین محور سعودی و قطر راه‌حلی مسالمت‌آمیز پیدا کند، وارد کویت شد اما به نظر می‌رسد او از میانجی‌های قبلی از جمله رکس تیلرسون، همتای آمریکایی خود شانس بیشتری نخواهد داشت. لاوروف که در چارچوب این سفر عازم 3 کشور عرب حاشیه خلیج‌فارس شامل کویت، قطر و امارات عربی متحده شده است، به‌خوبی متوجه  ماموریت دشوار خود است از همین‌رو امید زیادی به میزبانان خود نمی‌دهد. اکنون بیش از 80 روز از آغاز بحران بین 4 کشور عربی عربستان، مصر، بحرین و امارات با قطر گذشته است و در این فاصله بحران روابط دو طرف شدت پیدا کرده است تا جایی‌که تحولات و مواضع تند 2طرف را به نمایش گذاشته است و به این ترتیب امکان آشتی و بازگشت اوضاع را به روند تقریبا شبیه آنچه در گذشته جریان داشت، غیرممکن کرده است. خطرناک‌ترین تحول در روند بحران 2طرف، آغاز تلاش برای تغییر نظام در قطر است و این کشور نیز در مقابل به همین سلاح متوسل شده و از مخالفان سعودی استقبال می‌کند و در حال شرط‌بندی بر رقبای خاندان حاکم سعودی یا همان خاندان آل‌الرشید است که در شهر حائل برای خود حکومت تشکیل داده و چند دهه در آنجا قدرت را در دست داشتند و برای مقابله با آل‌سعود با عثمانی‌ها ائتلاف کردند. از سوی دیگر رهبران سعودی با اقدامی بسیار مهم و خطرناک همه را غافلگیر کردند به این معنی که از شیخ عبدالله بن‌علی آل‌ثانی، برادر شیخ احمد بن‌علی آل‌ثانی (نخستین امیر قطر) پس از استقلال  استقبال کردند. احمد بن‌علی آل‌ثانی در کودتایی به رهبری پسرعموی خود، شیخ خلیفه بن‌حمد آل‌ثانی، جد امیر کنونی قطر در سال 1972 برکنار شد. هدف عربستان از این اقدام ایجاد شکاف در خاندان حاکم قطر و زنده کردن اختلافات بین آنان است، زیرا شیخ عبدالله آل‌ثانی با استقبال بالاترین مقامات عربستان و پیش از همه محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی در قصر السلام در جده روبه‌رو شد و همچنین در شهر طنجه مغرب میهمان ملک سلمان بود که در آنجا تعطیلات تابستانی خود را سپری می‌کرد. نکته قابل توجه اینکه رهبران سعودی به استقبال رسمی از شیخ «جایگزین» قطری و خطاب قرار دادن او به عنوان امیر اکتفا نکردند، بلکه از این فراتر رفتند و مقری را برای او در ریاض تشکیل دادند که تعداد زیادی کارمند و کارشناس در آنجا مستقر شدند. سعودی‌ها بودجه‌ای هنگفت را نیز به آن اختصاص دادند تا بر مسائل اتباع قطری بویژه حجاج این کشور در عربستان نظارت داشته باشد. اینکه محور سعودی در آینده چه دستور کار و نقشه‌هایی را در مقابله با قطر در پیش خواهد گرفت، مشخص نیست اما این سوال مطرح است که آیا از وجود شیخ عبدالله آل‌ثانی به عنوان اهرم فشار علیه سران قطر استفاده خواهد کرد تا آن را به پذیرش شروط سیزده‌گانه وادار کند یا  اینکه به دنبال تغییر نظام حاکم قطر و روی کارآوردن شیخ عبدالله و خاندان او (بن‌علی) است؟ اگر احتمال گزینه دوم یا همان روی کار آوردن شیخ عبدالله قوت بیشتری دارد، سوال دیگر این است که چگونه امیر جدید به قدرت خواهد رسید؟ از طریق ایجاد ناآرامی یا کودتای داخلی یا جنگ خارجی؟ در مقابل دولت قطر اکنون در آماده‌باش کامل به سر می‌برد و سرگرم رزمایش‌های مشترک با نیروهای منطقه‌ای از جمله آمریکا و ترکیه است و با کمک گرفتن از متحدان بین‌المللی براساس اصول  دیپلماسی فعال توانسته است  بحران را مهار کند. یکی از متحدان قطر، ترکیه است که نیروهای خود را وارد خاک قطر کرده و ایران نیز حمایت سیاسی و اقتصادی خود از دوحه را پنهان نکرده است و در مقابل دوحه نیز سفیر خود را به تهران بازگرداند، حال آنکه در پی حادثه سفارت عربستان در تهران به منظور اعلام همبستگی با ریاض سفیر خود را ایران خارج کرده بود. این نزدیک شدن قطر به ایران و به عبارت بهتر تحکیم روابط با آن خشم محور سعودی را به دنبال داشته است. هنوز اوضاع کنونی مانند آتش زیر خاکستر است و ائتلاف چهارگانه به رهبری عربستان تمام امکانات مالی و رسانه‌ای خود را علیه قطر به کار گرفته است.
با این توضیحات و در پرتو پیچیدگی اوضاع کنونی، سفر وزیر خارجه روسیه هیچ‌گونه دستاوردی نخواهد داشت البته جز یک تفاوت کوچک و آن اینکه چه بسا لاوروف با برخی قراردادها و معاملات تجاری و نظامی به مسکو بازگردد.


Page Generated in 0/0072 sec