اسدالله خسروی: بی‌توجهی به بخش تولید در کنار نبود رایزنان متخصص اقتصادی برای تعامل تجاری با دنیا همراه با نفتی بودن اقتصاد کشور موجب شده به جای ترقی و توسعه، راه پسرفت اقتصادی در پیش گرفته شود، آنگونه که اکنون آمارها حکایت از منفی شدن تراز تجاری کشور دارد.
رشد منفی صادرات غیرنفتی کشور مرکز آمار ایران به استناد گزارش گمرک اعلام کرد ارزش دلاری واردات محصولات در فصل بهار ۱۳۹۶ نسبت به فصل مشابه سال قبل از رشد 29/27 درصدی برخوردار است. بنا به این گزارش، تغییرات ارزش دلاری تجارت خارجی (کالایی) کشور براساس آمار منتشر شده گمرک ایران در بخش‌های مختلف اقتصادی مانند کشاورزی- شکار - جنگلداری، شیلات، استخراج معدن و صنعت به جز نفت، گاز و تجارت چمدانی بهار ۱۳۹۶ اعلام شد. در مقدمه این گزارش آمده است: تجارت خارجی در برگیرنده صادرات و واردات کالا و خدمات است. درباره تجارت کالایی، بخش عمده آمار مربوط به آن توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود. آمار تجارت سایر کالاها که عمدتا مربوط به تجارت نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی، تجارت برق و گاز و برخی قطعات و ماشین‌آلات هواپیما و کشتی است، توسط سازمان‌های متبوع (شرکت ملی نفت، وزارت نیرو، شرکت ملی گاز و شرکت‌های هواپیمایی و کشتیرانی) تهیه می‌شود. این گزارش براساس آمار تجارت کالایی منتشر شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران (به جز میعانات گازی کد ۲۷۰۹) و در قالب طبقه‌بندی استاندارد بین‌المللی رشته فعالیت‌های اقتصادی ISIC.REV۳ و طبقه‌بندی محوری محصولات 1/1 CPC تهیه شده است. گفتنی است طبقه‌بندی انجام شده درباره رشته فعالیت‌های اقتصادی در این گزارش، منعکس‌کننده رشته فعالیت صادرکننده یا واردکننده نیست، بلکه درباره واردات بیانگر رشته فعالیت تولیدکننده خارجی و درباره صادرات بیانگر رشته فعالیت تولیدکننده داخلی است. ارزش دلاری صادرات محصولات بخش کشاورزی، شکار و جنگلداری در فصل بهار ۱۳۹۶ نسبت به فصل مشابه سال قبل از کاهش رشد 56/28 درصدی برخوردار است. همچنین درصد تغییرات آن نسبت به فصل گذشته (فصل زمستان ۱۳۹۵) منفی 09/26 است.   عضو سابق اتاق بازرگانی تهران درباره علت منفی شدن تراز تجاری کشور به «وطن‌امروز» گفت: رکود حاکم بر اقتصاد کشور که به تعطیلی بیش از نیمی از واحدهای تولیدی منجر شده، چرخ تولید را ایستاده نگه داشته و در نهایت موجب رونق واردات شده است. هوشنگ فاخر با بیان ‌اینکه تامین نیازها و ضرورت مصرف کالا و محصولات در صورت عدم تولید داخل موجب می‌شود بالاجبار اقدام به واردات کنیم، گفت: این روند ناشی از ناکارآمدی بخش تولید و بی‌برنامگی مسؤولان در حمایت از تولید است. تا زمانی که از تولید حمایت جدی نشود و اقدامی برای فعال شدن مراکز صنعتی نشود، همچنان شاهد واردات خواهیم بود و تا زمانی که رکود است این تراز همچنان منفی خواهد بود. فاخر با بیان اینکه اصلاح قوانین دست‌وپاگیر اقتصادی ضروری است، گفت: موانع بسیاری بر سر راه تولید است و باید این موانع را برداریم. اگر حمایت جدی از بخش تولید شود، تولید کیفی داخلی نیز افزایش می‌یابد و از واردات بی‌نیاز می‌شویم. وی افق اقتصاد کشور را در صورت بی‌توجهی به اصلاح ساختار و اصلاح قوانین ناخوشایند دانست و گفت: با تعطیل شدن هر واحد تولیدی سلسله صنایع وابسته به آن نیز تعطیل خواهد شد، چرا که تولید مثل یک زنجیر به سایر بخش‌ها وابسته است.  این فعال اقتصادی  تاکید کرد: وزرا و مسؤولان اقتصادی به جای وقت گذاشتن برای افتتاح مراکز جدید، برای تولیدی‌هایی که موجودند و در حال از بین رفتن هستند فکری بکنند. آنها بهتر است وقت خود را صرف برنامه‌ریزی درست برای تحرک و توسعه اقتصادی کنند.
تراز تجاری کشور منفی شد
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با اشاره به افزایش قیمت طلا و ارز طی هفته‌های اخیر گفت: از زمانی که موضوع کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی مطرح شد، سرمایه‌های مردم از بانک‌ها به بخش طلا و ارز سوق داده شد، لذا زمانی که میزان تقاضا و عرضه نسبت به یکدیگر همخوانی نداشته باشد، سبب افزایش قیمت طلا و ارز می‌شود. سیدمحمد حسینی در گفت‌وگو با خانه ملت در تشریح دلایل افزایش قیمت ارز طی ماه‌های اخیر در کشور افزود: در فصل تابستان میزان مسافرت‌های خارجی نسبت به فصول دیگر افزایش می‌یابد، لذا تقاضا نیز بیش از ماه‌های دیگر شده و سبب افزایش قیمت ارز می‌شود، البته از سوی دیگر با کاهش قیمت منابع نفتی میزان ورودی ارزی که در هر بشکه نفت به کشور وارد شده، کاهش یافته و سبب افزایش قیمت شده است. وی ادامه داد: عامل دیگری که در افزایش قیمت دلار موثر بوده منفی شدن تراز تجاری کشور در ماه‌های اخیر است، یعنی میزان واردات در ماه‌های گذشته بیش از صادرات بوده است و به دلیل پیشی گرفتن واردات از صادرات، میزان ارزی که وارد کشور شده کمتر از میزان تقاضا بوده است. وی گفت: بانک مرکزی باید با اعمال سیاست‌های صحیح از نوسانات ناگهانی ارز جلوگیری و با توقف روند افزایشی در بازار ثبات ایجاد کند تا برای تولید‌کنندگان نگرانی ایجاد نشود.