محمدجواد ظریف می‌گوید واسطه‌های ایرانی متهم اصلی شبکه دلالی سفارتخانه‌های اروپایی در تهران هستند

دفاع از سفارتخانه‌ها

گروه سیاسی: پس از برخوردهای ناشایست و توهین‌آمیز یک سال گذشته سفارتخانه‌های اروپایی با ایرانیان متقاضی سفر به این کشورها که با شیوه جدیدی از سودجویی و دلالی همراه شده است، حالا وزیر امور خارجه به آن واکنش نشان داده است. محمدجواد ظریف ضمن حمایت تلویحی و تبرئه سفارتخانه‌ها، هموطنان ایرانی را متهم اصلی این وضعیت دانسته است. او از وجود یک شبکه در پروسه اخذ ویزا گفته اما اشاره‌ای به اینکه این شبکه بدون هماهنگی و مدیریت توسط سفارتخانه‌ها عملا توانایی هیچ اقدامی در این زمینه را ندارد، نکرده است. ظریف بر همین اساس از حوزه انتظامی قوه قضائیه خواسته در برابر اقدامات غیرقانونی که نسبت به هموطنان‌مان صورت می‌گیرد، اقدام کند. به گزارش «وطن امروز»، موضوع برخورد توهین‌آمیز سفارتخانه های کشورهای اروپایی با هموطنان ایرانی به اوایل سال گذشته بازمی‌گردد که در مقابل سفارتخانه‌های این کشورها بویژه سفارتخانه‌های آلمان و فرانسه صف‌های طویلی از متقاضیان اخذ ویزا تشکیل می‌شد. در همان زمان بسیاری از مراجعه‌کنندگان به سفارتخانه‌های اروپایی ضمن اعتراض به برخوردهای زننده مسؤولان سفارت با ایرانیان، از وجود یک شبکه دلالی سازمان‌یافته توسط کارمندان این سفارتخانه‌ها برای اعطای ویزا به افراد اظهار ناراحتی می‌کردند. همین مساله باعث شد یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه از مردم بخواهد جز در موارد ضروری از مراجعه به سفارتخانه‌هایی که با مراجعان برخورد موهن دارند، خودداری کنند.  چند ماه پس از این وضعیت و گلایه هموطنان ایرانی و در شرایطی که وزارت امور خارجه هیچ واکنش دیپلماتیکی به این وضعیت نشان نداد و تنها راه برای واکنش به اقدامات موهن سفارتخانه‌های اروپایی را عدم مراجعه به این سفارتخانه‌ها معرفی می‌کرد، شبکه دلالی در اطراف سفارتخانه‌ها سازوکار اجرایی خود را متحول کرد و به صورت هدفمند در حاشیه شرکت بین‌المللی VFS GLOBAL به ادامه کلاهبرداری و اخاذی از مردم پرداخت. نخستین بار این سفارت فرانسه بود که در اطلاعیه‌ای اعلام کرد از تاریخ 18 جولای 2017 / 26 تیر 96، درخواست‌کنندگان ویزای فرانسه پس از تکمیل مدارک لازم از طریق یک آدرس الکترونیکی قرار ملاقات بگیرند و برای کارهای ویزا به شرکت VFS GLOBAL در مرکز خرید پالادیوم واقع در خیابان مقدس‌اردبیلی، بعد از میدان الف، جنب کوچه عروضی مراجعه کنند. در حاشیه این مرکز که وظیفه تنظیم قرار مصاحبه متقاضیان سفر به فرانسه را برعهده دارد، شکل جدیدی از شبکه دلالی به راه افتاده و برای تعیین وقت ملاقات از متقاضیان رقم‌های چند هزار یورویی دریافت می‌شود. اکنون که چند هفته‌ای از افشای این موضوع می‌گذرد، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان به این موضوع واکنش نشان داده است. او البته سفارتخانه‌ها را در این زمینه مقصر نمی‌داند و متهم اصلی این وضعیت را هموطنان‌مان معرفی کرده است. ظریف هر چند وجود شبکه دلالی در روند اخذ ویزا را تایید کرده است اما از نقش‌آفرینی ویژه سفارتخانه‌ها در این شبکه سخنی نگفته است. او بر همین اساس نیز از دستگاه قضا خواسته به این تخلفات رسیدگی کند. محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با برنا در پاسخ به این سوال که: «اخیرا شاهد دلالی در صدور ویزا هستیم و دفاتر برخی سفارتخانه‌ها به پالادیوم‌ منتقل شده و برای صدور ویزا از مردم هزینه‌های زیادی دریافت می‌کنند، برنامه وزارت امور خارجه در این باره چیست؟» گفت:  مجموعه وزارت امور خارجه، معاونت کنسولی، معاونت اروپا، اداره تشریفات و سفارتخانه‌هایی که در این زمینه فعال بودند، مسؤولیت مستقیم دارند. متأسفانه یک روابط غیرشفاف در گرفتن ویزا به وجود آمده است. برای ثبت‌نام اینترنتی برخی ورود کرده و سیستم را هک می‌کردند و همچنین افرادی را در داخل سفارتخانه‌ها داشتند که وقت‌ها را از قبل می‌گرفتند یا برخی نیمه‌شب وارد می‌شدند و تمام وقت‌ها را رزرو می‌کردند و سیستم به شکلی بود که امکان رزرو وقت برای افراد عادی وجود نداشت که باعث تأسف است. بسیاری از هموطنان خودمان هم هستند که این خسارت را به هموطنان خود می‌زنند. ما باید از چند طریق اقدام کنیم؛ یکی از طریق تماس با سفارتخانه‌های خارجی که این کار را انجام دادیم. بعد از خبری که درباره دفتر صدور ویزا و جمع کردن اسناد برای ویزا منتشر شد، یکی از سفارتخانه‌های خارجی بیانیه داد که این دفتر فقط وظیفه‌اش جمع کردن اسناد است، نه می‌تواند ویزا بدهد و نه نوبت می‌دهد و کسی بیش از حد هزینه پرداخت نکند و رقم مشخصی می‌توانند بگیرند و این مسأله غیرمعمول نیست. برخی هم در دفتر حفاظت منافع‌مان در واشنگتن هستند که این خدمات را به افرادی که می‌خواهند اسناد کنسولی خود را به آنجا ببرند، ارائه می‌دهند. نمایندگی نمی‌تواند ادعا کند این روش زمینه‌ای برای تسهیل صدور ویزا است. ما باید درباره دلالی ویزا به هموطنان‌مان تذکر دهیم و وارد حوزه انتظامی شویم. از حوزه انتظامی قوه قضائیه خواهش می‌کنیم در برابر اقدامات غیرقانونی که نسبت به هموطنان‌مان صورت می‌گیرد، اقدام کنند. اگر ما و مجموعه دستگاه دولت به این نتیجه برسیم که این اقدامات نقض قوانین کشور و سودجویی فسادآلود است، قطعا ضابطان قوه قضائیه وارد عمل می‌شوند.
پس فرستادن جایزه در اعتراض به نحوه صدور ویزا
تاکید محمدجواد ظریف بر مقصر جلوه دادن هموطنان ایرانی در این ماجرا در شرایطی است که علاوه بر این موضوع، متقاضیان سفر به کشورهای اروپایی از رفتارهای موهن سفارتخانه‌ها نیز ناراحت هستند؛ موضوعی که محمدجواد ظریف هیچ اشاره‌ای به آن نکرده است. همین برخوردهای توهین‌آمیز و کارشکنی‌های سفارتخانه‌ها باعث شد یک طراح ایرانی در اعتراض به نحوه صدور ویزای ایتالیا، جایزه‌اش را به سفارت ایتالیا پس دهد. «تورج صابری‌وند» که چندی پیش برای دریافت جایزه A Design به ایتالیا دعوت شده بود، پس از عدم موفقیت در گرفتن وقت سفارت و با توجه به وجود مشکلاتی در صدور ویزا، از سفر به این کشور منصرف شد و در انتقاد به این جریان، نامه‌ای را خطاب به رایزن فرهنگی ایتالیا در تهران نوشت.  صابری‌وند که لوگو دیزاینر و عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران و همچنین برنده‌ جایزه نقره‌ Graphis آمریکا، جایزه برنز A’Design ایتالیا، برنز International Design Award آمریکا و جایزه سرو نقره‌ای ۹۴ ایران است، در متن نامه‌ای که در اختیار ایسنا قرار داده، نوشته است: «آوریل امسال از سوی A Design Award برای دریافت جایزه‌ای به ایتالیا دعوت شدم اما زمانی که برای دریافت «وقت سفارت» به کنسولگری ایتالیا در تهران رفتم، فرآیند نامحترمانه‌ای در جریان بود، تا جایی که از سفر به کشور شما منصرف شدم. A Design Award جایزه‌ را با پست برای من فرستاده و من این جایزه را برای شما می‌فرستم تا نشانه‌ اعتراض ما در سفارت ایتالیا باشد».
A Design یکی از بزرگ‌ترین رقابت‌های طراحی جهان است که در کشور ایتالیا برگزار می‌شود و به بهترین طراحی‌ها و مفاهیم طراحی جوایزی را اهدا می‌کند. صابری وند پیش از این زمانی که برای اخذ ویزا به سفارت رفته بود نیز با مشکلاتی مواجه شده بود. او در این زمینه نوشته است: «اگرچه در تابلوی سفارت نوشته شده «برای گرفتن وقت به وب‌سایت مراجعه کنید» اما مراجعه‌های مکرر به وب‌سایت سفارت راه به جایی نمی‌برد و همه پرس‌وجوها می‌گفت تنها راه عملی، مراجعه به دلال‌هایی است که این روزها رابط میان ایرانیان و سفارت ایتالیا شده‌اند. آنها در برابر پول‌هایی که می‌گیرند، وقت‌های سفارت ایتالیا در تهران را می‌فروشند. اگرچه برچسب‌های دیوار سفارت می‌گوید این روش‌ها «غیرقانونی» است اما مدیریت سفارت به گونه‌ای است که منجر به شکل‌گیری چنین پدیده‌های نامحترمانه و غیرقانونی می‌شود. وضعیتی که هم به دور از اصول دیپلماتیک است و هم با اصول انسان‌دوستانه‌ای که اتحادیه اروپایی برای آن تلاش می‌کند، در تناقض است». علاوه بر صابری‌وند، جمشید مرادیان، هنرمند مجسمه‌ساز کشورمان که چند هفته قبل برای فعالیت هنری قصد سفر به فرانسه را داشت، نسبت به نحوه برخورد سفارت فرانسه در صدور ویزا و همچنین بازار سیاهی که در حاشیه‌ آن راه افتاده است، معترض شده بود.