موج بازداشتهای گسترده مخالفان و ناراضیان سعودی به شیوخ وهابی سرشناس عربستان رسید به طوری که حتی «محمد العریفی» معروف به شیخ شرابخوار که پرکارترین و جوانترین مفتی سرشناس وهابی و حامی سفت و سخت گروههای تکفیری مثل داعش و احرارالشام بوده و طرفداران بسیاری میان نسل جوان عربستان دارد نیز طی روزهای اخیر به زندان بن سلمان افتاد. بازداشت العریفی همچنین خبر بازداشت «سلمان العوده»، «عائض القرنی» و «علی العمری» را به دنبال داشت. مفتیهایی که از نظر مکتب فکری و جایگاه فقهی در حجاز بسیار مهمتر و جاافتادهتر از العریفی شومن محسوب میشوند. شبکه اجتماعی توئیتر برای فعالان سیاسی و اجتماعی عربستان جایگاه ویژهای دارد و بویژه پس از فیلتر شدن واتسآپ در اردیبهشتماه گذشته، بسیاری از کاربرانش به سوی توئیتر رفتند. در چنین فضایی العریفی از مشهورترین خطاب عربزبان است که حساب کاربریاش در توئیتر 19 میلیون و حساب فیسبوک او 24 میلیون دنبالکننده دارد. توئیترهای عوده و قرنی هم به ترتیب 17 و 14 میلیون دنبالکننده داشت. در چند روز اخیر زمانی که هشتگ #العریفی_یتاجر_بالدین (العریفی با دین تجارت میکند) در توئیتهای کاربران عربستانی ترند شد، روشن شد قرار است بازداشت شود. با اینکه او از هر حیث یک روحانی جوان سلطنتی سعودی محسوب میشد اما از وقتی مشهور شد که در سال 2013 به دلیل شائبه حمایت از محمد مرسی رئیسجمهور مخلوع مصر و وابسته به اخوانالمسلمین توسط گارد عبدالله، پادشاه پیشین بازداشت شد. او در جریان جنگ داخلی سوریه و سپس تجاوز سعودیها به یمن، با صدور فتوای جهاد برای تروریستها به حمایت از سیاست جنگ نیابتی تکفیری ریاض پرداخت. وی در آغاز تجاوز عربستان علیه یمن نیز با رفتن به مناطق مرزی جنوبی، لباس نظامی پوشید و یک گلوله خمپاره به خاک یمن شلیک کرد؛ اقدامی که تلاش برای مشروع جلوه دادن جنگ علیه یمن نزد افکار عمومی جهان عرب محسوب شد. خواه موج دستگیریهای شخصیتهای مهم در عربستان در امتداد جنگ قدرت خاندان
قطری- حجازی بنیتمیم با طیف سلمانیهای آلسعود باشد یا مقدمهای برای تاجگذاری پسر شاه در حال کنارهگیری، باید آن را در چارچوب سرکوب گستردهتر شاهزادگان و روحانیان مخالف بن سلمان تعریف کرد که دستکم 20 مورد را شامل میشود. شامگاه یکشنبه گذشته وقتی خبر دستگیری 2 تن از شیوخ برجسته وهابی یعنی شیخ سلمان العوده و عائض القرنی بدون هیچ اتهام رسمی به همراه هشتگ #اعتقال_الشیخین_عوض_القرنی_والعوده در فضای مجازی پیچید، کمتر کسی باور میکرد حکومت ریاض حقیقتا این دو شخصیت کلیدی جریان اسلامگرای الصحوه را دشمن تلقی کرده باشد اما ساعاتی بعد خالد بن فهد، برادر سلمان العوده در حساب در توئیتر خود نوشت: «متاسفانه خبر دستگیری برادرم صحت دارد».
به دنبال واکنشهای گسترده توئیتری به این دستگیریها یک حساب کاربری عربستانی با عنوان «معتلقی الرأی» (بازداشتشدگان به سبب بیان دیدگاه) در توئیتر ضمن تأیید خبر بازداشت 3 مبلغ مذکور، مجموع بازداشتیها را 20 نفر اعلام کرد. به گزارش فارس، نکته مشترکی که این افراد دارند، عدم محکوم کردن قطر در بحران اخیر کشورهای عربی در خلیجفارس است. حساب توئیتری «العهد الجدید» که مانند «مجتهد» برخی اخبار پشتپرده از خاندان سعودی را منتشر میکند، میگوید در چند روز گذشته، از دیوان سلطنتی با عائض القرنی و سلمان العوده تماس گرفته و از آنان خواستهاند علیه قطر موضع بگیرند که آنان رد کردند و به همین دلیل بازداشت شدهاند. در کنار موضوع قطر، حمایت یا به نوعی همبستگی فکری این افراد با گروه اخوانالمسلمین که مورد حمایت قطر است، یکی از عللی است که احتمالا خشم سلمان (شاه) و پسرش محمد بن سلمان (ولیعهد عربستان) را برانگیخته است. سلمان العوده عضو اتحادیه جهانی علمای مسلمانی است که ریاست آن را «یوسف القرضاوی» روحانی حامی سرسخت اخوانالمسلمین بر عهده دارد و بشدت مورد نفرت دولت عربستان و مصر است. اکنون متهم شدن به حمایت از قطر و اخوانالمسلمین، از نگاه عربستان مرادف با چیزی مثل زندیق و کافر بودن است که مجازات آن ساقط شدن از زندگی سیاسی یا اجتماعی است. نکته مهم دیگر فراررسیدن موعد 15 سپتامبر است؛ تاریخی که برای «راهپیمایی اعتراضی مسالمتآمیز» در عربستان تعیین شده و حساب کاربری «حراک 15 سپتامبر» در 22 آگوست گذشته فراخوان آن را در توئیتر منتشر کرده و از مخاطبان خود خواسته که مساجد و مکانهای پیشنهادی برای آغاز تجمع را اعلام کنند. سلمان العوده از آن دسته روحانیان سعودی است که قبلا در ریاض بازداشت شده و به دلیل فراخواندن به آزادی بیان بازداشت شده است. او 15 مارس 2013 در سخنرانی تندی خطاب به دولت عربستان، بویژه وزارت کشور، خواستار آزادی کسانی شد که درباره آزادی بیان به زندان افتادهاند. او از دولت خواسته بود با این کار خشم مردمی را مهار کند و فتنه را از بین ببرد. جالب توجه این است که سلمان العوده و شیوخ دیگری مثل عائض القرنی و ناصر العمر، از جمله روحانیون و مبلغانی هستند در دهه 90، همکاری عربستان با آمریکا در جنگ خلیجفارس را نقد کردند و جزو 400 روحانی امضاکننده توماری بودند که به «خطاب المطالب» [نامه درخواستها] معروف شد و از فهد بن عبدالعزیز شاه وقت عربستان درخواست تأسیس مجلس شورا، تحقق مساوات میان شهروندان، عدالت در توزیع سرمایه و تشکیل ارتشی کامل و قدرتمند و در پیش گرفتن سیاست خارجی بدون ائتلافهای مخالف شرع را داشتند. جالب اینکه این نامه پس از به تخت نشستن سلمان در سال 2014 بعد از گذشت حدود 23 سال بازنشر شد. اما مهمترین دلیل این بازداشتها را باید وحشت بن سلمان از قاطبه آلسعود و شیوخ وهابیاش دانست که هنوز به محمد بن نایف، ولیعهد برکنار شده وفا دارند. در حقیقت این بازداشتها برای مهار تبعات اجتماعی اعلام قریبالوقوع پادشاهی بن سلمان 31 ساله است که مشخصا با چراغ سبز دونالد ترامپ در جریان مکالمه تلفنی جمعه گذشته با شاه و ولیعهد عربستان انجام گرفته است.
دیدار محرمانه بن سلمان و نتانیاهو
در همین حال منابع اسرائیلی از سفر محرمانه ولیعهد عربستان به تلآویو برای دیدار با نخستوزیر رژیم صهیونیستی خبر میدهند. دیداری که میتواند به منزله هماهنگی نهایی او با تلآویو پیش از تکیه زدن به تخت پدرش سلمان باشد. نخستینبار رادیو دولتی اسرائیل بود که خبر مبهم حضور یکی از شاهزادگان سعودی در سرزمینهای اشغالی و دیدارش با برخی مسؤولان رژیم صهیونیستی را فاش کرد. سپس بنیامین نتانیاهو، روز شنبه تصریح کرد روابط این رژیم با کشورهای عربی به سطح بیسابقهای رسیده است. سرانجام دیروز تارنمای العهد به نقل از یک افسر سازمان اطلاعات امارات عربی متحده اعلام کرد «انور عشقی» ژنرال سابق سعودی که مدتهاست رابط ریاض و تلآویو محسوب میشود به همراه شماری دیگر از شخصیتهای بلندپایه و امنیتی رژیم عربستان در سفر تلآویو، محمد بنسلمان را همراهی کردهاند. به گفته این افسر اماراتی بهانه این دیدار گسترش روابط میان ریاض و تلآویو است تا از این طریق صدامک بتواند فرآیند دریافت وام از «صندوق بینالمللی پول» و «بانک جهانی» را تسهیل کند. میتوان زمینهچینی برای دامنه وسیعی از همکاریهای نظامی و راهبردی را میان سعودیها و صهیونیستها با به تخت نشستن قریبالوقوع بن سلمان متصور شد.
حذف اسم قرضاوی از فهرست اینترپل
پلیس بینالملل (اینترپل) نام یوسف قرضاوی، رهبر معنوی اخوانالمسلمین را از لیست افراد تحت تعقیب خارج کرد. در بیانیه اینترپل آمده است: همه مصریهایی که بنا به درخواست مسؤولان کودتا نامشان در این لیست قرار داشت جز یک مخالف (که نامش ذکر نشد) پس از روشن شدن شرایط فعلی مصر، پروندههایشان مختومه شد. پیش از این اینترپل نام قرضاوی را در سایت خود به عنوان یک چهره تحت تعقیب به اتهام غارت، سوزاندن اموال عمومی و کشتار منتشر کرده بود که مشخص شد تمام این اتهامات ساختگی بوده است.