رئیس‌جمهور آمریکا همچنان برای برجام رجز می‌خواند. او روز پنجشنبه برای توافق هسته‌ای ایران و 1+5 خط‌ونشان کشید و گفت همه در ماه اکتبر خواهند دید او با برجام چه خواهد کرد. به گزارش «وطن‌امروز»، خط‌ونشان ترامپ بر اساس اقداماتی است که او طی یک ماه اخیر انجام داده تا در گزارش 90 روزه بعدی کاخ سفید درباره وضعیت پایبندی ایران به برجام که 15 اکتبر/ 25 مهر منتشر خواهد شد، مدعی شود ایران ناقض برجام بوده است. دونالد ترامپ برای این منظور یک نقشه واضح کشیده است. او برای گزارش ماه اکتبر، ابتکار عمل را از وزارت خارجه گرفته و یک تیم ویژه در کاخ سفید تشکیل داده است تا مستندات گزارش اکتبر را تهیه کنند. ترامپ همزمان نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل را که دیدگاه‌‌های نزدیک به او دارد، روانه وین کرد تا یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را درباره ضرورت بازرسی از مراکز نظامی ایران هماهنگ کند. تمرکز ترامپ بر موضوع بازرسی از مراکز نظامی ایران با این ذهنیت است که ایران اجازه نخواهد داد بنیه دفاعی‌‌‌‌اش توسط آمریکا کشف شود. اما اقدام سوم ترامپ، هماهنگ کردن جامعه اطلاعاتی این کشور علیه برجام بود. نشریه گاردین در شماره پایانی ماه آگوست، به نقل از برخی افسران اطلاعاتی آمریکا فاش کرد دونالد ترامپ به سازمان‌‌های اطلاعاتی این کشور فشار وارد کرده است تا مستنداتی علیه برجام بسازند. این نقشه سه‌جانبه ترامپ به نظر می‌رسد در حال محقق شدن است. ماموریت نیکی هیلی با موفقیت انجام شده و یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصریح کرده است بر اساس پروتکل الحاقی، آژانس حق دسترسی و بازرسی از مراکز نظامی ایران را در اختیار دارد. آمانو همچنین اظهارداشت که در صورت دریافت گزارشی درباره فعالیت مشکوک در مراکز نظامی ایران، به آن رسیدگی کرده و در صورت نیاز درخواست بازرسی از مراکز مزبور را صادر خواهد کرد. اظهارنظر آمانو، موضع ترامپ برای بازرسی از مراکز نظامی ایران در قالب «نقشه اکتبر» را تقویت کرده است. از سوی دیگر سرمایه‌‌گذاری ترامپ روی نهادهای اطلاعاتی نیز گویا جواب داده است. مایک پمپئو، رئیس سیا هفته گذشته ادعای همکاری هسته‌ای ایران و کره‌شمالی را که صهیونیست‌ها مطرح کردهاند، تکرار کرد. پمپئو در این‌باره به فاکس‌نیوز گفت: «کره‌شمالی سابقه‌ای طولانی از گسترش و انتقال دانش و فناوری هسته‌ای خود به نقاط مختلف دنیا دارد. همانطور که کره‌شمالی به تلاش برای پرتاب موفق موشک‌های دوربردتر و نصب تسلیحات هسته‌ای روی این موشک‌ها ادامه می‌دهد، بسیار بعید است درصورت دستیابی آنها به این قابلیت، آن را در اختیار گروه‌های دیگر قرار ندهد و ایران مطمئنا یکی از کشورهایی است که مایل است برای دستیابی به این قابلیت هزینه کند». اینها مستندات مهمی هستند که تیم ترامپ در کاخ سفید می‌تواند در متن گزارش ماه اکتبر روی آنها مانور دهد تا ترامپ با خیالی آسوده ادعای عدم پایبندی ایران به برجام را مطرح کرده و با این اقدام زمینه بازگرداندن تحریمهای معلق شده در برجام را فراهم کند. حالا ترامپ در چنین شرایطی یک بار دیگر برای برجام خط و نشان کشید. او به صورت مشخص از «اکتبر» نام برد تا اذهان را به سمت گزارش وضعیت پایبندی ایران به برجام هدایت کند. ترامپ روز پنجشنبه به خبرنگارانی که در جریان سفر به ایالت فلوریدا در هواپیمای ریاست‌جمهوری با او بودند، گفت: بزودی در اکتبر (ماه آینده میلادی) خواهید دید که چکار خواهم کرد. اما این را بگویم که توافق [هسته‌ای با] ایران یکی از بدترین توافق‌‌‌هایی است که تاکنون دیده‌‌ام. رئیس‌جمهوری آمریکا ادعا کرد: توافق ایران یک توافق منصفانه برای این کشور نیست. این قرارداد اصلا و به هیچ عنوان نباید بسته می‌شد. رئیس‌جمهوری آمریکا در پاسخ به این پرسش که آیا دولت وی اقدام شدیدتری علیه ایران انجام خواهد داد، اظهار داشت: آنها اصول بسیار زیادی را نقض کردهاند و همچنین روح آن توافق را هم نقض کردهاند. در ماه اکتبر خواهید دید چکار خواهیم کرد. کاملا روشن خواهد شد. خط و نشان ترامپ برای برجام پس از آن اتفاق افتاد که بر اساس قانون، او باید تعلیق تحریمهای هسته‌ای ایران(مندرج در برجام) را برای یک دوره 4 ماهه دیگر تمدید می‌کرد. اما ترامپ برای آنکه نشان دهد درباره گزارش اکتبر و متهم کردن ایران به نقض برجام جدی است، همزمان با تمدید این تعلیق، یک بسته تحریم دیگر علیه ایران وضع کرد. رئیس‌جمهور آمریکا روز پنجشنبه تعلیق تحریمهای برجامی ایران را برای ۱۲۰ روز دیگر تمدید کرد. تمدید تعلیق تحریمهای برجامی ایران که هر 4 ماه یک بار صورت می‌گیرد، بر اساس تاییدیه‌ای است که وزارت خارجه آمریکا 2 ماه پیش درباره پایبندی ایران به برجام صادر کرد. تاییدیه‌ای که موجب عصبانیت ترامپ شد و ترامپ تیم جدید تهیه متن گزارش اکتبر را بعد از آن تشکیل داد. اما همزمان با این اقدام ترامپ، وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای روز پنجشنبه از اضافه شدن نام 7 شخص و 2 موسسه ایرانی به فهرست تحریمی‌های این کشور خبر داد. بر اساس این گزارش، آقایان صادق احمد زادگان، احمد فتحی، حمید فیروزی، امید غفارنیا، سینا کیسار، نادر سعیدی و امین شکوهی
7 فردی هستند که وارد فهرست تحریمهای آمریکا شدند. شرکت‌های ایرانی ITSec (امن پردازش خوارزمی) و مهندسی سدیدکاران صبا هم در کنار افراد فوق‌الذکر، به اتهام حمایت از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ترتیب دادن حملات سایبری علیه آمریکا، تحریم شده‌اند. این تحریم‌ها در قالب تحریم موشکی و ادعای مبارزه با تروریسم، علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وضع شده است. بر اساس گزارش فارس، در این بسته تحریمی جدید نام 3 فرد و 6 شرکت خارجی از جمله 2 شرکت هواپیمایی اوکراینی هم به بهانه همکاری با جمهوری اسلامی ایران به چشم می‌خورد.
بوئینگ‌ها می‌پرند؟
همزمان با تحریمهای جدید و خط‌ونشان ترامپ برای برجام، مجلس نمایندگان آمریکا فروش هواپیمای غیرنظامی به ایران را ممنوع کرد. به گزارش میزان، پایگاه خبری هیل گزارش داد: به‌رغم هشدار برخی نمایندگان دموکرات مبنی بر اینکه این طرح توافق هسته‌ای را زیر سؤال می‌برد، مجلس نمایندگان روز چهارشنبه تدابیر لازم برای جلوگیری از فروش هواپیمای غیرنظامی به ایران را تصویب کرد. بر اساس این گزارش، «پیتر روسکام»، نماینده جمهوری‌خواه کنگره، اضافه شدن 2 اصلاحیه به برنامه بودجه سال 2018 آمریکا را پیشنهاد داده که بویژه استفاده از منابع مالی برای مجاز کردن مبادلات اقتصادی برای فروش هواپیما به ایران را ممنوع و بخش کنترل دارایی خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا را از صدور مجوز برای فروش هواپیما به ایران منع می‌کند. روسکام طی اظهاراتی در کنگره مدعی شد: ایران از هواپیماهای مسافری برای ارسال تجهیزات و سلاح به سوریه استفاده می‌کند و آمریکا باید از فروش هواپیما به این کشور جلوگیری کند. طرح پیشنهاد شده از سوی روسکام برای تبدیل شدن به قانون باید در سنا نیز به تصویب برسد.
نمک انگلیسی‌ها روی زخم برجام
واکنش انگلیسی‌ها به نقشه ترامپ برای برجام قابل تامل است. آنها ضمن اینکه به ضمائم نانوشته برجام اشاره می‌کنند، توجه آمریکا را به این نکته هم جلب می‌کنند که باید به فکر منافع جریان طرفدار غرب در ایران نیز باشند. بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس در این‌باره گفت: یک بُعد برجام این است که ایران باید به تعهداتش در برجام پایبند باشد و ضمنا از ماجراجویی و توسعه‌طلبی در مناطق مختلف مانند یمن و سوریه دست بردارد. وی افزود: بعد دیگر این است که ما معتقدیم ایران با جمعیت ۸۰ میلیونی که اغلب آنها جوان هستند، می‌تواند مسیر دیگری انتخاب کند، بنابراین آنها باید ببینند که دارند از برجام منتفع می‌شوند؛ این نکته‌ای است که به وزیر تیلرسون هم گفته‌ایم. همزمان تیلرسون وزیر خارجه آمریکا نیز درباره تعهدات فراهسته‌ای تیم مذاکره‌کننده ایرانی در برجام اظهارنظر کرد. تیلرسون گفت: دولت ترامپ همچنان در حال بررسی سیاست خود در قبال ایران است. هنوز تصمیمی اتخاذ نشده است. باید تهدید ایران را به صورت کلی در نظر گرفت، نه فقط بعد هسته‌ای آن را. وزیر خارجه آمریکا افزود: یکی از انتظارات از برجام این بود که به ثبات منطقه کمک کند اما معتقدیم اقدامات ایران در تناقض با این انتظار است. اقدامات ایران نه‌فقط باعث ثبات منطقه نیست، بلکه تهدیدی برای ثبات منطقه است.
شمخانی: موضوع دسترسی به اماکن نظامی، ملغی‌شده است
عضو هیات نظارت بر اجرای برجام گفت: جمهوری اسلامی ایران صرفاً در چارچوب توافقات و دستورالعمل مشخص برجام رفتار کرده و هیچ تعهدی فراتر از آن را نمی‌پذیرد. دریابان علی شمخانی در واکنش به برخی اظهارات مطرح‌شده مقامات خارجی در موضوع دسترسی به مراکز نظامی کشورمان در چارچوب توافق برجام گفت: جمهوری اسلامی ایران فعالیت اعلام‌نشده هسته‌ای در هیچ‌یک از نقاط جغرافیایی کشور نداشته و مطالب مطرح‌شده، فضاسازی رسانه‌های آمریکایی به منظور فرار به جلو و سر باز زدن از انجام تعهدات و وظایف انجام‌نشده از سوی این کشور است. وی افزود: در هیچ یک از مراکز نظامی جمهوری اسلامی ایران فعالیت یا حتی تحقیقات هسته‌ای وجود ندارد و بازدیدهای انجام‌شده از سوی آژانس طی سال‌های گذشته این مطلب را تأیید می‌کند. نماینده مقام معظم رهبری خاطرنشان کرد: البته در مراکز نظامی، تحقیقات درباره سلاح‌های متعارف بویژه در حوزه موشکی در جریان است که در چارچوب تولید قدرت دفاعی و ارتقای بازدارندگی در برابر تهدیدات خارجی با قدرت ادامه خواهد یافت. شمخانی گفت: در چارچوب اجرای فعال سیاست پدافند غیرعامل، مجموعه ظرفیت‌های تحقیقاتی و تولیدی متعارف در بخش دفاعی در پهنه‌ای به وسعت ایران اسلامی توزیع شده و به طور طبیعی مکشوف‌سازی این ظرفیت برای بیگانگان امکانپذیر نیست. عضو هیات نظارت بر اجرای برجام تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران صرفاً در چارچوب توافقات و دستورالعمل مشخص برجام رفتار کرده و هیچ تعهدی فراتر از آن را نمی‌پذیرد. امیر دریابان شمخانی گفت: مقامات آمریکا و رژیم صهیونیستی با دلالی منافقین به واسطه توهمات خود و با هدف ایران‌هراسی فرضیاتی را بدون سند و دلیل علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان بیان می‌کنند که از گذشته نیز وجود داشته و تنها مصرف رسانه‌ای دارد. وی افزود: هرگونه اظهار نظر درباره تعهدات پذیرفته‌شده در قبال برجام باید از مجاری رسمی و مبتنی بر رویکردهای فنی و حقوقی و فارغ از نگاه‌های جانبدارانه، صرفاً در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بررسی شود. سایر ادعاهای خارج از این چارچوب ضمن آنکه بی‌اهمیت است، الزامی درباره پاسخگویی به آن نیز وجود ندارد. دبیر شورایعالی امنیت ملی افزود: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در صورت ارائه مستندات کافی و قابل قبول، شیوه‌های فراوانی برای رفع ابهام در اختیار دارد و موضوع دسترسی به اماکن نظامی موضوعی غیرضروری و ملغی‌شده است. شمخانی در پایان اظهار داشت: رفتار غیرسازنده و بهانه‌جویانه دولت ترامپ در قبال اجرای تعهدات خود در برجام که تلاشی فعال برای ضربه زدن به این توافق بین‌المللی است، ضمن مخدوش کردن بیش از پیش جایگاه این کشور در نظام بین‌الملل بدون شک چون گذشته با پاسخ متناسب از سوی جمهوری اسلامی ایران همراه خواهد بود.