گروه بینالملل: عربستان این روزها در تب و تاب برگزاری اعتراضات مردمی در سراسر این کشور بهسر میبرد؛ وضعیتی که مقامهای سعودی را بشدت نگران کرده که نمونه آن موج گسترده بازداشت علمای دینی، دانشگاهیان و فعالان سیاسی و نیز لغو سفر برنامهریزیشده محمد بنسلمان، ولیعهد به پاریس بوده است. گفته میشود پادشاهی سعودی حتی برای مقابله با اعتراضات مسالمتآمیز نیز به قهر و خشونت متوسل میشود. از هفته گذشته، آنطور که منابع اعلام کردهاند، 16 تن از جمله یک مبلغ معروف، چهرههای آکادمیک، یک شاعر، یک فعال اقتصادی، یک روزنامهنگار، مدیر یک سازمان جوانان، 2 زن و یک شاهزاده که پسر پادشاه پیشین در عربستان است، بازداشت شدهاند. برخی از آنها در یورشهای غافلگیرانه مسؤولان به خانهها بازداشت شده و مسؤولان امنیتی دستگاههای کامپیوتر و گوشیهای همراه و اسناد خصوصی آنها را مصادره کردهاند. مکان بازداشت این افراد مشخص نیست و مسؤولان اتهامهایی مبنی بر ارتکاب جرمهایی را علیه آنها مطرح کردهاند. در این میان، محمد بنسلمان که در سودای رسیدن به قدرت پادشاهی به جای پدرش سلمان است، با توجه به شرایط کنونی حاکم بر جامعه عربستان، سفر خود به فرانسه برای دیدار با رئیسجمهوری این کشور را لغو کرده است. یک منبع سعودی در اینباره تصریح کرد، محمد بنسلمان قرار بود برای دیدار با امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه به پاریس سفر کند این سفر به زمان نامعلومی موکول شد و دلیل آن هم فراخوانهای مکرر برای برگزاری تظاهرات در داخل عربستان است که جنبش «حراک 15 سپتامبر» طی روزهای اخیر صادر کرده است. فعالان سعودی عضو جنبش اعتراضی «حراک 15 سپتامبر» با صدور فراخوانی خواستار برگزاری تظاهرات مخالفان آلسعود در سراسر عربستان طی روز جمعه گذشته شدند اما نیروهای امنیتی عربستان برای جلوگیری از برگزاری تظاهرات روز جمعه ریاض را به پادگان نظامی تبدیل کردند و مانع از برگزاری چنین تظاهراتی شدند. گفتنی است سومین بار طی سال جاری میلادی بوده است که فعالان عربستان در فراخوانهایی خواستار برگزاری تظاهرات مردمی علیه آلسعود شدهاند. از سوی دیگر، موج بازداشت روحانیون و نویسندگان و شاهزادههای سعودی که پس از برکناری بن نایف از سمت ولیعهدی آغاز شد، طی هفتههای اخیر همزمان با قوت گرفتن احتمال کنارهگیری ملک سلمان از قدرت به نفع فرزندش محمد بنسلمان گسترده شده است.
در حالی که حکومت سعودی این شایعه را قویاً تکذیب میکند، روزنامه انگلیسی گاردین براساس گمانهزنیها میگوید قرار است ولیعهد این کشور در نیمه اول سال آینده بر تخت بنشیند. گاردین منبع این خبر را «افراد نزدیک به خانواده سلطنتی» سعودی عنوان کرده است. از سوی دیگر، روزنامه نیویورکتایمز در گزارشی، موج بازداشتهای مخالفان عربستان را در پیوند با بسترسازی برای پادشاهی بنسلمان ارزیابی کرده و نوشته است، ریاض موج گسترده سرکوبها را علیه کسانی که معتقد است با سیاستهای محمد بنسلمان، ولیعهد جدید مخالف هستند، به راه انداخته است. بنهبارد در گزارشی در نیویورکتایمز، به جمال خاشقچی، روزنامهنگار معروفی که با رژیم ریاض کار کرده بود ولی از هراس بازداشتش در آمریکا بهسر میبرد، نوشت: «این اقدامی عجیب است.» وی اظهارات مطرح شده توسط حامیان دولت در شبکههای اجتماعی را مبنی بر اینکه بازداشتشدگان در حال توطئهچینی علیه دولت بودند، رد کرد و گفت: توطئههایی وجود نداشته است، دلیلی نیز برای بازداشت این افراد وجود نداشت، چرا که آنها نه وابسته به سازمانهای سیاسی هستند و نه رویکردهای متفاوتی را نشان دادهاند. بنهبارد نیز اینگونه اظهارنظر کرد که موج بازداشتها در مرحلهای بسیار حساس برای عربستان به دلیل کاهش قیمت نفت و آسیب دیدن اقتصاد این کشور صورت گرفته است و ولیعهد جدید نیز پیشنهادی را برای اصلاحات فراگیر ارائه داده که به اتکای عربستان به نفت پایان میدهد. با وجود حمایت بسیاری از عربستانیها از اصلاحات اما برخی از آنها به ولیعهد 32ساله به عنوان یک «جوان تشنه قدرت و بیتجربه» مینگرند که با برداشتن سنتهای عربستان، این کشور را تهدید میکند. حتی اگر اصلاحات او موفق باشد اما ممکن است بر وضعیت مالی عربستانیها تاثیر بگذارد و سطح معیشت آنها را دچار تنزل کند. محمد بن سلمان 32 ساله، اوایل تابستان سال جاری از رقیب خود یعنی محمد بننایف رهایی یافت تا وارث تخت پادشاهی پدرش شود و طبق گزارشها این ولیعهد برکنار شده همچنان در حصر خانگی بهسر میبرد. از آن زمان است که طبق گزارشها، پادشاه پیر و بیمار سعودی به ولیعهدش اجازه داد که عملا حکومت را در دست بگیرد. طبق این گزارش، بسیاری از عربستانیها و ناظران خارجی بر این باورند که موج بازداشتها ممکن است تلاشی برای هموار کردن راه در مقابل به قدرت رسیدن محمد بنسلمان باشد. آنگونه که فعالان سعودی میگویند عربستان و بالاخص شهرهای ریاض و جده شاهد آمادهباش امنیتی بیسابقهای است و چه بسا بنسلمان میخواهد اطمینانخاطر پیدا کند که در مدت تحویل گرفتن مقام پادشاهی، کشورش با اعتراضات شخصیتهای برجسته معارض روبهرو نشود، از همین رو موج بازداشتها را به راه انداخته است. از اینرو، ناظران بر اوضاع کنونی در عربستان پیشبینی میکنند موج بازداشتها طی روزهای آتی گسترش یافته و شمار بازداشتیها به 2 برابر تعداد کنونی افزایش یابد.