«گِل بازی»، تفریح اجباری کودکان کار در کورهپزخانهها، برای امرار معاش و نان درآوردن شده است؛ محرومیتی که بهرغم اینکه در نزدیکی پایتخت وجود دارد اما دیده نمیشود. از صبح تا غروب باید کار کنند تا بتوانند زنده بمانند، البته این داستان مختص تهران نیست، بلکه در تعداد زیادی از کورههای آجرپزی کشور یا کارگاههای تولیدی، صنعتی و تجاری از کودکان، کار میکشند. سری به این کورهها میزنیم و با برخی کارگران همکلام میشوم. «هر سال با آغاز فصل تابستان و پایان مدارس، من هم به اینجا میآیم تا کار کنم، روزی ۸ ساعت، گاهی ۱۰ ساعت و برخی مواقع هم تا ۱۱ تا ۱۲ ساعت کار میکنم، ساعتهایی که کار میکنم، به سرعت کار و تعداد آجرهایی که میزنم ربط دارد.» این را یکی از کودکانی که با دستانی پینهبسته مشغول کار است، به مهر میگوید. وی که حدود ۱۴ سال سن دارد و کلاس چهارم است، دلیل ۴ سال عقب بودن کلاسش را دیر رفتن به مدرسه میداند. یکی از کارگران کوره آجرپزی کلی گلایههای گوناگون دارد و میگوید: بیمه نیستیم و اگر مامور بیمه بیاید ما را پنهان میکنند، اگر اسممان را برای بیمه رد کنند، باید از اینجا برویم، هم بیکار میشویم و هم بیسرپناه، جایی برای رفتن نداریم، نه خانهای داریم، نه سقفی بالای سر و نه آینده و امیدی برای تمام این تلاشهایی که میکنیم. او میگوید: من ۱۲ سال است شغلم قالبکشی است اما فکر کنم حدود یک سال بیمه داشته باشم، بعید میدانم روزی بازنشستگی را ببینم. وی میافزاید: قبلا سفارش تولید آجر داشتیم و آجرهایی میزدیم که قبلا فروش رفته بود اما اکنون آجرها را میسازیم، مدتی میمانند و بعد فروش میروند، گاهی آنقدر آجرها را کسی نمیخرد که مجبوریم کار را تعطیل کنیم. راجع به سرویس بهداشتی و حمام از او سوال میکنم. گوشه حیاط را نشان میدهد و میگوید: این دستشویی و حمام است، همه این ۲۰ خانوادهای که در اینجا زندگی میکنند در همین مکان دستشویی و حمام میروند، تازه روزها جمعیت بیشتر هم میشود، چون برخی کارگران از بیرون میآیند. یکی دیگر از کارگران کوره آجرپزی در پاسخ به سوالی درباره میزان درآمد خانوادهاش میگوید: من ماهانه بین یکمیلیون تا یکمیلیون و ۳۰۰ هزار تومان، از خرداد ماه تا مرداد ماه درآمد دارم اما اردیبهشت و شهریور درآمدمان کمتر است. با این شرایط به نظر میرسد بیکاری، حقوق کم، نداشتن بیمه، برخورداری از سطح بسیار کمی از رفاه اجتماعی و شیوع آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد و... معضلات بزرگ کارگران زحمتکشی است که صبح تا شب و شب تا صبح کار میکنند تا «زنده» بمانند. بسیاری از رخدادهای تلخ و ناگواری که امروز شاهد آنها هستیم ریشه در همین معضلات دارد. این در حالی است که عضو هیات مدیره کانون عالی انجمنهای صنفی کارگران کشور میگوید: تا ۲ سال پیش بیش از ۳۰ هزار کارگر در کورهپزخانهها کار میکردند و اوضاع آنها بهتر بود اما هماکنون با توجه به رکود ساختوساز و فروش کم آجر، تعداد کل کارگرهای کورهپزخانههای استان تهران به ۵۰۰۰ نفر نیز نمیرسد. معصومعلی موسیزاده با بیان اینکه قیمت آجر در ۲ سال اخیر حتی یک ریال افزایش نیافته، گفت: این عدم افزایش قیمت روی حقوق کارگران کورهپزخانهها نیز اثر گذاشته و حقوق آنها افزایش پیدا نکرده است، کارگرهای ما در به در شدهاند؛ بیش از ۲۵ هزار نفر کارگری که شغل آنها کار در کورهپزخانهها بوده و کار دیگری بلد نیستند، بیکار شدهاند و نمیدانم چطور زندگی خود را میگذرانند. به گفته موسیزاده، بیمه این کارگران به اندازه واقعی پرداخت نمیشود.