افزایش مصرف ماده سمی بلانکیت در خبازیهای کرمانشاه سلامت افراد جامعه را به طور جدی تهدید میکند. امروزه با تغییر ذائقه مردم، الگوی تولید و مصرف غذاهای ارگانیک و سالم، جای خود را به غذاهای خوش رنگ اما خالی از ارزشهای غذایی داده و به دنبال این تهدید، موج بیماریها یکی پس از دیگری سلامت جوامع را به خطر انداخته است. براساس اعلام دستگاههای ذیربط، هر ایرانی سالانه ۱۶۰ کیلوگرم نان مصرف میکند و به عبارتی، نان غذای اصلی و قوت غالب ایرانیان به شمار میآید که نقشی بسیار اساسی در سلامت افراد دارد. در دهههای نهچندان دور، پخت نان یکی از کارهای روزانه بانوان بویژه در روستاها و حواشی شهرها و جامعه عشایر بود اما امروزه پخت نان حتی در میان روستاییان و بعضا عشایر نیز رونق و صفای خود را از دست داده و مصرف نانهای سفید جای خود را به این برکت پرارزش الهی داده است. حالا اما «بلانکیت» این ماده سمی خطرناک وارد چرخه غذایی انسان شده و متأسفانه در ایران مصرف قابلتوجهی در تهیه نان و تولید قند دارد غافل از آنکه وجود این ماده سمی خطرناک در غذای شهروندان، عاقبتی جز تسلیم شدن برابر سرطان، دیابت و بیماریهای قلبی و عروقی ندارد. دکتر معصومعلی معصومی، جراح و متخصص قلب و عروق در استان کرمانشاه، میزان مصرف سرانه نان در ایران را ۹ برابر دنیا عنوان کرده و میگوید: پایش سلامت بیماران وظیفه خطیر علمی، اخلاقی و دینی ما است. وی با اشاره به روند فزاینده مرگهای ناگهانی و ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، سرطانها و دیابت در ایران، گفت: ۳۰ سال دنیا نمیدانست روغن نباتی جامد مضر است، وقتی هم که این مسأله مطرح شد به ملت گفتند محرمانه بحث کنید که در جامعه ترس و نگرانی ایجاد نشود اما امروز همه میدانند روغن نباتی بسیار سمی است. معصومی افزود: از جوهر قند نخستینبار برای سفید کردن قند استفاده میشد و از آنجا به ترکیبات نان راه پیدا کرد و این قوت غالب ملت ایران با این پدیده سمی آلوده شده است. وی درباره ماده سمی بلانکیت گفت: بلانکیت یا جوهر قند، ماده سمی شیمیایی رنگبَر است و ابتدا به منظور سفید کردن در صنایع شیمیایی، بازیافت کاغذ باطله، پارچهبافی، صنعت رنگرزی و... استفاده میشد و در هیچ جای دنیا جایگاهی در تغذیه ندارد. این متخصص قلب و عروق افزود: قبلا مقدار اندکی از بلانکیت در قند مورد استفاده قرار میگرفت که کنترل شده و در حد مجاز بود و بدن میتوانست آن را دفع کند اما اکنون متأسفانه شاهد هستیم به وفور در نانواییها به منظور سفید کردن، کشدار کردن و ورز آمدن نان از بلانکیت استفاده میشود. معصومی بیان کرد: در گذشته تکهای از تهمانده خمیر را به عنوان خمیرترش نگهداری میکردند و نانواها اول صبح خمیرگیری انجام میدادند، ابتدا خمیرترش را با آب مخلوط کرده و یکی دو ساعت صبر میکردند تا خمیر ورز بیاید، بدین صورت خمیر کشدار میشد و فطیر نبود و دل درد هم ایجاد نمیکرد اما رفتهرفته تنبلی باعث شد به جای خمیر ترش از جوششیرین استفاده شود، جوششیرین نیز خطرناک است اما به اندازه بلانکیت سمی نیست. البته جوششیرین هم سبب ایجاد مشکلات معده، روده و گوارش میشود. وی افزود: برای جوششیرین فشارهای زیادی وارد شد و نظارت نیز صورت گرفت، استفاده از جوششیرین در خمیر نیز جمع شد اما نانواها از در دیگری وارد شدند و شاید براساس سادگی یا علمی نبودن کار از بلانکیت استفاده کردند اما مشکل این است که استفاده از بلانکیت نیز در حد پیپیام استاندارد نیست، قیمت هر کیلوگرم بلانکیت ۱۲ هزار تومان است و نگران این هستیم که نانواها مشتمشت از آن در خمیر استفاده کنند. معصومی درباره عوارض ناشی از مصرف بلانکیت گفت: بلانکیت وقتی داخل نان ریخته میشود در حین پخت و پز بیشتر از همه تبدیل به بخار و گاز SO2 میشود؛ شاطر هم بیشتر از مصرفکننده در معرض خطر گاز سمی قرار دارد. مصرف بلانکیت سیستم گوارش را که سیستم دفاعی بسیار قوی برابر میکروب و عوامل سرطانزا است خلع سلاح میکند. وی گفت: بلانکیت آنتیاکسیدان را مهار و امکان سرطانزایی و زمینه بروز دیابت را افزایش میدهد. قبلا ۴ درصد مردم دیابت داشتند اما الان سالانه ۴ درصد به پیشدیابتیها اضافه میشود و افزایش چشمگیر و خطرناکی دارد. این جراح و متخصص قلب و عروق برگزاری همایشهای آموزشی برای ارتقای دانش و آگاهی نانواها را گامی در جهت ریشهکن کردن استفاده از بلانکیت در خمیر دانست و گفت: آموزش چهره به چهره، سخنرانی در نماز جمعه از سوی ائمه جمعه و مسؤولان و در جریان گذاشتن مسؤولان قضایی در اینباره لازم است.
امید عبدی، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه نیز درباره موضوع استفاده از بلانکیت در خمیر نان گفت: دانشگاه و معاونت غذا و دارو در بحث نظارت بر تولید و محصولات غذایی و دارویی و محصولات آرایشی- بهداشتی و تجهیزات به طور مستمر محصولات تولیدی در داخل و خارج از استان را پایش میکند. وی گفت: تیمی 8 نفره از فرمانداری، شرکت غله، استاندارد، معاونت بهداشت و شورای آرد و نان ماهانه اکثر نانواییها را پایش میکند اما باید این نظارتها بیشتر شود. عبدی با بیان اینکه بلانکیت در هیچ جای دنیا در مواد غذایی مصرف ندارد، افزود: اگر هم از بلانکیت استفاده شده، تنها برای قند بوده و البته اخیراً سازمان بهداشت جهانی آن را ممنوع کرده است. وی گفت: سال گذشته 3 مورد تخلف در بحث استفاده از بلانکیت در سطح نانواییها مشاهده کردیم که امسال متاسفانه این تخلفات به ۱۶ مورد رسیده، البته متخلفان به مراجع قضایی معرفی و نانواییهای متخلف نیز پلمب شدند. وی با بیان اینکه استفاده از بلانکیت در حال افزایش است، گفت: مخاطرات مصرف این ماده بسیار جدی است و گزارشات مربوط نیز به فرمانداری و معاونت بهداشتی منعکس شد. عبدی افزود: استان کرمانشاه در بحث جلوگیری از مصرف بلانکیت در نان از استانهای پیشگام است.تشخیص وجود بلانکیت در نان نیاز به آزمایشات و تجهیزات دقیق دارد و باید برخوردها جدیتر شود ضمن اینکه آگاهی لازم به مردم داده شود که نان سفید ارزش غذایی کمتری دارد، در حالی که نان سبوسدار از املاح و ویتامین و ارزش غذایی بیشتری برخوردار است.
حد استاندارد مصرف بلانکیت در اروپا ۲ پیپیام و در ایران ۱۰ پیپیام است
رئیس انجمن حمایت از حقوق مصرفکنندگان استان کرمانشاه درباره اقدامات لازم برای جلوگیری از مصرف بلانکیت، گفت: در سطح ملی در 3 استان به صورت پایلوت، آزمایشها و پژوهشهای لازم انجام میشود. امروزه نهتنها در نان بلکه در قند نیز بلانکیت مصرف زیادی دارد؛ طبق آزمایشات میدانی که در مشهد، کردستان و تهران انجام شد متأسفانه میزان بلانکیت تا ۲۰ پیپیام نیز میرسد، در حالی که حد استاندارد مصرف بلانکیت در اروپا ۲ پیپیام و در ایران ۱۰ پیپیام است. عبدالرضا یاری تاکید کرد: برخوردهای لازم در بحث استفاده از بلانکیت نیز اعمال میشود اما بازدارنده نیست؛ اگر به این نتیجه رسیدیم که مصرف بلانکیت بهداشت عمومی را تهدید میکند باید دادستانی و دادگستری نیز به میدان بیایند و آسیبشناسی انجام شود.