مرجع عالیقدر شیعیان عراق بعد از سکوتی طولانی، به توطئه صهیونیستی همه‌پرسی جدایی اقلیم کردستان عراق واکنش نشان داد. آیت‌الله سیستانی روز جمعه طی پیامی که از سوی نماینده خود در کربلا در نماز جمعه قرائت شد، با جدایی اقلیم کردستان از این کشور مخالفت کرده و از مسؤولان کردستان خواست به خاطر مردم این اقلیم به اصول قانون اساسی بازگردند. آیت‌الله سیستانی خواستار رجوع به دادگاه فدرال برای حل بحران منطقه کردستان شد و از همه خواست به متن و روح قانون اساسی عراق ملزم باشند. آیت‌الله سیستانی در پیام خود گفته است: «هر تلاشی برای جدایی اقلیم پیامدهای نامطلوبی برای شهروندان کرد در پی خواهد داشت». این نخستین‌بار است که در 20 ماه گذشته آیت‌الله سیستانی درباره یک رویداد سیاسی بیانیه صادر می‌کند.
واکنش‌ها به ابتکار عمل آیت‌الله سیستانی
موضع‌گیری حضرت آیت‌الله سیستانی مرجعیت دینی اعلای کشور عراق در قبال توطئه صهیونیستی همه‌پرسی جدایی منطقه کردستان عراق با استقبال گسترده محافل سیاسی این کشور مواجه شد. دفتر نخست‌وزیر عراقی ساعاتی بعد از بیان موضع آیت‌الله سیستانی در نماز جمعه کربلا، با انتشار بیانیه‌ای از این طرح که با مرجعیت قانون اساسی عراق و دادگاه عالی قانون اساسی برای حل اختلافات با اقلیم کردستان عراق طراحی شده، استقبال کرد و موضع مرجعیت عالی عراق را در تاکید بر وحدت و یکپارچگی ملی و ارضی عراق ستود. دولت عراق تاکید کرده است رهنمودهای آیت‌الله سیستانی را که تعبیری از موضع ملی در مخالفت با همه‌پرسی و غیرقانونی خواندن آن است و بر حفاظت از شهروندان کرد تاکید کرده، تایید می‌کند. سیدعمار حکیم، رهبر ائتلاف ملی- فراگیرترین مجموعه سیاسی در عراق- نیز از طرح مرجعیت عالی دینی عراق به عنوان «نقشه راه» حل بحران با اقلیم کردستان عراق یاد کرد و افزود این ابتکار عمل مرجعیت عالی عراق در ادامه مواضع آیت‌الله سیدمحسن حکیم(ره) که فتوای تحریم جنگ با کردها را صادر کرد، آمده است. نوری المالکی، معاون رئیس‌جمهور عراق نیز در بیانیه‌ای از ابتکار عمل مرجعیت عالی عراق به عنوان بستر اصلی برای از سرگیری گفت‌وگوهای غیرمشروط بین دولت مرکزی و دولت اقلیم کردستان عراق یاد کرده است. مجلس اعلای اسلامی عراق نیز در بیانیه جداگانه‌‌‌ای، از طرح مرجعیت عالی عراق برای حل مشکلات بین بغداد و اربیل حمایت کرده و از اقلیم کردستان عراق خواسته از این فرصت برای از سرگیری گفت‌وگوها استفاده کند. در نخستین واکنش به بیانیه آیت‌الله سیستانی از سوی کردها، حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق از این ابتکار عمل اعلام حمایت کرد. «ریزان شیخ دلیر» با انتشار بیانیه‌ای بر ضرورت تمسک به ابتکار عمل آیت‌الله سیستانی تاکید کرد و خواستار از ‌سرگیری سریع گفت‌وگوها بین بغداد و اربیل شد و هشدار داد جایگزین گفت‌وگو، فتنه و خرابی است. پارلمان اقلیم کردستان عراق نیز شنبه در جلسه ویژه خود، از توصیه‌های آیت‌الله سیستانی برای از سرگیری گفت‌و‌گوها بین بغداد و اربیل استقبال کرد. نورالدین اردلان، از اعضای حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی نیز گفته است رهبران کرد عراق از هرگونه طرحی از جمله ابتکار عمل آیت‌الله سیستانی برای حل مشکل و از سرگیری گفت‌وگوها استقبال می‌کنند و برای جایگاه مرجعیت عالی عراق احترامی ویژه قائل هستند.
پیشروی حشدالشعبی در روز عاشورا
اما در آغاز مرحله دوم عملیات آزادسازی شهر الحویجه از دست داعش در شمال عراق، دیروز همزمان با روز عاشورا فرودگاه «المالحه» در جنوب شرقی این شهر به دست تیپ دوم حشدالشعبی آزاد شد. در بیانیه حشدالشعبی آمده است: یگان مهندسی در میدان، در حال پاکسازی محیط فرودگاه از بسته‌های انفجاری است که داعش قبل از عقب‌نشینی ، در آن کار گذاشته است. بدین ترتیب نیروهای بسیج مردمی در فاصله 13 کیلومتری از الحویجه قرار گرفته و اعلام کرده‌اند تا هفته آتی این شهر را آزاد خواهند کرد.
العبادی: از کردها حمایت می‌کنیم
نخست‌وزیر عراق اعلام کرد بغداد از کردها برابر هرگونه حمله احتمالی دفاع می‌کند. این اظهارات حیدر العبادی در حالی ایراد شد که تنش میان دولت مرکزی عراق با اقلیم کردستان در پی برگزاری رفراندوم جدایی این اقلیم بالا گرفته است. در همین حال در پاسخ به سوال خبرگزاری فرانسه درباره ماهیت حملاتی که العبادی به آنها اشاره دارد، مشاور وی تاکید کرد: منظور العبادی هرگونه حمله خارجی و همچنین داخلی است. نخست‌وزیر عراق همچنین شهروندان کرد را مخاطب قرار داده و گفت: اجازه نمی‌دهیم هیچ آسیبی به شما وارد شود و نان‌مان را با شما تقسیم می‌کنیم. این اظهارات العبادی پس از برگزاری مانور نظامی ارتش ترکیه با عراق ایراد شد. هادی العامری، رئیس سازمان بدر عراق نیز نسبت به وقوع جنگ پس از برگزاری رفراندوم جدایی کردستان عراق هشدار داده بود.
تظاهرات ده‌ها معلم در اقلیم کردستان عراق
دولت اقلیم کردستان عراق به ریاست مسعود بارزانی بر برگزاری همه‌پرسی جدایی تأکید و احساس می‌کرد زمان این جدایی فرا رسیده است ولی وضعیت اقتصادی این اقلیم چیز دیگری نشان می‌دهد. وابستگی این دولت محلی به واردات و خط لوله نفت که از ترکیه می‌گذرد و همچنین خزانه خالی و متعاقب آن تاخیر در پرداخت حقوق کارکنانش، مقام‌های کرد را مقابل آینده مبهم و تاریک اقتصادی قرار داده است. در این میان، ده‌ها معلم در سلیمانیه با برگزاری تظاهراتی خواستار بهبود شرایط معیشتی خود شدند. بر اساس این گزارش، معلمان در برابر اداره آموزش و پرورش این شهر تجمع و  تظاهرات کردند و شعارهایی درباره بهبود حقوق و لغو سیستم اندوخته اجباری سر دادند. معترضان تهدید به افزایش فشارهای خود از طریق شیوه‌های مدنی در صورتی که خواسته آنها برآورده نشود، کردند. این در حالی است که ماه گذشته معلمان در سلیمانیه به حکومت اقلیم کردستان درباره فروپاشی بخش تربیتی در صورتی که حقوق معلمان بهبود نیابد، هشدار داده بودند.
نقش موساد در همه‌پرسی جدایی اقلیم
رئیس‌جمهوری ترکیه شنبه تاکید کرد بالا رفتن پرچم رژیم صهیونیستی در اقلیم کردستان عراق، نشان‌دهنده ارتباط دولت اربیل با موساد از گذشته تا امروز است و نشان می‌دهد این سازمان جاسوسی در همه‌پرسی جدایی در این اقلیم نقش داشته است. رجب طیب اردوغان با بیان اینکه برخی نیروها در منطقه تلاش می‌کنند نفوذ ترکیه را از بین ببرند، گفت: روابط شما با موساد آشکار شده و بهای آن را نیز بزودی پرداخت خواهید کرد. وی همچنین افزود: دولت محلی شمال عراق، گام اشتباهی (برگزاری همه‌پرسی جدایی) را به‌رغم تمام هشدارهای ترکیه برداشت و هزینه آن را نیز پرداخت می‌کند. از سوی دیگر، نخست‌وزیر ترکیه با مسؤول دانستن مقامات کردستان عراق برای عواقب همه‌پرسی جدایی، تاکید کرد بدون تعلل به تاسیس دولت جعلی در منطقه واکنش نشان می‌دهند.
منطقه پروازممنوع بر فراز اقلیم کردستان
با انجام آخرین پرواز بین‌المللی در بعدازظهر جمعه از فرودگاه اربیل، پروازهای بین‌المللی اقلیم کردستان رسما با تصمیم دولت مرکزی عراق متوقف شد. این در حالی است که بیشتر شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی از شامگاه پنجشنبه به دستور دولت عراق پروازهای خود را به فرودگاه‌های اربیل و سلیمانیه متوقف کرده‌اند. پس از برگزاری همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان، دولت مرکزی عراق خواهان لغو نتایج این همه‌پرسی شده و هشدار داده بود در صورت رد این خواسته، اقلیم کردستان با تحریم، انزوای بین‌المللی و مداخله نظامی احتمالی روبه‌رو خواهد شد. دولت عراق همچنین خواستار در اختیار گرفتن کنترل 2 فرودگاه سلیمانیه و اربیل در اقلیم کردستان و نیز بازپس‌گیری کنترل گذرگاه‌های مرزی تحت کنترل حکومت اقلیم کردستان در مرزهای ایران و سوریه بود اما گزارش‌ها در روز جمعه حاکی از مخالفت مقام‌های اقلیم کردستان با واگذاری کنترل گذرگاه‌های مرزی به حکومت مرکزی عراق بود. مخالفت احتمالی مقام‌های اقلیم کردستان با واگذاری گذرگاه‌های مرزی در حالی است که بغداد هشدار داده است روز شنبه 3 کاروان نظامی ارتش عراق برای بازپس‌گیری این گذرگاه‌ها عازم اقلیم کردستان می‌شوند. قطع صادرات نفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، لغو پروازهای بین‌المللی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، فشار مالی و اقتصادی و دردست گرفتن کنترل نقاط مرزی از جمله اقدامات تنبیهی این کشورهاست.
آمریکا: همه‌پرسی اقلیم کردستان «نامشروع» است
شامگاه جمعه و 4 روز پس از اعلان نتایج رفراندوم در اقلیم کردستان عراق، وزارت خارجه آمریکا مخالفت خود را با نتایج آن اعلام کرد. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد این کشور همه‌پرسی جدایی کردستان عراق و نتایج آن را به رسمیت نمی‌شناسد.