هفته گذشته فرمانهای بدعتشکنانه سلمان بویژه درباره رفع ممنوعیت رانندگی زنان در عربستان به سرعت یکی از مهمترین عناوین خبری جهان را به خود اختصاص داد. شبکههای اجتماعی از اظهار نظرها درباره این خبر پر شد و عدهای از فعالان حقوق زنان در غرب تمجیدهای خود را به سوی شاهزاده محمد بن سلمان ۳۲ ساله که گفته میشود مبتکر طرح بوده روانه کردند.کمی بعد مجلس عربستان به زنان اجازه فتوا داد و دوشنبهشب هم یکی از شبکههای دولتی سعودی پس از 30 سال آوازی از «امکلثوم» خواننده بسیار سرشناس زن مصری را پخش کرد. این تصمیمات چنان زلزلهای در جامعه بشدت سنتی و ارتجاعی عربستان بهوجود آورده که بیبیسی هم نتوانسته است نگرانی خود را از شباهت پروژه مدرنیزاسیون سعودی تحت هدایت بن سلمان در قالب طرح چشمانداز «سعودی 2030» با انقلاب سفید محمدرضا پهلوی در دهه 1960 میلادی پنهان کند. «شهیر شهیدثالث» نویسنده تارنمای فارسی بنگاه خبرپراکنی سلطنتی انگلیس در مقالهای با عنوان «رهبران عربستان سعودی راهی را میروند که شاه ایران رفت؟» آورده است: «تشابه قابل توجهی بین برنامه مدرنیزه کردن ایران توسط شاه و طرحی که بن سلمان در ذهن خود میپروراند وجود دارد. شاه در آغاز دهه ۱۳۴۰ به توصیه دولت کندی(در آمریکا) که ادامه اوضاع جاری در آن زمان را خطری برای ثبات ایران میدید، یک سلسله اصلاحات از بالا را در کشور آغاز کرد. ابتدا تصویب قانون انتخابات انجمنهای ایالتی و ولایتی در دوران نخست وزیری اسدالله علم در سال ۱۳۴۱ بود که اعتراض بلافاصله مراجع را به دنبال داشت».
نویسنده بیبیسی سپس با اشاره به هشدارهای امام خمینی(ره) در آن زمان به شاه پهلوی بویژه درباره اصلاحات یکجانبه غربی در جریان لایحه انجمن ایالتی و ولایتی و اعطای حق رای به زنان، ایستادگی ایشان به عنوان رهبر جریان مذهبی در بطن جامعه ایرانی را که با تظاهرات ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به اوج رسید، سرآغاز انقلابی دانسته است که ۱۵ سال بعد به حکومت شاه پایان داد. در این مقاله چنین نتیجهگیری شده است که فشارهای اوباما برای اصلاحات در رژیم سعودی، بدیل همان نگرانیهایی بود که کندی درباره رژیم پهلوی داشت.
«در جریان مذاکرات هستهای که عربستان خطر ایران را عمده کرده بود اوباما خطاب به کشورهای عرب منطقه و بویژه عربستان گفت خطر داخلی که شما را تهدید میکند به مراتب بزرگتر از خطر ایران است. وی افزود: مردم... منزوی و با واقعیتها بیگانهاند، جوانان بیکارند و ایدئولوژی رسمی، مخرب و و تهی از معناست... و این اعتقاد وجود دارد که برای ابراز نارضاییهای سیاسی هیچ راهی وجود ندارد. در همان زمان اوباما گفت: ما به دنبال راهی هستیم که بدنه سیاسی این کشورها [حاشیه خلیجفارس] را طوری تقویت کنیم که جوانان سنی دریابند چیزی غیر از داعش هم برای انتخاب کردن هست... اما با آنکه شاه بیمحابا برای مدرنیزه کردن کشور در ابعاد اقتصادی و اجتماعی (برنامههای ترویج فرهنگ غربی) تلاش میکرد، حاضر به اصلاحات سیاسی و باز کردن فضای سیاسی کشور نبود. این وضعیت، عینا در عربستان قابل مشاهده است. همزمان با انجام اصلاحات اجتماعی و اقتصادی، فشار سیاسی نهتنها کاهش نیافته، بلکه چنانچه گفته شد، دستگیریها افزایش هم یافته است. با این تفاسیر سوالی که ذهن را به خود مشغول میکند این است: آیا محمد بن سلمان در پیاده کردن پروژه مدرنیزاسیون عربستان موفق خواهد شد یا سرنوشتی مانند شاه در انتظار او و خاندان سعودی است؟»
ادامه تضعیف مخالفان سعودی
پادشاه سعودی در احکامی جدید که احتمالا جزو آخرین فرمانهای او پیش از کنار رفتن به نفع پسرش است، فرمان جدیدی را برای تغییر تعدادی از پستهای وزارتخانهای صادر کرد. سلمان بن عبدالعزیز چند پست وزارتی را در وزارتخانههایی مانند حملونقل و حج و عمره تغییر داد.
به گزارش خبرگزاری دولتی سعودی، بر اساس فرمان جدید، محمد العامودی به جای سلیمان بن عبدالله الحمدان به عنوان وزیر حملونقل و سلیمان عبدالفتاح بن سلیمان مشاط به عنوان وزیر حج و عمره و سعد بن مقبل المیونی به عنوان استاندار طائف انتخاب شدند. به دستور ملک سلمان، نبیل بن عبدالقادر بن حمزه کوشک مدیر دانشگاه الباحه از سمتش برکنار و عبدالله بن یحیی بن الحسین قاسم جایگزین او شد. علاوه بر آن تعدادی از روسای چندین دانشگاه دیگر عربستان برکنار شدند. این تغییرات به معنای زدودن آخرین مهرههایی است که محمد بن نایف، ولیعهد سابق که 3 ماه پیش برکنار شد بر آنها نفوذ داشت. همچنین پادشاه فرتوت با نظر پسرش محمد بن سلمان به عنوان وزیر دفاع، با اعطای درجه جدید به فرمانده نیروهای اضطراری ویژه و فرمانده نیروهای امنیت ویژه، عملا گامی دیگر در جهت تضعیف متعب بن عبدالله، فرمانده گارد ملی سعودی و قدرتمندترین شخصیت مخالف پادشاهی برداشت. او روز دوشنبه در کاخ سلام جده درجه جدید ارتشبد خالد بن قرار الحربی، فرمانده نیروهای اضطراری ویژه و سپهبد مفلح بن سلیم العتیبی، فرمانده نیروهای امنیت ویژه را در حضور عبدالعزیز بن سعود بن نایف، وزیر کشور و برادرزاده ولیعهد برکنار شده اهدا کرد.
سفر سلمان به روسیه
پادشاه عربستان سعودی امروز به روسیه سفر میکند. سفر سلمان بنعبدالعزیز، نخستین سفر بالاترین مقام سلطنتی سعودی به روسیه در کل تاریخ موجودیت 2 کشور خواهد بود. روابط 2 کشور از آغاز بحران در سوریه که مواضع مسکو و ریاض کاملا مغایر با یکدیگر بود، تیره شده است.