گروه اقتصادی: بتازگی سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران از تصویب 4/2 میلیارد دلار طرح سرمایه‌گذاری خارجی خبر داده است. براساس اعلام این سازمان، در مجموع
26 طرح سرمایه‌گذاری خارجی شامل
۷ طرح جدید و ۱۹ مورد دیگر مرتبط به طرح‌های فرعی سرمایه‌گذاری خارجی برابر با 2 میلیارد و 480 میلیون دلار آمریکا به تصویب اعضای هیات سرمایه‌گذاری خارجی رسید اما این تصویب تا اجرا راه زیادی دارد که اغلب نیز به مقصد نمی‌رسد، چرا که گزارش ‌جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در 3 سال نخست دولت یازدهم در مقایسه با 3 سال پایانی دولت دهم، ۴۳ درصد کم شده است. به‌عبارت دیگر میزان جذب سرمایه در 3 سال نخست دولت دهم 6/12 میلیارد دلار بوده که این رقم در 3  سال نخست دولت یازدهم به 2/7 میلیارد دلار کاهش یافته است.
برنامه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاری نداریم
کاهش جذب سرمایه‌گذاری خارجی در سال‌های اخیر آن هم در دوران پسابرجام که قرار بود مسیرهای ورود سرمایه‌گذاری خارجی فراهم شود، نشان از عدم موفقیت دولت در این راه دارد. اگر چه قوانین کشور در استقبال از سرمایه‌گذاران خارجی قابل مقایسه با دیگر کشورهای رقیب ایران حداقل در آسیا و خاورمیانه نیست و فضای کسب‌وکار، هر سرمایه‌گذاری را فراری می‌دهد اما بازار مصرف 80 میلیونی ایران برای هر تولیدکننده‌ای وسوسه‌انگیز بوده و تجربه نیز ثابت کرده در صورتی‌که کالای با کیفیت در کشور تولید شود در مرحله عرضه و فروش، مشتری خواهد داشت. فریال مستوفی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری خارجی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با برشمردن مهم‌ترین موانع سرمایه‌‌گذاری داخلی و خارجی بر این باور است که همزمان با دنبال کردن اهداف برنامه ششم توسعه، اهداف تحقق نیافته برنامه‌های قبل نیز باید دنبال شود. مستوفی تصریح کرد: ایران تا سال ۱۴۰۴ به ۴۵۰ میلیارد دلار جذب سرمایه خارجی نیاز دارد اما اکنون در رده ۶۷ در میان کشورهای مختلف و پایین‌تر از کنگو و بنگلادش قرار دارد. وی با طرح این پرسش که چرا اقتصاد ایران در جذب سرمایه داخلی و خارجی مطلوب عمل نمی‌کند؟ اضافه کرد: سرمایه‌گذار در جایی سرمایه‌‌گذاری می‌کند که امنیت وجود دارد. کشور ما به لحاظ سیاسی امنیت خوبی دارد و باید در زمینه امنیت اقتصادی هم به شرایط مطلوب برسد تا جذب سرمایه محقق شود. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: مشکل تامین مالی پروژه‌ها و توجیه نداشتن بیشتر پروژه‌ها به لحاظ فنی و اقتصادی از مهم‌ترین موانع جذب سرمایه است که نیاز است صندوق‌‌های حمایتی با پشتیبانی دولت ایجاد شود. وی رسیدن به تولید مطلوب و اشتغال پایدار را در گرو حل مشکلات سرمایه‌گذاری عنوان کرد و اولویت‌بندی صنایع و بخش‌های اقتصادی، عملیاتی کردن طرح پنجره واحد، تغییر ساختار مالی بانک‌ها، اهمیت و اجرای FATF، کاهش نقدینگی و استقلال بانک مرکزی را از جمله پیشنهادات جذب سرمایه برشمرد.مستوفی با بیان اینکه ۱۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی پس از برجام تا پایان سال 1395 تصویب شده است، گفت: از این رقم فقط 5/1 میلیارد دلار عملیاتی شده است. رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه کشور ایران یک درصد جمعیت دنیا و 7 درصد منابع طبیعی دنیا را در اختیار دارد، بیان داشت: با رفع برخی محدودیت‌های بین‌المللی از جمله بخش‌هایی از تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری خارجی از حدود 5/2 میلیارد دلار در سال‌های گذشته به حدود 12 میلیارد دلار در سال 95 رسید اما باز هم ظرفیت زیادی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد. وی با بیان اینکه مشکل برقراری روابط بانکی هنوز به طور کامل حل نشده و ما نتوانسته‌ایم ارتباطات بانکی را با دیگر کشورها به صورت 100 درصد برقرار کنیم، یادآور شد: بانک‌‌های کشور از استانداردهای بین‌المللی برخوردار نیستند، کفایت سرمایه‌ بانک‌های ایرانی در مقایسه با کفایت سرمایه‌ بانک‌های بین‌المللی بسیار پایین است و این دو موضوع نیازمند استاندارد‌سازی و تطابق با بانک‌های بین‌المللی است. در همین باره مهدی پورقاضی، رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران نبود بانک اطلاعاتی کارآمد در اتاق بازرگانی را مانع آشنایی کامل هیأت‌های تجاری با بخش خصوصی و توانایی‌های آنان برشمرد. پورقاضی با بیان اینکه تاکنون بیشتر هیات‌های خارجی که وارد ایران شده‌اند از بدنه بخش دولتی بوده‌اند، افزود: در چنین شرایطی اگر قراردادی هم بسته شود با دولتی‌ها و شبه‌دولتی‌ها خواهد بود تا بخش خصوصی.  وی با تصریح اینکه تاکنون هیات‌های تجاری بیشتر برای فروش کالاهای‌شان به ایران سفر کرده‌‌اند و خبری از سرمایه‌گذاری نیست، گفت: متاسفانه در این میان از بخش خصوصی استقبال خوبی به عمل نیامد، دلیل آن هم این است که بانک اطلاعاتی کارآمدی درباره جزئیات خصوصی‌ها حتی در اتاق بازرگانی وجود ندارد؛ در حالی ‌که یکی از نیازهای مبرم برای شناساندن بخش خصوصی به همه دنیا داشتن چنین بانک اطلاعاتی است. وی در این‌باره اضافه کرد: آنان باید بدانند فلان شرکت صنعتی در ایران چقدر سرمایه دارد؟ چقدر نیروی انسانی دارد؟ یا تراز مالی آن چند است تا از این طریق با طرف معامله خود وارد مذاکره شوند. متاسفانه اطلاعات محدود است و علاقه‌ای هم برای جمع‌آوری این اطلاعات وجود نداشته است.
جذب سرمایه‌ خارجی در صنعت منفی شد
جذب سرمایه‌گذاری متوسط سالانه 8 میلیارد دلاری در بخش صنعت از جمله اهداف کمی اعلام شده در برنامه پیشنهادی وزارت صنعت بوده است اما بررسی عملکرد میزان ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به ایران در سال‌های 2013، 2014 و 2015 برابر با سال‌های 1392، 1393 و 1394 در مقایسه با سال‌های قبل نشان دهنده سیر نزولی است. در سال‌های 1392، 1393 و 1394 به طور متوسط سالانه حدود 4/2 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب شده که با هدف‌گذاری وزارتخانه مبنی‌بر رقم متوسط سالانه 8 میلیارد دلار، هر سال حدود 6/5 میلیارد دلار انحراف دارد.