تنش میان دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان در پی برگزاری همهپرسی تجزیهطلبی در این اقلیم، تشدید شده است. در حالیکه بغداد و شخص حیدر العبادی که نخستوزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق است، قدرت نظامی علیه منطقه خودگردان کردستان عراق را منتفی اعلام کردهاند ولی دولت به ریاست مسعود بارزانی دست به تحرکات تنشزا بویژه در مناطق مورد مناقشه میزند. در همین راستا، شورای امنیت این منطقه خودمختار در توئیتی روز چهارشنبه مدعی شده بود: «ما در حال دریافت پیامهای خطرناکی هستیم مبنی بر اینکه نیروهای عراقی اعم از نیروهای فدرال و حشدالشعبی برای حملهای بزرگ به کردستان آماده میشوند.» در پاسخ به توئیت اقلیم کردستان، یک سخنگوی ارتش عراق گفت: «ما برای نبرد در القیم آماده میشویم، ما به دنبال هیچ مواجههای نیستیم جز با داعش.» منطقه پیرامون نقطه مرزی القیم در غرب عراق آخرین منطقهای است که هنوز در کنترل داعش است. همزمان، مقام ارشد نظامی اقلیم کردستان عراق خبر داد که جنگجویان پیشمرگ، روز پنجشنبه در واکنش به آنچه «تحرکات نظامی عراق» خواند، 2 جاده اصلی بین منطقه خود و شهر موصل را که در دست نیروهای دولتی است، مسدود کردهاند. این مقام ارشد که نام او ذکر نشده به خبرگزاری فرانسه گفت: «پس از آنکه در خط مقدم جبهه پیشمرگها، افزایش استقرار نیروهای عراقی را مشاهده کردیم، به عنوان یک تدبیر احتیاطی، روز پنجشنبه مسیر الخازر، آخرین نقطه مرزی با اقلیم کردستان عراق به سمت موصل را با خاکریز و موانع بتنی مسدود کردیم.» بامداد جمعه نیز منابع کرد اعلام کردند هزاران نیروی پیشمرگ در کرکوک در حالت آمادهباش کامل برای دفاع از کرکوک در برابر هرگونه حمله احتمالی از سوی نیروهای عراقی قرار گرفتهاند. در واکنش به این تحرکات تنشزای اربیل، حیدر العبادی، نخستوزیر عراق نیز روز پنجشنبه گفت: «ما از ارتش خود علیه مردم خود استفاده نخواهیم کرد و علیه مردم کرد جنگ به راه نخواهیم انداخت». وی در عین حال قول داد: «یکپارچگی کشور را حفظ کرده و قانون اساسی کشور را اجرا کند.» در پی انجام همهپرسی استقلال در اقلیم کردستان، تنش میان بغداد از یک سو و اربیل از سوی دیگر روزبهروز افزایش یافته است. در این میان شهر کرکوک در شمال عراق شهری نفتخیز است و از اهمیتی راهبردی برای کشور عراق برخوردار است، از سوی دیگر کردها این شهر را از آن خود میدانند و همهپرسی استقلال در این شهر نیز برگزار شد.
تکذیب عملیات نیروهای عراقی در جنوب کرکوک
فرمانده عملیات مشترک عراق روز جمعه اخبار و گزارشها مبنی بر آغاز عملیات در جنوب کرکوک را که به گفته منابع رسانهای برای کنترل نیروهای مسلح عراق بر چاههای نفتی جنوب کرکوک بوده است، رد کرد و همزمان فرمانده حشدالشعبی در محور شمال نیز این گزارشها را مردود دانست. این فرماندهی با انتشار بیانیهای، گزارشهای رسانهای مبنی بر شروع عملیات در جنوب کرکوک را نفی و اعلام کرد نیروهای نظامی عراق همچنان سرگرم پاکسازی مناطقی در جنوب کرکوک هستند که بتازگی از چنگ گروه تروریستی داعش آزاد شده است.
العبادی نیز ظهر دیروز دستور توقف ورود نیروهای عراقی به شهر کرکوک به مدت 48ساعت را صادر کرد. این اقدام بعد از آن صورت گرفت که نیروهای پیشمرگ پرچمهای کردها را پایین آورده و پادگانهای خود را در 2 روستای تازه و البشریه تخلیه کردند. حیدر العبادی پیشتر به دولت اقلیم کردستان این کشور نسبت به عواقب تشدید تنشها بویژه پس از انتشار گزارشهایی مبنی بر تجمع نیروهای پیشمرگ کرد در استان کرکوک هشدار داده بود. وی گفته بود: اطلاعات در دست ما به تجمع نیروهای پیشمرگ در کرکوک اشاره دارد، ما این اقدام را خطرناک و غیرقابل قبول در همه مناطق مورد نزاع میان بغداد و این اقلیم میدانیم. دولت عراق هرگونه تنش و انتقال نیروها به مناطق مورد نزاع را رد میکند. وی از دولت اقلیم کردستان عراق خواست اقدامات فوری برای عادیسازی اوضاع اتخاذ کند و اجازه دهد نیروهای عراقی به این مناطق بازگردند.
شروط بغداد برای گفتوگو با اربیل
دولت عراق از رهبران اقلیم کردستان خواست پیش از برگزاری گفتوگوی دوجانبه به شروط تعیینشده عمل کنند. سعد الحدیثی، سخنگوی دولت بغداد اظهار داشت: دولت اقلیم کردستان باید پیش از آغاز گفتوگوی دوجانبه، حاکمیت ملی بر همه خاک عراق را بویژه در حوزه تجارت خارجی و فروش و صادرات نفت و مساله امنیت و حفاظت از مرزها به رسمیت بشناسد. سعد الحدیثی در ادامه تاکید کرد: این شروط اساس هرگونه گفتوگویی است که دولت اربیل خواستار آن است. سخنگوی رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه نیز در آنکارا گفت: ترکیه بتدریج مرزهایش با اقلیم کردستان عراق را با همکاری 2 دولت بغداد و تهران مسدود خواهد کرد. اربیل روز پنجشنبه در بیانیهای آمادگی خود را برای گفتوگو با بغداد درباره مساله فرودگاهها و گذرگاههای مرزی اعلام کرد.