گروه سیاسی: رئیس‌جمهور آمریکا از برنامه خود درباره برجام و سیاست آمریکا در مواجهه با این توافق هسته‌ای رونمایی کرد. دونالد ترامپ شامگاه روز گذشته (جمعه) همانطور که پیش‌تر وعده آن را داده بود، استراتژی دولتش درباره برجام را در یک سخنرانی رسمی اعلام کرد.
به گزارش «وطن امروز» همانگونه که پیش‌بینی می‌شد ترامپ در این سخنرانی ضمن اعلام عدم پایبندی ایران به برجام، عملا فرآیند خروج آمریکا از برجام را کلید زد. او از ضرورت افزایش فشارها بر تهران و لزوم همکاری سایر کشورها در این باره سخن گفت. رئیس‌جمهور آمریکا ضمن تاکید بر عدم پایبندی ایران به برجام، برجام را تایید نکرد و به گونه‌ای سخن گفت که پایبندی یا عدم پایبندی ایران به این توافق اهمیتی ندارد، چرا که او اساسا این توافق را تایید نمی‌کند. ترامپ بر همین اساس اعلام کرد دولت آمریکا با کنگره همکاری خواهد کرد تا آنچه او «نواقص برجام» می‌خواند برطرف شود. او بخشی از این همکاری برای رفع نقایص برجام را تدوین متممی خوانده که علاوه بر دائمی کردن محدودیت های هسته ای ایران، جلوی ایران را برای تولید موشک بالستیک قاره‌پیما «به صورت دائمی» بگیرد و اگر این اصلاحات اعمال نشود، او برجام را لغو می‌کند. اظهار نظر ترامپ به معنای آن است که رئیس‌جمهور آمریکا یک توافق جدید می‌خواهد. ترامپ همچنین گفت به وزارت خزانه‌داری آمریکا این مجوز را داده تا تحریم‌هایی جدید را ضد ایران اعمال کند. ترامپ می‌گوید مجازات‌هایی که وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار است علیه ایران اعمال کند، خارج از چارچوب توافقنامه هسته‌ای است و هدف اصلی‌اش «برنامه موشکی ایران» است. او البته ادعایی نیز علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کرد و ضمن تروریستی خواندن سپاه، گفت: از وزارت خزانه‌داری آمریکا می‌خواهم تمام بخش‌های سپاه را و همچنین ماموران و وابستگان به این نهاد را مورد تحریم قرار دهد. همچنین برنامه موشکی ایران را نیز بشدت تحریم خواهیم کرد. به گزارش فارس، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا شب گذشته در کاخ سفید، استراتژی جدید کشورش در قبال ایران و توافق هسته‌ای را اعلام کرد. ترامپ در این سخنرانی به موضوع برجام اشاره کرد و گفت: «آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل متحد، با اعمال گسترده تحریم‌های اقتصادی، سعی کردند که جلوی حرکت ایران به سمت سلاح هسته‌ای را بگیرند ولی دولت قبل (دولت باراک اوباما) تحریم‌ها را درست پیش از سقوط کامل رژیم ایران، برداشت». ترامپ که اعتقاد داشت برجام باعث نجات ایران شده، افزود: «توافق هسته‌ای یکسری خطوط حیات سیاسی و اقتصادی را برای رژیمی باز کرد که نیاز فوری به آنها پیدا کرده بود و این رژیم را از فشار داخلی حاصل از تحریم‌ها خلاص کرد». رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه انتقاد از برجام گفت: «این توافق فقط توانسته محدودیتی موقت برای حرکت ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای ایجاد کند». ترامپ برای چندمین نوبت گفت ایران به روح برجام پایبند نبوده ولی این بار مدعی نقض فنی برجام هم شد. رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «رژیم ایران در موارد متعدد، از توافق عدول کرده است؛ مثلاً 2 نوبت، آنها از حد مجاز نگهداری 130 متریک تن آب سنگین تجاوز کرده‌اند. رژیم ایران همچنین تا همین اواخر، انتظارات در خصوص به‌کارگیری سانتریفیوژهای پیشرفته را برآورده نکرده بود». ترامپ افزود: «رژیم ایران همچنین بازرسان بین‌المللی را ترسانده تا به صورت کامل از اختیارات خود استفاده نکنند. مقامات ایران و رهبران نظامی این کشور بارها گفته‌اند اجازه نخواهند داد بازرسان وارد سایت‌های نظامی شوند حال آنکه جامعه جهانی به چند سایت نظامی ایران مشکوک است». دونالد ترامپ سعی کرد میان بحث داغ این روزها یعنی تقابل با کره‌شمالی و ایران هم ارتباطی ایجاد کند و به صورتی مبهم گفت: «خیلی‌ها اعتقاد دارند که ایران با کره‌شمالی هم تعامل دارد». ترامپ گفت: «امروز با اذعان به تهدیدهای فزاینده ایران و پس از رایزنی‌های گسترده با شرکای آمریکا، استراتژی جدید کشورمان را در قبال ایران اعلام می‌کنم». وی افزود: «استراتژی جدید بر 4 محور استوار است؛ اول - همکاری با متحدان‌مان برای مقابله با اقدامات ثبات‌زدای ایران، دوم - اعلام تحریم‌های جدید علیه رژیم ایران برای توقف حمایت آنها از تروریسم،
سوم - مقابله با روند ساخت موشک‌های ایرانی که تهدیدی است برای همسایگان این کشور، تجارت بین‌الملل و حرکت آزادانه شناورها و چهارم - مسدود کردن همه مسیرهای ایران به سمت سلاح هسته‌ای». ترامپ سپس حملاتش را به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی معطوف کرد و گفت: «در عمل به این استراتژی، ما در گام اول که البته باید خیلی وقت پیش برداشته می‌شد، تحریم‌های سختی علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال می‌کنیم». سپس ترامپ به بحث تایید یا عدم تایید پایبندی ایران به برجام رسید و همانطور که پیش‌بینی می‌شد، گفت: «امروز اعلام می‌کنم ما نمی‌توانیم پایبندی ایران را تایید کنیم و چنین هم نخواهیم کرد. نمی‌توانیم در ادامه مسیری گام برداریم که نتیجه آن خشونت بیشتر و تهدید دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است». وی افزود: «من به دولتم و کنگره دستور داده‌ام با همکاری نزدیک کنگره و متحدان‌مان، نقایص جدی برجام را رفع کنند. این نقایص، بندهای غروب آفتاب در این توافق را شامل می‌شود که به موجب آن ظرف سال‌های آینده محدودیت‌ها علیه برنامه هسته‌ای ایران از بین می‌رود. نقایص برجام، سکوت کامل درباره برنامه موشکی ایران را هم شامل می‌شود». ترامپ افزود: «کنگره همین الان اقدامات لازم برای رفع این مشکلات برجام را آغاز کرده است. سران کلیدی مجلس نمایندگان و مجلس سنا در حال تدوین یک طرح قانونی هستند که قانون بررسی توافق هسته‌ای ایران را به منظور جلوگیری از ساخت موشک قاره‌پیما توسط ایران اصلاح می‌کند. این طرح همچنین تمام محدودیت‌ها علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران را ذیل قوانین آمریکا دائمی می‌کند». رئیس‌جمهور آمریکا در آخر با لحنی تهدیدآمیز گفت: «در صورتی که نتوانیم با متحدان‌مان و کنگره به راه‌حل برسیم، برجام لغو خواهد شد».
خروج عملی از برجام
استراتژی جدید دونالد ترامپ درباره برجام به معنای آغاز خروج آمریکا از برجام است. اگر چه با این اظهارات ترامپ و فرآیند طی شده در کنگره آمریکا، این کشور تلاش دارد خروج از برجام را به صورت رسمی اعلام نکند اما با نقض مکرر روح و متن برجام در استراتژی جدید ترامپ و اصرار واشنگتن بر تداوم این رویه، باید همانگونه که خبرگزاری رویترز نیز به آن اشاره کرده، حضور آمریکا در برجام را تمام شده تلقی کرد. این خبرگزاری انگلیسی ساعاتی پیش از سخنرانی ترامپ در گزارشی با اشاره به سیاست جدید ترامپ درباره ایران و توافق هسته‌ای نوشت: «احتمالا ترامپ به صورت مستقیم خروج کشورش از توافق هسته‌ای را اعلام نخواهد کرد، با این حال سخنان وی می‌تواند پایانی بر توافق باشد». حالا با این اظهارات ترامپ باید منتظر یک بسته فشار همه‌جانبه علیه ایران بود. ترامپ از این بسته فشار تحت عنوان «سختگیری» یاد کرده است. با اعلام ادعای عدم پایبندی ایران به برجام توسط رئیس‌جمهور آمریکا، کنگره آمریکا چگونگی خروج عملی این کشور از برجام را طراحی خواهد کرد. آنها قرار است با تصویب یک بسته فشار گسترده، به ایران فشار بیاورند تا ضمن پذیرش محدودیت‌های جدید هسته‌ای و موشکی، در مراکز نظامی خود را به روی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باز و همین‌طور مقدمات عقب‌نشینی در منطقه را فراهم کند. این یعنی آنکه برجام دیگر موضوعیتی در مناسبات میان ایران و آمریکا نخواهد داشت. بر اساس قوانین داخلی آمریکا از روزی که رئیس‌جمهور آمریکا از اعلام پایبندی ایران به برجام امتناع کند، کنگره 60 روز زمان خواهد داشت درباره ماندن در توافق هسته‌ای یا ترک آن تصمیم‌گیری کند. در صورت مخالفت کنگره با ادامه توافق، تمام تحریم‌های مرتبط هسته‌ای که بر اساس توافق سال 2015 برداشته شده بود، دوباره علیه ایران اعمال خواهد شد اما در صورت رای به ماندن آمریکا در این توافق، واشنگتن محدودیت خاصی برای اعمال تحریم علیه ایران نخواهد داشت. بر اساس این گزارش، آمریکا در عین اینکه از برجام خارج نشده اما تلاش می‌کند با کلیدواژه سختگیری، نظارت‌های بی‌سابقه‌ای بر برنامه هسته‌ای ایران حتی فراتر از برجام اعمال شود. علاوه بر این بر اساس اظهارات مقامات کاخ سفید، این کشور در تلاش است محدودیت‌های هسته‌ای ایران که ظرف 10 تا 15 سال آینده به پایان می‌رسد، دائمی شود. در کنار مسائل هسته‌ای، در استراتژی آمریکا توجه ویژه‌ای به مهار قدرت منطقه‌ای و موشکی ایران که در داخل از آن به عنوان «برجام منطقه‌ای» یاد می‌شود، شده است. کارشکنی‌های ایالات متحده آمریکا در برجام در شرایطی است که ایران تاکنون به تمام تعهدات برجامی خود به طور کامل پایبند بوده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که مسؤول راستی‌آزمایی تعهدات ایران است، در 8 گزارش مجزا، پایبندی ایران به برجام را تایید کرده است. علاوه بر اظهارات دونالد ترامپ، روز جمعه کاخ سفید راهبرد و تفسیر صحبت‌های ترامپ را در قالب یک فکت‌شیت منتشر کرد که در آن به صورت جامع استراتژی کاخ سفید در مواجهه با ایران تشریح شده است. این استراتژی که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا آن را در مشورت با تیم امنیت ملی خود پذیرفته، حاصل 9 ماه بررسی و محاسبات با کنگره و متحدان آمریکا، درباره چگونگی حفظ منافع امنیتی آمریکا به بهترین شکل ممکن است. عناصر کلیدی این استراتژی «تشدید نظارت بر توافق هسته‌ای، بازرسی از مراکز نظامی و افزایش فشار بر سپاه پاسداران» هستند. در این سند که بیشتر بندهای آن بر اساس ادعاهای بی‌پایه و اساس آمریکا علیه ایران تنظیم و تدوین شده، آمده است: «استراتژی جدید آمریکا درباره ایران بر خنثی‌سازی فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده تهران و نفوذ این کشور بویژه در حمایت از تروریسم و شبه‌نظامیان متمرکز است. آمریکا در این راستا اتحاد خود با متحدان سنتی و شرکای منطقه‌ای و توازن قدرت در منطقه را احیا خواهد کرد. ما برای مقابله با رژیم ایران بویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فعالیت‌های مخرب آن کار خواهیم کرد. ما با تهدید موشک‌های بالستیک و دیگر تسلیحات ایران علیه آمریکا و متحدان‌مان مقابله خواهیم کرد. ما همه مسیرهای دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را خواهیم بست. ما جامعه بین‌المللی را برای محکوم کردن نقض حقوق بشر توسط سپاه و بازداشت ناعادلانه شهروندان آمریکایی و دیگر شهروندان خارجی همراه خواهیم کرد». در این سند همچنین ادعا شده است: «رفتار بی‌پروایی ایران و سپاه پاسداران یکی از اصلی‌ترین منابع تهدید برای منافع آمریکا و ثبات منطقه‌ای است. ما می‌خواهیم با شرکای‌مان برای محدود کردن این سازمان خطرناک، کار کنیم. رژیم ایران در تنش‌های منطقه‌ای و بی‌ثباتی به طور تهاجمی نفوذ منطقه‌ای خود را گسترش داده و همسایگان خود را با هزینه‌های بین‌المللی تهدید کرده است». به گزارش فارس، در ادامه این «فکت‌شیت» (کلیات) که بر اساس ادعاهای خصمانه و همیشگی واشنگتن علیه تهران تدوین شده، مجموعه اقدامات مخرب ایران ورای آنچه تهدید هسته‌ای عنوان شده، اینگونه آمده است: «گسترش فعالیت‌های موشکی بالستیک، حمایت مادی و مالی از تروریسم و افراط‌گرایی، حمایت از حکومت بشار اسد علیه مردم سوریه، رویکرد خصمانه مداوم علیه اسرائیل، تهدید پایدار آزادی کشتیرانی بویژه در خلیج‌فارس، حملات سایبری علیه آمریکا، اسرائیل و دیگر متحدان و شرکای آمریکا در منطقه، نقض و سوءاستفاده از حقوق بشر و بازداشت شهروندان خارجی از جمله شهروندان آمریکا با اتهامات واهی جاسوسی و بدون روند منصفانه». در ادامه این سند خصمانه و ادعایی علیه ایران آمده است: «تمرکز کوته‌نظرانه دولت قبل (اوباما) بر برنامه هسته‌ای ایران و صرف‌نظر کردن از دیگر فعالیت‌های رژیم، به ایران اجازه داد نفوذش را به سطحی بالا در منطقه افزایش دهد. بیش از یک دهه و نیم گذشته، سیاست آمریکا به طور مداوم تمرکز بر تهدید فوری سازمان‌های افراطی سنی بوده است و نه تهدید بلندمدت ستیزه‌جویی مورد حمایت ایران. آمریکا با این کار، به گسترش روزافزون نیروهای نیابتی ایران و شبکه‌های تروریستی آن که هدف‌شان ضعیف و بی‌ثبات نگه‌داشتن همسایگانش بوده، به این امید که بر منطقه بزرگ‌تری از خاورمیانه غالب شود، بی‌توجهی کرده است. ایران اخیرا به اقداماتش در تقویت این شبکه‌ها با سلاح‌های مخرب شدت بخشیده است، در حالی که آنها برای ایجاد یک پل از ایران به لبنان و سوریه تلاش می‌کند. دولت ترامپ این اشتباهات را تکرار نخواهد کرد. سیاست ترامپ در قبال ایران، به طور جامع و کلی به این تهدیدات و اقدامات شرورانه دولت ایران خواهد پرداخت و برای تحقق تغییر در رفتار رژیم ایران تلاش خواهد کرد. دولت ترامپ به این اهداف از طریق یک راهبرد که تهدیدات ایران بویژه تهدیدات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را خنثی و با آنها مقابله می‌کند، دست خواهد یافت». در همین سند و در بخش «مقابله با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، ادعاهای بی‌اساسی درباره مواضع داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران مطرح شده است. در همین بخش، از افزایش قدرت و نفوذ سپاه پاسداران بشدت ابراز نگرانی شده و البته ادعاهایی درباره مواضع منطقه‌ای سپاه بیان شده است. در بخش مربوط به برنامه هسته‌ای ایران و برجام، در این استراتژی جدید و خصمانه آمده است: «فعالیت‌های رژیم ایران شدیدا هر آنچه را برجام درصدد بود به «صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی» منجر شود از بین برد. درباره خود برجام باید گفت رژیم ایران نشان داده درصدد بهره‌گیری از خلأهای آن و آزمودن عزم جامعه بین‌المللی است. رهبران نظامی ایران علنا اعلام کرده‌اند اجازه بازرسی از تاسیسات نظامی ایران را به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نخواهند داد. این بیانیه‌ها بی‌توجهی به تعهدات برجامی ایران و پروتکل الحاقی است. مدتی نه‌چندان قبل بود که همین سازمان‌ها تاسیسات هسته‌ای را در پایگاه‌های نظامی پنهان کردند. این رفتار قابل تحمل نیست و توافق باید دقیقا اجرایی شود و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از همه اختیارات بازرسی خود استفاده کند».
جان کری: ترامپ درباره برجام دروغ می‌گوید
وزیر سابق خارجه آمریکا گفت دونالد ترامپ درباره برجام دروغ می‌گوید و اطلاعات نادرستی درباره این توافق مطرح می‌کند. جان کری با لحنی تند از تصمیم احتمالی رئیس‌جمهور این کشور درباره توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 انتقاد کرد. به گزارش فارس به نقل از بوستون‌گلوب، ساعاتی قبل از سخنرانی «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا درباره توافق هسته‌ای ایران، «جان کری»، وزیر سابق خارجه آمریکا با لحنی تند از دولت ترامپ انتقاد کرد. کری گفت: «دولت [ترامپ] به مردم آمریکا دروغ می‌گوید. دولت می‌گوید کل مفاد برجام، ظرف 10 سال آینده به پایان می‌رسد. اینطور نیست». وی در ادامه درباره تصمیم ترامپ درباره برجام گفت: «[این تصمیم] بی‌پروا، خطرناک و غیرمسؤولانه است و به انزوای آمریکا منجر می‌شود».جان کری گفت روز پنجشنبه با اعضای دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا نشست توجیهی داشته است.
روحانی: به برجام نه ماده‌ای اضافه می‌شود، نه تبصره‌ای و نه بندی
حسن روحانی با بیان اینکه به برجام نه بندی اضافه خواهد شد و نه تبصره‌ای، گفت: اگر روزی منافع ما تامین نشود، ایران لحظه‌ای درنگ نمی‌کند و به آن پاسخ می‌دهد. به گزارش فارس، حسن روحانی در واکنش به سخنان ترامپ، در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی اظهار داشت: در صحبت‌های ترامپ جز فحاشی و اتهامات واهی علیه ملت ایران حرف دیگری نبود. وی با بیان اینکه من دعوت می‌کنم که رئیس‌جمهور آمریکا هم تاریخ را بهتر بخواند و هم جغرافیا را و هم درباره تعهدات بین‌المللی و هم ادب و اخلاق عرف جهانی و بین‌المللی مطالعه کند، یادآور شد: از یک رئیس‌جمهور تعجب می‌کنم که نام یک خلیج معروف و تاریخی در دنیا را هنوز یاد نگرفته است و خلیج‌فارس را به نام دیگری می‌خواند؛ حداقل نقشه‌هایی را که در دست نظامیان خودش در خلیج‌فارس است یک‌بار ببیند. رئیس‌جمهور کشورمان تأکید کرد: مگر یک رئیس‌جمهور می‌تواند معاهده‌ای را که چندجانبه است لغو کند. او ظاهراً نمی‌داند که این یک سند دوجانبه بین ایران و آمریکا نیست که هرگونه که خواست رفتار کند. وی ادامه داد: این سخنان نشان داد که برجام مستحکم‌تر از آن چیزی است که این آقا در دوران رقابت‌های انتخاباتی فکر می‌کرد؛ آمریکا امروز تنهاتر از همیشه در برابر برجام و در زمینه توطئه‌هایش علیه ملت ایران است. رئیس‌جمهور با اشاره به برجام گفت: ما نسبت به برجام به عنوان یک معاهده چندجانبه و بین‌المللی تا زمانی که حقوق ما رعایت می‌شود، تا زمانی که منافع ما حفظ می‌شود، با آژانس همکاری کردیم و با آژانس همکاری می‌کنیم اما اگر روزی منافع ما تامین نشود، ایران لحظه‌ای درنگ نمی‌کند و به آن پاسخ می‌دهد. وی بر همین اساس افزود: به برجام نه ماده‌ای اضافه می‌شود، نه تبصره‌ای و نه بندی. وی با بیان اینکه «سپاه پاسداران از ملت ایران، عراق، سوریه، یمن و مردم منطقه حمایت می‌کند و در برابر گروه‌های تروریستی ساخته شده توسط آمریکا می‌ایستد و تا نابودی آنها از پای نمی‌نشیند»، تصریح کرد: سپاه پاسداران به عنوان نیروی قدرتمندی که همواره در کنار مردم بوده و مردم نیز در کنار آن هستند، از کشور خود پیش از جنگ تحمیلی در برابر گروهک‌هایی که آمریکایی‌ها آنها را علیه ملت ایران تحریک کردند، مقابله کرد و در دوران جنگ تحمیلی نیز در برابر متجاوزان ایستاد و امروز به ندای مظلومیت مردم مظلوم منطقه پاسخ مثبت داده و خواهد داد. وی در ادامه با اشاره به اقدامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در منطقه گفت: آیا سپاه فاسد است یا دولت و نیروهای مسلحی که همواره در منطقه علیه استقلال ملت‌ها مداخله و تلاش کردند؟ آیا دولت ایران که تمام ارکانش با انتخابات و کمک مردم انتخاب می‌شود درست است یا دولت‌هایی که مورد حمایت آمریکا هستند و هنوز به صورت قبیله‌ای اداره می‌شوند و یک بار نیز رنگ انتخابات را در کشور خود ندیده‌اند؟