مهدی محمدی: ظاهرا وقت آن رسیده که به یک سوال مهم به طور شفاف پاسخ داده شود. وقتی می‌گوییم آمریکا از برجام خارج شد یا برجام را پاره کرد، مقصود دقیقا چیست و مشخصا چه اتفاقی باید بیفتد تا بتوان گفت آمریکا از برجام خارج شده است؟
یک معنای خروج از برجام این است که آمریکا رسما اعلام کند از برجام خارج می‌شود. این یعنی رئیس‌جمهور آمریکا از waive کردن تحریم‌ها در مهلت زمانی مشخص خودداری کند یا کنگره تحریم‌های تعلیق شده در برجام را مستقیما بازگرداند. اما این تنها معنای خروج از برجام نیست. در واقع این رسمی‌ترین و ساده‌ترین شکل خروج از برجام است که آمریکا را به مقصر اول و آخر به هم خوردن توافق بدل می‌کند.شکل دیگر خروج از برجام این است که آمریکا تحریم‌های تعلیق شده در برجام را موضوعا و مصداقا در قالب عناوین و قوانین دیگر بازگرداند، بدون آنکه رسما اعلام کند از برجام خارج شده است. در این حالت هم آمریکا از برجام خارج شده بی‌آنکه به این موضوع اعتراف کند و هزینه‌های حقوقی خروج رسمی از برجام را بپردازد. قانون کاتسا که 18 روز دیگر اجرایی خواهد شد دقیقا چنین کاری می‌کند اما مساله را به گونه‌ای پیچیده کرده که نتوان بسادگی گفت آمریکا با بازگرداندن تحریم‌های برجامی توافق را نقض کرده است.خروج از برجام یک معنای دیگر هم می‌تواند داشته باشد و آن انداختن برجام در دالانی است که انتهای آن لغو توافق از سوی آمریکا باشد. این کاری است که ترامپ انجام داد. ترامپ تداوم برجام از سوی آمریکا را مشروط به شروطی کرد که بخوبی می‌داند حتی روحانی و ظریف هم مخالف آن هستند. طی 60 روز آینده یا ترامپ باید از شروط خود به نحوی کوتاه بیاید یا اینکه توافق پایان خواهد پذیرفت البته مشروط به اینکه کنگره در اصلاح قانون کروکر - کاردین یا در یک قانون جدید شروط ترامپ را لحاظ کند.بنابراین ملاحظه می‌کنید که خروج از برجام یک معنای ساده و بسیط ندارد. در این تردیدی نیست که آمریکا درصدد خروج از برجام است اما به شکلی پیچیده، به گونه‌ای که عده‌ای در داخل ایران بتوانند ادعا کنند برجام هنوز به جای خود باقی است و در نتیجه هیچ پاسخی به آمریکا نباید داد.همین جا فورا باید یک سوءتفاهم مهم را برطرف کرد؛ اینکه گفته می‌شود ترامپ درصدد خروج از برجام است به هیچ‌وجه به معنی نامطلوب بودن برجام برای ترامپ یا آمریکا نیست. وقتی درباره خروج آمریکا از برجام حرف می‌زنیم مقصود خروج آمریکا همزمان با نگه داشتن ایران است. آمریکا به این معنا که ایران باید در توافق بماند و تعهدات خود را ادامه بدهد به هیچ‌وجه خواهان به هم خوردن برجام نیست و اساسا کل داستان هم همین است که بازی به گونه‌ای طراحی شده که آمریکا عملا از برجام خارج شود و ایران در برجام بماند. بنابراین از خروج آمریکا از برجام نباید نامطلوب بودن برجام برای آمریکا را در نظر گرفت. برجام از این جهت که برنامه هسته‌ای ایران را محدود کرده برای آمریکا مطلوبیت فراوان دارد و ترامپ به هیچ‌وجه خواهان به هم خوردن آن نیست.
بنابراین، این تعبیر که آمریکا توافق را پاره کرد یا از آن خارج شد، تعبیر کاملا دقیقی است. قانون کاتسا 18 روز دیگر اجرایی می‌شود و تداوم برجام هم مشروط به شروطی شده که قابل تحقق نیست. اگر این پاره شدن برجام نیست، پس چیست؟ آیا واقعا برخی انتظار دارند ترامپ جلوی دوربین توافق را به آتش بکشد تا بتوان گفت از برجام خارج شده؟
در نهایت البته این نکته را منتفی ندانید که همه این داستان‌ها بازی‌هایی باشد برای اینکه ترامپ روزی در همین نزدیکی‌ها اعلام کند اسماً در برجام باقی می‌ماند به شرط اینکه ایران وارد مذاکرات منطقه‌ای و موشکی شود. این هم کاملا محتمل است که اروپا و آمریکا یک توافق پس پرده کرده باشند و قانون کاتسا را مشترکا اجرا کنند تا ایران وادار به مذاکره درباره برنامه منطقه‌ای و موشکی خود شود. اینها داستان‌های جدیدی است که درباره آنها سخن خواهیم گفت.