مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق با برگزاری همه‌پرسی جنجالی در این اقلیم، مفهوم تقسیم عراق و اصل جدایی را تثبیت کرد، بی‌آنکه به هزینه این کار واقف باشد. پیامدهای سیاسی همه‌پرسی جدایی‌طلبی در اقلیم کردستان عراق در حال انتقال به مرحله نظامی خطرناکی است. محور اصلی تنش‌ها در حال حاضر میان دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان، شهر کرکوک است؛ جایی که استقرار نیرو‌های دولت فدرال عراق و ریاست منطقه کردستان در آن شدت گرفته است. نیرو‌های عراقی و الحشدالشعبی (بسیج مردمی) برای پس گرفتن مواضعی در استان نفتخیز کرکوک که نیرو‌های پیشمرگ کرد در سال 2014 پس از عقب‌نشینی داعش، کنترل آنها را در دست گرفته بودند، عازم این منطقه شده‌اند. در مقابل، مقام‌های اقلیم کردستان عراق گفته‌اند هزاران نیرو برای مقابله با تهدید نظامی ارتش عراق به کرکوک اعزام شده‌اند ولی نیروهای پیشمرگ برای کاهش تنش از برخی خطوط دفاعی در این منطقه به صورت محدود عقب‌نشینی کرده‌اند. این منابع تصریح کردند، نیروهای پیشمرگ برای کاهش تنش با 3 کیلومتر عقب‌نشینی خط دفاعی خود را در 10 کیلومتری جنوب کرکوک مستحکم کرده‌اند و این ماموریت بدون هرگونه درگیری انجام شد. طبق گزارش منابع میدانی، مناطقی که پیشمرگ‌ها از آنها عقب‌نشینی کردند بیشتر مناطق مسکونی است که ساکنان آنها را شیعیان و ترکمان‌ها تشکیل می‌دهند. همزمان، یک منبع آگاه بلندپایه کرد اعلام کرد نیروهای عراقی به نیروهای نظامی کردی تا عصر شنبه (دیروز) مهلت داده تا به مقرهای استقرار خود تا پیش از سال 2014 در استان کرکوک عقب‌نشینی کنند. بغداد می‌گوید در سال 2014 و همزمان با حمله گسترده عناصر داعش به جنوب و غرب عراق، نیروهای پیشمرگ و سایر نظامیان کرد به بهانه مقابله با داعش از فرصت به وجود آمده سوءاستفاده کردند و کاملا شهر کرکوک را که غنی از نفت است، تحت کنترل خود درآوردند، مسیر خطوط نفتی را به سوی منطقه کردستان منحرف کردند و بدون موافقت بغداد اقدام به صادرات آن کردند. همچنین بر مناطقی دیگر در استان‌های مجاور کرکوک سیطره یافتند.
استقرار حشد الشعبی در جنوب کرکوک
احمد الاسدی، سخنگوی نیروهای حشدالشعبی عراق درباره تحولات جاری در شهر کرکوک گفت: نیروهای نظامی عراقی براساس قانون و در چارچوب دستورات فرماندهی کل نیروهای مسلح کشور، در این منطقه در تردد هستند. وی افزود: نیروهای نظامی حاضر در این منطقه، مسؤول استقرار در همه مناطقی هستند که تا پیش از سال 2014 (یعنی پیش از اشغال این مناطق از سوی داعش) در آن حضور داشتند و  هرج و مرج و درگیری و منازعه‌ای در این مناطق نخواهد بود. هدف اصلی از این اقدام نیز برقراری امنیت و حفظ صلح و دفاع از شهروندان عراقی است. از سوی دیگر، یک مقام عالیرتبه‌ در نیروهای پیشمرگ گفت یگان‌های زیر نظر او در داخل شهر کرکوک و اطراف آن مستقر شده‌اند و برای هرگونه درگیری احتمالی با نیروهای حشدالشعبی آماده‌اند. از سوی دیگر برخی منابع می‌گویند نیروهای پیشمرگ مقر هنگ چهارم نیروهای خود در نزدیکی «تازه» در جنوب کرکوک را تخلیه کرده‌اند. حشد الشعبی خواستار سیطره کامل بر میدان‌های نفتی و فرودگاه شهر کرکوک و برکناری نهایی استاندار کرد استان کرکوک است. مطالبات نیروهای حشدالشعبی عراق شامل 6 بخش است که فواد معصوم، رئیس‌جمهور عراق آنها را به رهبران حزب اتحادیه میهنی در سلیمانیه ابلاغ کرده است. از جمله این مطالبات، سیطره کامل بر پایگاه نظامی کیوان و تحویل همه عناصر داعشی است که به اقلیم گریخته‌اند و گفته می‌شود شمار آنها 5 هزار نفر است.  
اصرار بغداد بر شروطش
سعد الحدیثی، سخنگوی دفتر حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق در گفت‌وگو با خبرگزاری اسپوتنیک روسیه گفت: درهای مذاکره بسته نیستند اما گفت‌وگو باید مبتنی بر مجموعه اصولی روشن و قاطع باشد تا به سمت گفت‌وگویی غیرمفید و غیرسازنده نرویم و بتوانیم از بن‌بستی که در اربیل پس از برگزاری همه‌پرسی برخلاف قانون اساسی ایجاد شد، خارج شویم. الحدیثی گفت: ما می‌گوییم اگر اربیل واقعا می‌خواهد وارد گفت‌وگویی سازنده و درست شود باید تمام اصول ملی را رعایت کند. هیچ گفت‌وگویی بدون استناد به این اصول ممکن نیست و این اصول شامل اعتراف به وحدت عراق، احترام به قانون اساسی و حاکمیت ملی عراق در تمام مناطق از جمله اقلیم کردستان و نیز اعتراف به این مساله است که قانون اساسی چارچوب این گفت‌وگو باشد. الحدیثی افزود: این اصول و قواعد ماست و اگر اربیل واقعا می‌خواهد وارد گفت‌وگویی سازنده، مثبت و نتیجه‌بخش شود باید به آنها معترف باشد و در این صورت است که درهای گفت‌وگو باز خواهد بود و در غیر این صورت فکر می‌کنم فرصت و امکانی برای گفت‌وگو وجود ندارد. سخنگوی العبادی تاکید کرد: قطعا هیچ گفت‌وگویی درباره همه‌پرسی جدایی اقلیم کردستان وجود ندارد و هیچ‌گونه بحث و بررسی درباره نتایج آن نمی‌شود، زیرا این همه‌پرسی به طور کلی از نظر ما مردود است.
قمار حساب‌نشده بارزانی به‌دنبال همه‌پرسی تجزیه‌طلبی، منطقه کردستان تقریبا تحت محاصره است و دولت مرکزی عراق پرواز‌ها در این اقلیم را متوقف کرده و حریم هوایی آن را بسته بویژه از ترکیه خواسته است مرز‌های خود را ببندد و هرگونه صادرات نفتی کرد‌ها از طریق خاک خود را متوقف کند. درباره تصمیم جدی آنکارا برای موافقت با این خواسته‌ها و بستن مرز‌ها خبر‌های ضد و نقیضی به گوش می‌رسد. اما ترکیه این روز‌ها بیش از آنکه به موضوع کردستان عراق اهتمام بورزد، سرگرم تلاش برای تصرف شهر ادلب و گذرگاه مرزی باب‌الهوا در مرز‌های سوریه، رویارویی با نیرو‌های مدافع خلق‌کرد در منطقه و پایان دادن به سیطره آنها بر عفرین است. از این‌رو، ناظران می‌گویند پس از ریسک ناگهانی بارزانی در برگزاری همه‌پرسی، اکنون زمان قمار جنگ در کرکوک فرا رسیده است و بعید نیست نتایج این جنگ برای او فاجعه‌بارتر باشد زیرا این تحرکات نه تنها باعث وحدت سیاسی عرب‌ها، ترک‌ها، سنی‌ها و شیعیان و کشورهای همسایه عراق خواهد شد، بلکه شاید وحدت نظامی آنها علیه منطقه شمال عراق (کردستان عراق) را نیز به دنبال داشته باشد.
ناامیدی بارزانی‌ها از جامعه جهانی
رئیس شورای امنیت اقلیم کردستان عراق، مواضع جامعه جهانی و آمریکا علیه همه‌پرسی جدایی این منطقه را برای مافیای بارزانی ناامیدکننده خواند. مسرور بارزانی، پسر رئیس غیرقانونی اقلیم که همانند پدرش با شبکه بی‌بی‌سی مصاحبه می‌کرد، گفت: «ما انتظار نداشتیم آمریکا علیه همه‌پرسی باشد و این موضع واشنگتن و جامعه بین‌الملل ما را ناامید کرد. توقع ما این بود اگر حامی نیستند مخالفت هم نکنند».
 

پیام اطمینان‌بخش بغداد به آیت‌الله سیستانی
یک روزنامه لبنانی نزدیک به حزب‌الله فاش کرد، بغداد پیش از آغاز هر گونه گفت‌وگویی با اربیل سقف خواسته‌هایش را بالا برد؛ تا چند روز پیش تنها شرط بغداد لغو نتایج همه‌پرسی جهت شروع گفت‌وگو بود اما امروز شرط جدید و سختی را برای اربیل تعیین کرده مبنی بر اینکه نیروهای پیشمرگ تا منطقه خط آبی که سازمان ملل آن را در دوره پل برمر، حاکم مدنی آمریکایی ترسیم کرد، عقب‌نشینی کنند. این منبع دولت عراق با اشاره به اینکه این شرط رسما اعلام نشده و بغداد آن را در چند ساعت اخیر تعیین و به اربیل ابلاغ کرده است، تاکید کرد: بغداد قصد ندارد وارد هیچ گونه درگیری مسلحانه‌ای با اربیل شود. روزنامه الاخبار در  ادامه فاش کرد، نامه اطمینان‌بخش بغداد برای آیت‌الله سیستانی درباره تحولات کرکوک به دست او رسیده است، در این نامه تاکید شده که بغداد برای مقابله مسلحانه یا حمله به کردها تلاش نمی‌کند و تنها می‌خواهد کنترل میدان‌های نفتی و نهادهای دولتی را در اختیار بگیرد. برای نخستین‌بار از زمان آغاز بحران، اربیل در درخواستی فوری از آیت‌الله سیستانی مداخله ایشان را خواستار شد. نیچروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق خواستار مداخله این مرجع عالیقدر شیعه و جامعه جهانی برای ممانعت از هر گونه جنگ احتمالی شد. تاکنون سابقه نداشته رهبران کرد از آیت‌الله سیستانی درخواستی کرده باشند، حتی در شدیدترین بحران‌ها و تنش‌ها اما درخواست اخیر بارزانی حکایت از اختلافات عمیق او با عمویش مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق دارد.