در حالی همدان با برداشت سالانه یکمیلیون تن سیبزمینی قطب تولید این محصول است که ظرفیت سردخانههای نگهداری تنها ۲۹۰هزار تن بوده و نگرانی کشاورزان از ضررهای احتمالی پابرجاست. در استان همدان سالانه بین ۲۲ تا ۲۶ هزار هکتار سیبزمینی در اراضی کشاورزی کشت میشود که این امر موجب شده همدان بهعنوان قطب اصلی تولید سیبزمینی کشور محسوب شود و در جایگاه نخست تولید سیبزمینی کشور قرار گیرد اما کشاورزان این استان هنگام برداشت محصول با مشکلات متعددی مواجه میشوند. نگاهی به آمار و وضعیت کشت سیبزمینی در همدان بیانگر آن است که در هر هکتار از زمینهای زیر کشت این محصول در این استان میزان قابلتوجهی سیبزمینی برداشت میشود اما بیتوجهی به ایجاد صنایع تبدیلی و احداث انبارهای فنی و مناسب نگهداری این محصول، موجب بهرهوری ناکافی از محصول تولیدی میشود. سیبزمینی همدان به 2 صورت تابستانه و پاییزه کشت میشود که سیبزمینی تابستانه مشکلات مخصوص به خود را دارد، چرا که باید به دلیل فسادپذیری، سریعتر بازاریابی شده و با مدیریت برداشت بهتدریج به بازار مصرف فرستاده شود اما سیبزمینی پاییزه با مشکلات کمتری نسبت به سیبزمینی تابستانه از نظر ماندگاری مواجه است به طوری که در انبارهای سرد ممکن است چند سال بدون آنکه کیفیت اولیه آن تغییر کند، نگهداری شود. این در حالی است که در استان همدان با ظرفیت تولید سالانه یکمیلیون تن سیبزمینی، میزان سردخانهها و صنایع تبدیلی کشاورزی برای محصول سیبزمینی کافی نبوده و هر سال کشاورزان از این محل متضرر میشوند. یک کارشناس کشاورزی در گفتوگو با مهر با اشاره به اینکه سیبزمینی در سبد مصرفی کالای خانوار نقشآفرین است، افزود: این محصول بعد از گندم و برنج به دلیل داشتن نشاسته و پروتئینهای فراوان از جمله محصولات استراتژیک باارزش غذایی بالاست. نسرین دانشمند با بیان اینکه سیبزمینی به انواع شرایط آب و هوایی سازگاری دارد، گفت: بیشترین حجم تولید این محصول در سال به مصرف داخلی میرسد و تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد روی ریل صادرات قرار میگیرد. وی در ادامه با بیان اینکه همدان از مهمترین مناطق کشت سیبزمینی در کشور است، گفت: با توسعه صنایع فرآوری، تبدیلی و تکمیلی میتوان سهم صادرات این محصول را دوچندان کرد. دانشمند، نبود سردخانه مناسب، کمبود صنایع تبدیلی و فرآوری، نبود بازار فروش مناسب، هزینه بالای تولید و سایر موارد را از جمله مشکلات سیبزمینیکاران دانست و افزود: سالانه مقدار قابلتوجهی از این محصول به دلیل نبود سردخانههای مجهز از چرخه مصرف خارج و دور ریخته میشود. وی اظهار داشت: توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی از جمله بهترین راهکارهای توسعه اشتغال در مناطق روستایی و جلوگیری از مهاجرت بیرویه، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، افزایش ارزشافزوده محصولات و توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی است. مدیر امور سرمایهگذاری جهاد کشاورزی استان همدان نیز در این باره گفت: ظرفیت سردخانههای محصول سیبزمینی در استان همدان ۲۹۰ هزار تن است. علیاصغر نقیئی با اشاره به اینکه ۴۲ واحد سردخانه از سال ۹۱ تاکنون در استان همدان راهاندازی شده است، ظرفیت سردخانههای محصول سیبزمینی در این استان را ۲۹۰ هزار تن عنوان کرد و گفت: سردخانهای با ظرفیت ذخیره ۱۵۰ هزار تن سیبزمینی در استان همدان ایجاد میشود. نقیئی با بیان اینکه ایجاد 2 واحد برای فرآوری سیبزمینی در شهرستانهای رزن و بهار در دست اقدام است، یادآور شد: در حال حاضر ۲۵۲ واحد صنایع تبدیلی در زمینههای مختلف در استان همدان وجود دارد که باعث جذب یکمیلیون و ۲۰۰ هزار تن ماده خام کشاورزی و فرآوری ۹۶۰ هزار تن ماده خام کشاورزی شده است. در همین باره رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز با بیان اینکه در استان همدان ۱۱۵ هزار بهرهبردار کشاورزی وجود دارد و ۲۷ درصد اشتغال استان همدان به کشاورزی مربوط است، گفت: بخش کشاورزی استان همدان با تولید 9/4 میلیون تن محصول 5/4درصد تولیدات بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده و 4/29 درصد از ارزش افزوده بخش اقتصادی استان همدان را نیز از آن خود کرده است. منصور رضوانیجلال با بیان اینکه استان همدان بهعنوان قطب تولید محصولات کشاورزی بویژه سیبزمینی کشور مطرح است، گفت: هر کیلوگرم سیبزمینی به ازای مصرف هر مترمکعب آب ۵ هزار و ۶۰۰ کیلوکالری انرژی غذایی تولید میکند که این رقم در گندم و برنج کمتر است. وی با اشاره به کاهش سطح زیر کشت سیبزمینی در استان همدان، گفت: سال گذشته ۲۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان همدان زیر کشت سیبزمینی قرار داشت که این رقم به ۲۳ هزار هکتار کاهش یافته است اما با افزایش راندمان و بهرهوری، با وجود کاهش سطح زیر کشت، مقدار محصولات تولیدی کاهش نداشته است. علیاصغر زبردست، رئیس اتاق بازرگانی استان همدان نیز در این باره با بیان اینکه سالانه ۵ میلیون تن سیبزمینی در کشور تولید میشود و این محصول جایگاه ویژهای در سبد تغذیه خانوار کشور دارد، گفت: با توجه به میزان مصرف آب محصول سیبزمینی، عقیده بر این است که باید تا حدودی کشت این محصول کنترل شود که میتوان با تغییر روش و اصلاح الگوی مصرف آب، بهینهسازی آب با سیستم آبیاری نوین بارانی و قطرهای و اصلاح بهرهوری تولید، این محصول را تولید کرد. با این تفاسیر آنچه مسلم است اینکه هر سال و زمان برداشت محصول سیبزمینی کارشناسان و مسؤولان به فکر چاره برای حل مشکلات این بخش میافتند و با گذر زمان دوباره همهچیز به فراموشی سپرده میشود. بارها عنوان شده نبود واحدهای صنایع تبدیلی، نبود بازار فروش مناسب و کمبود نقدینگی از مشکلات اساسی سیبزمینیکاران است که به نظر میرسد برای ترغیب و جذب سرمایهگذاران برای احداث واحدهای فرآوری محصولات کشاورزی در استان همدان باید بیشتر تلاش شود.
صنایع تبدیلی سیبزمینی موجود برای استان همدان کافی نیست
استاندار همدان نیز با بیان اینکه این استان در زمینه ژنتیکی و تولید برخی محصولات رتبه بالایی دارد و کشت سیر، سیبزمینی، داشتن باغات گردو و داروهای گیاهی از داشتههای بخش کشاورزی استان همدان است، گفت: صرفهجویی در مصرف آب و افزایش راندمان محصولات در واحد سطح در اولویت قرار دارد و باید صددرصد اراضی مستعد استان به آبیاری نوین مجهز شوند. استاندار همدان با اشاره به اینکه نباید از بهرهوری غافل شد، افزود: بهرغم برداشت یکمیلیون تن سیبزمینی در استان، متأسفانه صنایع تبدیلی سیبزمینی کافی نیست و در زمان کاهش صادرات، کشاورز متحمل زیان جبرانناپذیر میشود. محمدناصر نیکبخت تأکید کرد: کشاورزان نباید نگران فروش محصولات خود باشند و باید با ایجاد صنایع تبدیلی، زمینه صادرات محصولات فرآوری شده فراهم شود.