طرح ساماندهی محوطه تاریخی طاقبستان کرمانشاه که همچنان ناتمام مانده است، در آستانه ۱۰ سالگی است و انتظارها برای جهانی شدن این اثر تاریخی ادامه دارد. طرح ساماندهی محوطه تاریخی طاقبستان که هماکنون حدود ۱۰ سال از آغاز آن میگذرد، قرار بود پیش زمینهای برای ثبت جهانی ماندگارترین یادگار تاریخی کرمانشاه و احیای ارزشهای فرهنگی این سامان باشد. طرحی که باید محوطه تاریخی جا گرفته در دل کوههای فرخشاد را ساماندهی میکرد اما در گیر و دار اعتبارات یا شاید هم عزم ناجزم مسؤولان بلاتکلیف مانده است. پروندهای که ۹ سال پیش باز شد و بنا بود ناجی آثار تاریخی طاقبستان باشد ولی هنوز با گذشت حدود یک دهه بینتیجه و راکد مانده است. شکوه هنر باستانی در قلب سنگنوشتههای بینظیر طاقبستان همچون تاریخ مصوری است که هویت فرهنگی و پیشینه تمدن این دیار را برای جهانیان به نمایش میگذارد اما تعلل در ثبت جهانی این اثر بزرگ که آوازه بینالمللیاش گردشگران خارجی بسیاری را به کرمانشاه میکشاند، جز فرصتسوزی چیزی عاید این استان نمیکند. تملکهای غیرمجاز و مجاز در اطراف محوطه تاریخی مشکلات زیادی را پیش روی طرح ساماندهی طاقبستان قرار داده و البته رانتهای زیادی نیز برای صاحبان آنها ایجاد کرده، آنچنان که در سالهای گذشته بنا بر اظهارات مدیرکل وقت میراث فرهنگی تنها برای تملک یک واحد دنده کبابی در اطراف محوطه 8/3 میلیارد تومان هزینه شده است! حتی در برهههایی از این ۹ سال نیز بهرغم جابهجایی بودجههای سایر اماکن زیرنظر میراث فرهنگی و تخصیص آن به طرح ساماندهی طاقبستان، هنوز پرونده این طرح مختومه نشده است، البته تلاشهایی از سوی میراثداران فرهنگی نیز صورت گرفته اما چندان درخور توجه نبوده و صرفا در حد زیباسازی ظاهری اطراف دریاچه و سنگفرش کردن آن اقدام شده است. تا آنجا که با وجود قرار گرفتن در صف جهانی شدن هر بار به دلیلی از این مهم باز مانده است. با روی کار آمدن استاندار سابق کرمانشاه (رازانی) و تاکید وی بر گردشگری به عنوان یکی از پایههای توسعه استان و همچنین مطرح کردن ابرپروژه کریدور گردشگری بیستون- طاقبستان امیدها برای پایان یافتن این طرح و ثبت جهانی طاقبستان جان گرفت اما این طرح نیز همچون اکثر برنامههای دیگر به ثمر ننشست و با رفتن دومین کلیددار کرمانشاه در دولت یازدهم با شکست مواجه شد.
رهاورد ساماندهی؛ بیکاری و از بین رفتن جاذبههای توریستی
عضو شورای شهر کرمانشاه در گفتوگو با مهر، با انتقاد از نابسامانیهای ایجاد شده در پی انجام طرح ساماندهی محوطه تاریخی طاقبستان در سالهای اخیر اظهار داشت: مسائلی همچون تعطیلی تعداد زیادی از رستورانهای اطراف محوطه، تملک واحدهای مسکونی مجاور، بروز مشکلاتی برای بقعه امامزاده ابراهیم و... در مقابل انجام این طرح وجود دارد. سیداحسان احسانی افزود: با توجه به ایجاد رستورانها، تالارها و غذاخوریهای اطراف محوطه در سالیان گذشته در این مکان، بهتر بود در ابتدا برای استقرار و ادامه اشتغال کارکنان این واحدها تمهیداتی اندیشیده میشد، سپس نسبت به تخریب اطراف محوطه اقدام میکردند. وی تصریح کرد: با تخریب رستورانهای اطراف این محوطه، تعداد زیادی از شاغلان این اماکن به جمعیت بیکاران استان افزوده میشوند و حتی جاذبههایی که در این قسمت توسط این رستورانها برای عرضه غذاهای سنتی و محلی شکل گرفته و مورد استقبال مسافران واقع شده از بین میرود. وی ادامه داد: متاسفانه مسؤولان مربوط تنها به فکر ثبت جهانی هستند و در این بین به تخریب رستورانها اقدام میکنند بدون اینکه اقدامات لازم و مقدمات کار را فراهم کرده باشند. عضو شورای اسلامی شهر کرمانشاه وضعیت تعیینتکلیف موقعیت بقعه امامزاده ابراهیم در طرح ساماندهی را نامشخص دانست. احسانی اشارهای نیز به واحدهای مسکونی مجاور محوطه داشت و گفت: با وجود اینکه تعیینتکلیف واحدهای مسکونی از رستورانها راحتتر است اما این موضوع نیز هنوز حل و فصل نشده است. وی حتی ثبت جهانی طاقبستان را نوعی درجا زدن عنوان کرد و افزود: با این کار چیزی به داشتههای استان اضافه نمیشود، مسؤولان امر ابتدا آمار و مستنداتی ارائه کنند که با ثبت جهانی بیستون چقدر درآمد ارزی عاید استان شده است. این عضو شورای اسلامی شهر کرمانشاه با اشاره به وجود ساختمانهای تخریبشده در کنار محوطه طاقبستان گفت: در این مدت نابسامانیهایی در پی اجرای این طرح ایجاد شده که معلوم نیست حتی ۱۰ الی ۲۰ سال دیگر نیز بتوان این آثار را ثبت جهانی کرد. همچنین سرپرست پایگاه ملی طاقبستان نیز درباره آخرین وضعیت ساماندهی طاقبستان اظهار داشت: ۸ ماه پیش هیات راهبردی این موضوع را تشکیل دادیم و موارد مرتبط با طاقبستان همچون منوریل، دندهکبابیها و تلهکابین را در دو جلسه بررسی کرده و به نتایجی هم رسیدیم. حسین راعی افزود: درباره ساماندهی محوطه قرار بر این شد که زون یک طرح محوطه داخل فنس را ساماندهی کنیم که تاکنون مسیرهای دسترسی، تعریضها و تابلوهای محیطی نصب شده و سالن معرفی آثار نیز در دست ساخت است. به گفته وی، بخش اعظمی از ساختار اصلی سالن شامل گیتهای ورودی، محل نمایش فیلم، محل فروش اقلام فرهنگی و غرفههای صنایع دستی معرفی و نصب شده که با تزریق اعتبارات جدید در سال ۹۶ تکمیل خواهد شد. این مقام مسؤول اعتبارات لازم برای تکمیل این سالن را ۸۰۰ میلیون تومان اعلام کرد و بیان داشت: با تزریق اعتبارات مورد نیاز این سالن برای نوروز ۹۷ افتتاح خواهد شد و معرفی آثار را برای میهمانان نوروزی خواهیم داشت. سرپرست پایگاه ملی طاقبستان تصریح کرد: بر اساس مصوبات جلسه هیات راهبردی طرح ساماندهی ۳۰ هکتار از محوطه زون ۲ که اغلب شامل دندهکبابیهای اطراف محوطه میشود باید طراحی و اجرا شود. راعی ادامه داد: به محض تزریق اعتبار، مشاور طرح تعیین و کارها شروع میشود و تا مطالعه صورت نگیرد، نقشه راه تدوین نخواهد شد و نمیتوان طرح ساماندهی را تهیه و اجرا کرد و در صورت تامین اعتبار نیز ۲ سال طول میکشد تا طرح ساماندهی تهیه و تصویب شود. وی درباره تعیینتکلیف وضعیت بقعه امامزاده ابراهیم نیز گفت: این بقعه به لحاظ ارتفاعی کنترل شده است و با توجه به ضوابط میراث فرهنگی امکان گسترش آن وجود ندارد. به گزارش مهر، باید دید با این وضع اعتبارات قطرهچکانی و روند کند پیشرفت کار در سالیان گذشته محوطه تاریخی طاقبستان تا چند سال دیگر از نابسامانی موجود به ساحل ساماندهی میرسد.