محمد ابراهیم کریمی: چندی پیش در آستانه برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، گزارش قابل تاملی از سوی پایگاه اطلاع‌رسانی بلومبرگ درباره رویکرد جدید ایالات متحده در قبال برجام منتشر شد. در قسمتی از این گزارش آمده بود: «ترامپ با رهبران فرانسه و بریتانیا دیدار خواهد کرد و احتمالا از آنها خواهد خواست آلمان را متقاعد نمایند از آغاز مذاکرات مجدد درباره توافق هستهای با ایران حمایت کند. پیش از این فرانسه و بریتانیا آمادگی خود را برای آغاز مجدد مذاکرات بر سر توافق هستهای اعلام کرده‌‌‌اند. 2 دیپلمات آمریکایی گفته‌‌اند همتایان فرانسوی و بریتانیایی آنها نشان داده‌‌اند حاضر هستند ایران را به‌خاطر برخی معایب موجود در توافق هستهای، تحت فشار قرار دهند».
در جریان برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، رایزنی‌‌های گسترده‌ای میان دونالد ترامپ، نتانیاهو و مقامات اروپایی بر سر توافق هستهای با ایران انجام شد. ترامپ در این دیدارها عملا مقامات اروپایی را در دوراهی «ابطال برجام» یا «تغییر برجام» قرار داد. مواضع ترامپ، از حدود 2 ماه قبل از برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، به مقامات اروپایی اعلام شده بود. مواضعی که با موافقت نسبی انگلیس و فرانسه مواجه شد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه 29 آگوست اعلام کرد توافقنامه وین می‌تواند تکمیل شود، آن هم از طریق کار برای دوره زمانی پس از سال 2025 میلادی و از طریق یک کار ضروری در زمینه استفاده از موشک‌های بالستیک».
ترامپ از مقامات فرانسوی و انگلیسی خواسته است تمام توان خود را روی این دو موضوع یعنی گنجاندن موضوع موشکی ایران در برجام و اصلاح بند موسوم به غروب آفتاب (Sunset) متمرکز کرده و در موضوع اعمال بازرسی از اماکن نظامی ایران نیز همکاری مستقیم و کاملی با یوکیو آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشند. گفتنی است آمانو با اعلام لزوم بازتفسیر بند «T» ضمیمه اول توافق هستهای، عملا بازی آژانس در زمین واشنگتن را با هدف اعمال بازرسی از اماکن نظامی کشورمان استارت زده است.
متعاقب سخنرانی اخیر ترامپ درباره برجام، شاهد ادامه همین بازی هدفمند از سوی تروئیکای اروپایی هستیم. بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس در تازه‌‌‌‌‌ترین مواضع خود در این‌باره می‌گوید: «آمریکایی‌ها هنوز بخشی از برجام هستند، تعلیق تحریم‌ها ادامه یافته و این مساله مهمی است. اکنون این احتمال وجود دارد که کنگره برجام را پاره کند اما من باید این نکته را مشخص کنم که بعید است چنین اتفاقی رخ دهد، چون ما تلاش خواهیم کرد دوستان و همپیمانان‌مان را در کنگره متقاعد کنیم که برجام، معاهده‌ای ارزشمند است. بسیاری از نمایندگان کنگره تمایل دارند که برجام را اصلاح کنند، نه آنکه از میان بردارند!»
همانگونه که مشاهده می‌شود، بوریس جانسون درصدد عادی جلوه دادن «اصلاح برجام» توسط کنگره آمریکا بر آمده است. نکته جالب توجه اینکه مصادیق این اصلاح(!) روز یکشنبه از سوی ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه اعلام شد: «درهای مذاکرات برای زمان پس از پایان توافق هستهای، وقتی که محدودیت‌های غنی‌‌سازی اورانیوم در ایران منقضی می‌شود، باز است اما واشنگتن مایل است زمان این محدودیت‌ها افزایش یابد. اگر توافق حفظ شود، ما می‌توانیم مذاکرات اولیه با تهران درباره آنچه پس از سال 2025 اتفاق می‌افتد را آغاز کنیم! ایران نیز می‌تواند به طور کامل از حقوق خود طبق معاهده منع اشاعه بهره‌مند شود. اگر پادمان‌ها یا بازرسی‌ها در این تاریخ ضروری باشند ما می‌توانیم مذاکرات درباره آنها را آغاز کنیم!»
اظهارات وزیر خارجه فرانسه در حالی مطرح می‌شود که «اصلاح» (بخوانید تغییر) هر یک از موارد فوق‌الذکر مترادف با تغییر ماهیت توافق هستهای خواهد بود. در این میان، اساسا اهمیتی ندارد چنین اصلاحاتی در قالب مذاکره مجدد، افزودن مکمل و الحاقیه، با تفسیر بندهای مندرج در برجام و ضمایم آن یا... انجام شود بلکه آنچه مسلم است اینکه هدف مشترک ایالات متحده آمریکا و تروئیکای اروپایی «تغییر برجام» به سود خواسته‌‌های جدید رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکاست. بدیهی است واشنگتن و شرکای اروپایی آن در حال چینش پازلی هستند که قرار است نهایی آن، «تغییر توافق هستهای» باشد. در چنین شرایطی نگاه خوشبینانه نسبت به اتحادیه اروپایی و افتخار به حمایت کلی افرادی مانند موگرینی و زیگمار گابریل نسبت به حفظ کلیت توافق هستهای، خطایی راهبردی [و نه تاکتیکی] محسوب می‌شود. اعمال مرزبندی نادرست میان «آمریکا» و «تروئیکای اروپایی» در برهه فعلی، می‌تواند حدود 2 هفته دیگر [زمانی که سنای آمریکا طرح جدید خود را درباره ترمیم توافق هستهای ارائه خواهد کرد]، دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ما را با شوک مواجه کند؛ شوکی که این‌بار هزینه آن حتی نسبت به خوشبینی ما به دولت اوباما (در سال 2015) و تکیه بر وعده‌‌های شفاهی جان کری نیز بیشتر است! مخالفت با اعمال هرگونه تغییر در توافق هستهای و متعاقبا مخالفت با برگزاری هرگونه مذاکره مجدد برای یک توافق مکمل، باید به عنوان یک پیام و موضع صریح و غیرقابل تغییر از سوی وزارت امور خارجه کشورمان به اعضای 1+5 مخابره شود.