نیروهای امنیتی و پلیس فدرال عراق در ادامه بازپس‌گیری مناطقی که پس از یورش گروه تروریستی داعش در سال 2014، به تصرف نیروهای اقلیم کردستان درآمد، صبح سه‌شنبه عملیات را با کمک نیروهای مردمی ایزدی ادامه دادند. نیروهای عراقی در گام نخست از سمت شهرک «عین فتحی» به سوی شمال استان نینوا حرکت کردند و با عقب‌نشینی نیروهای پیشمرگ، کنترل شهر سنجار را 3 سال پس از حملات داعش بدون هیچ درگیری و به طور کامل در دست گرفتند. در ادامه نیروهای عراقی به پیشروی‌ها ادامه دادند و بدون هیچ مقاومتی از سوی نیروهای پیشمرگ کرد، مناطق مهم دیگری از جمله «شبابیت، سولاخ، قصب، حمدان، بنات،کارخانه سیمان، قنی، سنون، جداله، خیاله، دومیز، وردیه، غولات، نینیات، حردان، زورآقا و شرفدین» را به کنترل خود درآوردند.
فرار داعشی‌ها به مرزهای اربیل
در این میان پیشمرگ‌های وابسته به حزب اتحاد دموکراتیک کردستان (حزب مسعود بارزانی) در اقدامی که بیشتر نشان‌دهنده شکست بزرگ آنان در عرصه تحولات میدانی و سیاسی بود، یک رسوایی تاریخی برای خود رقم زدند و صدها تن از عناصر تروریستی داعش را که در جریان عملیات پاکسازی استان کرکوک تسلیم (نیروهای پیشمرگ‌ها) شده بودند را به میدان نبرد با نیروهای عراقی اعزام کردند. تروریست‌های داعش در گام نخست، شهرک «الدبس» و روستاهای «قره‌تبه، طویلعه، الملح و مشیرفه» را در حومه شمال غرب شهر کرکوک به اشغال خود درآوردند؛ نیروهای حزب اتحاد دموکراتیک کردستان وابسته به بارزانی تلاش کردند با وارد کردن تروریست‌های داعش در این محور یک سپر دفاعی در مسیر جاده مهم «کرکوک - اربیل» و حومه میادین نفتی در شمال غرب شهر کرکوک ایجاد کنند اما نیروهای نظامی عراقی به سرعت به مناطق درگیری اعزام شدند و پس از حملات گسترده موفق شدند با عقب راندن تروریست‌های داعش، مناطق «ملا عبدالله، حومه رودخانه الزاب، شهرک بای حسن، میدان‌های نفتی بای حسن، آفانا و شهرک الدبس را به همراه روستای اشغال‌شده» به کنترل خود درآورند. در جریان این عملیات، تروریست‌های داعش از تمام مناطق اشغالی عقب‌نشینی کردند و به سوی مناطق مرزی استان اربیل که تحت کنترل نیروهای اقلیم کردستان است، متواری شدند. ده‌ها تن از عناصر تروریستی هم در درگیری‌های دیروز کشته و زخمی شدند. از جنوب غرب استان اربیل در حومه شرقی شهر القیاره خبر می‌رسد نیروهای اقلیم کردستان با تخلیه شهرستان مخمور به سمت شهر اربیل عقب‌نشینی کردند و این شهر هم به کنترل نیروهای عراقی درآمد. گزارش‌ها از استان سلیمانیه نیز حاکی است 2 گذرگاه پرویزخان و باشماق در مرز این استان با ایران به دولت عراق واگذار شده و بزودی بازگشایی می‌شود. گذرگاه‌های پرویزخان و باشماق تاکنون در اختیار نیروها و کارمندان وابسته به حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق بوده که ظاهرا در توافقی میان این حزب و بغداد، اداره آن به دولت مرکزی سپرده شده است. بنا به گفته مسؤولان محلی، در استان سلیمانیه که خاستگاه اصلی حزب اتحادیه میهنی است، نیروهای دولت فدرال عراق هم‌اکنون در این گذرگاه‌های مهم مستقر شده‌اند. از سوی دیگر نیروهای امنیتی عراق اعلام کردند بر تمام میادین نفتی که شرکت نفت شمال عراق اداره می‌کند، تسلط یافته‌اند.
دیاله و نینوا در تصرف ارتش عراق
نیروهای کُرد پیشمرگ، ظهر دیروز از مناطق مورد مناقشه 2 استان دیاله (شمال شرق بغداد) و نینوا (شمال بغداد) عقب‌نشینی کردند و همین مساله باعث تسهیل عملیات نیروهای عراقی برای تسلط بر میادین نفتی کرکوک شد. منابع نظامی عراقی میگویند نیروهای پیشمرگ همه مناطق مورد منازعه این استان که پیش‌تر کنترل آن را در دست داشتند، تخلیه کردند. به گفته منابع امنیتی عراقی، «قره‌تپه، مندلی، جلولا و خانقین» از جمله مناطق وسیع استان دیاله هستند که نیروهای پیشمرگ بر آن سیطره یافته بودند اما پس از ورود نیروهای عراقی به دیاله، نیروهای کُرد به همراه خانوادهای خود این مناطق را به دلیل ترس از تبعات درگیری ترک کردند. منابع محلی و امنیتی استان دیاله خبر داد که نیروهای کُرد از تعدادی از مناطق مورد منازعه این استان که در تاریخ 10 ژوئن سال 2014 (همزمان با ورود داعش به عراق) بر آن مسلط شده بودند، عقب‌نشینی کردند. از سوی دیگر، نیروهای عراقی به منطقه ربیعه در مرز سوریه که در شمال شرق موصل قرار دارد، پیشروی کردند تا بتوانند این منطقه مرزی را نیز از کنترل پیشمرگ خارج کنند. طبق دستور العبادی، نخست‌وزیر، پرچم عراق در تمام مناطق مورد مناقشه برافراشته می‌شود.
خیانت خود بارزانی به استقلال کردستان
اما در واکنش به سمپاشی‌های رسانه‌های کرد مستقر در اربیل مبنی بر خیانت اتحادیه میهنی به کردستان مستقل، «هیرو ابراهیم احمد» همسر مرحوم جلال طالبانی، رئیس‌جمهور درگذشته عراق در بیانیه‌ای بر «خیانت» «مسعود بارزانی» و «حمایت از یکپارچگی خاک عراق» تاکید کرد. از طرف دیگر ایاد علاوی، معاون رئیس‌جمهور عراق فاش کرد که شخص مسعود بارزانی درست چند روز پیش از بازپس‌گیری کرکوک توسط ارتش عراق، در نامه‌ای به او ابطال همه‌پرسی کردستان را در ازای باقی ماندن میادین نفتی کرکوک در دست طیف پیشمرگ‌های اربیل، وابسته به حزب دموکرات پیشنهاد داده بود.در این میان مسعود بارزانی پس از عدم یاری واشنگتن، همپیمان استراتژیکش دیگر هیچ همپیمان منطقه‌ای یا بین‌المللی ندارد؛ واشنگتن در حالی که شاهد بود نیروهای پیشمرگ عقب‌نشینی می‌کنند و برخی نیز در برابر نیروهای عراقی در هم شکسته‌اند تنها به صدور بیانیه‌هایی جهت دعوت همه طرف‌ها به آرامش و حفظ خویشتن‌داری اکتفا کرد.
علنی‌شدن اختلافات میان احزاب کرد
تحولات اخیر در کرکوک و ورود بدون درگیری نیروهای عراقی به این شهر در پی عقب‌نشینی بخشی از نیروهای پیشمرگ از آن، اختلافات میان احزاب کرد در اقلیم کردستان را فاش کرد. نیروهای پیشمرگ وابسته به حزب اتحادیه میهنی کردستان (حزب طالبانی) در این ماموریت، با نیروهای نظامی عراقی همکاری و از پایگاه‌های خود در کرکوک عقب‌نشینی کردند. در واقع، این اقدام عمق اختلافات کردها میان 2 محور سلیمانیه به رهبری بافل طالبانی، پسر جلال طالبانی، رئیس‌جمهور فقید عراق و اربیل که حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان که دوره ریاستش نیز به پایان رسیده، هدایت آن را بر عهده دارد نشان داد، در این میان اختلافات موجود میان 2 محور به نیروهای پیشمرگ کرد نیز نفوذ کرد به طوری که رسانه‌ها فاش کردند وزارت پیشمرگ‌ها نیروهای گردان ۷۰ وابسته به حزب طالبانی را از صفوف خود اخراج کرده‌اند و این امر نسبت به وقوع تنش‌ها و بحران‌های متعاقب میان دو طرف هشدار می‌دهد.
فراخوان‌ها برای تشکیل دولتی انتقالی
در این میان فراخوان‌هایی برای تشکیل دولتی انتقالی در اقلیم کردستان جهت مدیریت گفت‌وگو با دولت مرکزی بغداد مطرح شد. ائتلاف «دموکراسی و عدالت» به رهبری برهم صالح، از رهبران سابق حزب طالبانی خواستار تشکیل حکومتی انتقالی در کردستان شد که وظیفه‌اش انجام گفت‌وگویی سازنده با بغداد تا زمان اجرای انتخاباتی شفاف در اقلیم است. صالح تاکید کرد شرایط کنونی نتیجه تلاش‌های مفسدان برای سرپوش نهادن بر غارت و چپاول به نام کرکوک و قوم کرد است. هلال محمد، تحلیلگر سیاسی در این رابطه اظهار داشت: در شرایط کنونی امکان تشکیل چنین دولتی که از سوی برهم صالح پیشنهاد شده به دلیل اختلافات داخلی کردها وجود ندارد علاوه بر این کردها موضع‌گیری و اظهارات‌شان در برابر دولت بغداد یکپارچه نیست و این مساله شرایط آنها را در هر گفت‌وگوی آتی تضعیف خواهد کرد.محمد در گفت‌وگو با ارم‌نیوز گفت: پس از شکست بارزانی در مساله همه‌پرسی و کرکوک و افول ستاره‌اش به عنوان یک رهبر سیاسی در اذهان کردها و نیز پس از مرگ مام جلال (طالبانی) محافل کرد از وجود رهبری واقعی که بتواند آرزوها و خواسته‌های کردها را تحقق بخشد و آنها را به سوی استقلال هدایت کند، خالی شد. در همین راستا لیست «نسل جدید» در بیانیه‌ای، خواستار استعفای فوری مسعود بارزانی از ریاست اقلیم کردستان و رهبران 5 حزب حاکم شده و بارزانی را به عذرخواهی از مردم کرد فراخواند. همچنین این لیست در بیانیه‌ای خواستار برکناری بارزانی و تشکیل دولتی موقت شد که شامل چهره‌های سیاسی همیشگی نباشد تا به این ترتیب شرایط برای برگزاری انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان طبق ملاک‌های جهانی فراهم شود.
سلیمانیه به بغداد نزدیک شد
پس از توافق حزب اتحادیه میهنی کردستان با حیدر العبادی، نخست‌وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق درباره ورود به کرکوک، استان سلیمانیه با توجه به نیاز به پول برای حل بحران اقتصادی به دولت بغداد نزدیک شده، همچنین اختلافات این حزب با بارزانی نیز تا حد قطع روابط رسیده است. اطلاعاتی که در رسانه‌ها منتشر شد، حاکی از آن است که بامداد دوشنبه العبادی با بافل طالبانی و برادرش قباد طالبانی در بغداد جهت انجام دیدارهای آخر پیش از حرکت نیروهای عراقی به سوی کرکوک گفت‌وگو کردند. لاهور شیخ جنگی طالبانی، مسؤول دستگاه اطلاعات و امنیت اقلیم کردستان با آغاز هجمه تندی علیه بارزانی، برگزاری همه‌پرسی در کرکوک را با هدف خارج کردن استان از کنترل اتحادیه میهنی کردستان دانست.
لاهور شیخ جنگی گفت: ما هرگز برای اینکه مسعود بارزانی کرسی را به دست آورد فرزندان‌مان را به کام مرگ نخواهیم فرستاد و من مسعود بارزانی را رئیس خود نمی‌دانم. دیگر برای بارزانی نه در حزب اتحادیه میهنی کردستان و نه در فراکسیون تغییر (مخالف) همپیمانی باقی نمانده است و همین امر باب پیش‌بینی‌هایی را گشوده مبنی بر اینکه سلیمانیه صفحه جدیدی از روابط با بغداد را به دور از اربیل و پیامدهای همه‌پرسی آغاز خواهد کرد بویژه اگر دولت بغداد حقوق‌های متوقف شده کارمندان کرد را پرداخت کند.
کشتار غیرنظامیان توسط پیشمرگ‌ها ی بارزانی
یک روز بعد از تسلط ارتش عراق بر شهر کرکوک و پایین کشیدن پرچم‌های اقلیم از ساختمان‌های دولتی آن، اوضاع کرکوک آرام به نظر می‌رسد. در این راستا شورایعالی قضایی کرکوک از آغاز مجدد فعالیت‌های دادگاه تجدیدنظر فدرال کرکوک و مرکز دادگستری جلولا خبر داد. همزمان تعداد زیادی از شهروندان کرد با استقبال از تغییرات به وجود آمده به این استان بازگشتند. این گزارش در حالی منتشر می‌شود که در حمله خمپاره‌ای نیروهای پیشمرگ در بامداد دوشنبه در طوزخورماتو، شماری غیرنظامی کشته یا زخمی شدند.