نیروهای عراقی روز گذشته از برقراری کامل امنیت در شهر و استان نفتخیز کرکوک طی عملیات نظامی که از بامداد دوشنبه گذشته برای بازپسگیری مناطقی از کرکوک، دیاله و نینوا از دست نیروهای پیشمرگ آغاز شده بود، خبر دادند. نخستوزیر عراق سهشنبهشب اعلام کرد نیروهای ارتش عراق و پلیس فدرال کنترل کامل کرکوک را در اختیار گرفتهاند. نظامیان عراقی در عملیاتی سریع و بدون درگیری، ابتدا کنترل چند بزرگراه، فرودگاه و میدانهای نفتی کرکوک و سپس تمام شهر را از پیشمرگهای کرد پس گرفتند. در جریان عملیات روز سهشنبه نیروهای حشدالشعبی برای بهدست گرفتن مجدد کنترل سد موصل، جانشین فرمانده اطلاعات این گروه بهدست نیروهای بارزانی به شهادت رسید. بنا بر این گزارش، حاج احمدالعبیدی ملقب به ابویاسر ظهر سهشنبه در حین هدایت نیروهای نظامی عراقی برای استقرار در سد موصل و مناطق اطراف آن هدف اصابت گلوله نیروهای بارزانی قرار گرفت و به شهادت رسید. حیدر العبادی با انتشار بیانیهای در توئیتر تأکید کرده بود خواستار درگیری میان شهروندان عرب و کرد عراق نیست و ارتش عراق «نمیتواند و نمیخواهد به شهروندان عراق حمله کند؛ فرقی نمیکند که آنها عرب باشند یا کرد». العبادی افزود کرکوک در اختیار دولت مرکزی است و همهپرسی استقلال کردستان عراق به تاریخ پیوسته است. او گفت حال خواستار مذاکره با کردها برای حلوفصل اختلافات است.
تنبه بارزانی
حالا پیشمرگهای کرد که با تسلط نیروهای عراقی بر کرکوک، حیثیتشان بر باد رفته است، به مرزهای اقلیم کردستان بازگشتند. رئیسجمهور عراق، فواد معصوم که خود کرد است، مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق را متهم میکند که با برگزاری همهپرسی استقلال مسبب عملیات نظامی ارتش عراق و خروج کردها از کرکوک شده است. رئیس پارلمان اقلیم کردستان عراق نیز در اشاره به حوادث اخیر در کرکوک، مسعود بارزانی، رئیس دولت این اقلیم را مورد سرزنش قرار داد و استعفای وی را خواستار شد. یوسف محمد گفت: «تمام مردم کردستان اسیر گروهی از سیاستمدارانی شدهاند که بهخاطر افزایش قدرت خود قصد دارند بر منابع وطن تسلط داشته باشند... این سیاستمداران با فداکاریهای مردم و خون شهدا معامله میکنند». وی افزود: «بارزانی که به صورت قانونی و غیرقانونی از 12 سال پیش تاکنون در رأس هرم قدرت قرار دارد، با استعفایش از این منصب خدمت بزرگی به مردم کردستان خواهد کرد». از سوی دیگر، یک نماینده پارلمان عراق که خواسته نامش فاش نشود، گفت نیازی به استعفای مسعود بارزانی از ریاست اقلیم کردستان نیست، چرا که وی با اعلام جدایی اقلیم کردستان «خودکشی کرد». آرام شیخ محمد، معاون کرد رئیس پارلمان عراق نیز بارزانی را مسؤول تنش ایجاد شده در کردستان دانست و گفت تاسیس کشور کردی، یک دروغ برای منافع شخصی بود. وی با اشاره به پایان یافتن دوره ریاست بارزانی بر منطقه کردستان گفت: روند همهپرسی و دروغ تشکیل کشور کردی، در راستای منافع شخصی و حزبی بارزانی بود. در این میان مسعود بارزانی سهشنبه در سخنانی گفت: آن چیزی که در کرکوک روی داد در نتیجه تصمیمات فردی گروههای کرد بوده و به کردها اطمینان میدهیم که از دستاوردهایشان با وجود از دست رفتن کرکوک حمایت خواهیم کرد.
کردستان عراق در مسیر تجزیهشدن حوادث اخیر در کرکوک، شکاف بین 2 حزب اصلی در اقلیم کردستان یعنی حزب دموکرات کردستان به ریاست مسعود بارزانی و حزب اتحاد میهنی( معروف به حزب طالبانی) را آشکار و زمینه تجزیه منطقه کردستان را فراهم کرده است. مشکل اصلی بارزانی از بیرون با خارج و دولت مرکزی یا با ایران و ترکیه نبود، بلکه با داخل جامعه کرد عراق بود؛ خواه هواداران حزب اتحاد میهنی (حزب طالبانی) یا هواداران حزب دموکراتیک بارزانی و همچنین با احزاب و گروههای مستقل. با عقبنشینی نیروهای مافیای بارزانی از کرکوک و سنجار و بیآبرو شدن ملامسعود در میان اکثریت جامعه کرد، دیکتاتور اربیل دیگر قافیه را باخته و نه تنها دیگر نفوذی بر کرکوک و سلیمانیه ندارد بلکه قدرتش در اربیل و دهوک هم توسط سیاستمداران کرد به چالش کشیده شده است. در همین حال یک نماینده کرد پارلمان عراق با اشاره به توافق 9 مادهای میان هادی العامری از فرماندهان حشدالشعبی به نمایندگی از دولت عراق و بافیل طالبانی، فرزند ارشد رهبر فقید اتحادیه میهنی کردستان به نمایندگی از اقلیم اشاره کرده که ضمن باطل کردن نتایج همهپرسی استقلال کردستان، زمینه تجزیه کردستان عراق به 2 اقلیم یا دولت محلی نیمه خودمختار را فراهم میآورد تا دیگر کسی در آینده به فکر جدایی نباشد. به گزارش خبرگزاری رسمی عراق، بر اساس این توافق نیروهای عراقی به مناطق مورد مناقشه بازخواهند گشت و 17 مرکز اداری در استان کرکوک که دولت اقلیم کردستان از سال 2014 آنها را اداره میکند باید به دولت فدرال عراق داده شود و اگر دولت اقلیم کردستان این مراکز را تحویل ندهد دولت فدرال خواهان 11 مرکز دیگر خواهد شد و در مجموع 28 مرکز اداری خواهند شد. همچنین دولت عراق ضمن کنترل مراکز راهبردی و منابع نفتی کرکوک، بیش از پیش از مدیریت سلیمانیه بهره خواهد برد و با گشودن فرودگاه بینالمللی در این شهر عملا تجزیهطلبان در اربیل محاصره میشوند. طبق درخواست اتحادیه میهنی، بغداد متعهد میشود با تشکیل اقلیم جدید حلبچه - سلیمانیه- کرکوک برای آن دولت تعیین کرده و حقوق کارمندان و نیروهای پیشمرگ را در این اقلیم پرداخت کند.