عبدالباری عطوان:‌ سفر غیرمنتظره ثامرالسبهان، وزیر مشاور پادشاه عربستان در امور خلیج‌فارس به همراه برت مک‌گورگ، فرستاده ویژه رئیس‌جمهوری آمریکا به منطقه و هماهنگ‌کننده ائتلاف بین‌المللی ضد داعش به الرقه در سوریه علامت سوال‌هایی درباره انتخاب زمان این سفر مطرح کرده است و اینکه پیدا و پنهان مواضع دولت سعودی در مرحله آتی سوریه به دنبال شکست داعش و سقوط پایتخت این گروه و بیشتر اراضی تحت تصرف آن چیست؟ بویژه که قضیه تجزیه‌طلبی کردها آن هم به زیان کشورهایی که در آن حضور دارند بار دیگر بشدت جنجال‌برانگیز شده است. ثامر السبهان که به دلیل انتقادهایش از ایران و رهبران شیعه عراق سفیر نامطلوب عربستان‌سعودی در بغداد خوانده و از آنجا اخراج شده بود هنوز مرد ماموریت‌های دشوار است و از شخصیت‌های نزدیک به شاهزاده محمد بن‌سلمان، ولیعهد و حاکم فعلی عربستان شمرده می‌شود، بنابراین بی‌دلیل برای ماموریت به سوریه برگزیده نشده است. دلایل و انگیزه‌های متعددی درباره سفر سبهان وجود دارد؛ عربستان با این اقدام خود می‌خواهد پیام‌هایی به ایران، ترکیه و خود دولت سوریه برساند که می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد: دلیل اول اینکه عربستان در جست‌وجوی راهی برای تحویل گرفتن بیش از 50 شهروند سعودی است که در صفوف داعش با سوریه مبارزه می‌کردند و هم‌اینک در جریان آزادسازی الرقه تسلیم «نیروهای دموکراتیک سوریه» (شورشیان مورد حمایت آمریکا) شده‌اند؛ همان‌گونه که کشورهایی نظیر انگلیس، فرانسه و دیگر کشورهای غربی فرستاده‌هایی برای تحویل گرفتن شهروندان خود اعزام کردند.  دلیل دوم اینکه عربستان می‌خواهد با ارسال سیگنال‌هایی به ترکیه و ایران ثابت کند پشتیبان کردها و نیروهای دموکراتیک سوریه است که الرقه را تحت تسلط خود گرفتند و از پشتیبانی نظامی زمینی و هوایی آمریکا برخوردارند. دلیل سوم اینکه عربستان به دنبال ایجاد پل‌های ارتباط با قبایل اهل تسنن در منطقه الرقه و پیرامون آن است و از همین رو سبهان با اعضایی از شورای مدنی بومی آنجا و سران عشایر دیدار داشته و همچنین با احمد الجربا، رئیس سابق ائتلاف ملی معارضان سوریه که به سفارش آمریکا گروه‌هایی از افراد مسلح این عشایر سنی را برای مبارزه در صفوف نیروهای سوریه دموکراتیک به کار گرفته و رهبری آنها را برعهده داشت.  دلیل چهارم اینکه عربستان به دنبال نشان دادن حمایت خود از راهبرد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در قبال ایران در تایید نکردن توافق هسته‌ای ایران و متهم کردن آن به حمایت از تروریسم و بی‌ثبات کردن منطقه است به گونه‌ای که سفر سبهان به سوریه نخستین گام عملی عربستان در این راستاست.  دلیل پنجم اینکه عربستان در ظاهر مشارکت برای بازسازی سوریه درصدد دست و پا کردن نقشی برای خود در سوریه جدید است، چون به دنبال تفکیک گروه‌های معارض در سوریه به 2 شاخه مسلح و سیاسی، کردها برگه امتیازی قوی‌تر در رویارویی با ترکیه و ایران هستند که می‌تواند آنها را به خدمت بگیرد. به نظر می‌رسد مقامات سعودی تصمیم دارند در رویارویی با ایران و ترکیه که پشتیبان قطر در بحران کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس هستند، در جبهه کردها قرار گیرند و ارکان راهبرد آمریکا را که حالا در منطقه و بویژه علیه ایران در حال ظهور است مستحکم کنند تا جلوی نفوذ و دستاوردهای روزافزون ایران را در سوریه و عراق بگیرند، چرا که ارتش سوریه توانسته با کمک همین متحدان خود بیش از 90درصد از خاک این کشور را بازپس بگیرد و در تازه‌ترین نبردها در شرق سوریه با تسلط کامل بر شهرهای دیرالزور و المیادین به سمت مرزهای عراق و سوریه پیشروی کند.  اگر محاسبه ما درست باشد که نبرد آتی در سوریه احتمالا بین ارتش سوریه و نیروهای دموکراتیک سوریه برای تسلط بر شهر الرقه است، آنگاه معنای سفر غیرمنتظره وزیر سعودی به این شهر را می‌فهمیم، چرا که سنت عربستان در اتخاذ دیپلماسی آرام و فاصله گرفتن از مناطق میدانی داغ و ملتهب و تحرکات پس پرده را شکسته است. معلوم نیست ثامر السبهان و حکومت وی با آمریکایی‌ها در الرقه چه می‌کنند اما در هر حال کار خطرناکی می‌کنند که می‌تواند پاسخ مستقیم یا غیرمستقیم ترکیه و ایران و مطمئنا سوریه را به همراه داشته باشد، بنابراین آیا رهبری عربستان قادر به رویارویی با این جواب به هر شکلی که باشد خواهد بود، آن هم در شرایطی که سران این کشور در باتلاق جنگ یمن گرفتار آمده و متحدان‌شان هم در سوریه شکست خورده‌اند؟