پادشاه عربستانسعودی به بهانه مبارزه با فساد، شماری از شاهزادگان و وزرای سابق این کشور را زیر تیغ بازداشتهای سریالی قرار داده است. تلویزیون العربیه شنبهشب گزارش داد، عربستانسعودی در پی حکم کمیته تازهتاسیس مبارزه با فساد این کشور، 11 نفر از شاهزادگان سعودی و 12 نفر از وزرای سابق این کشور را بازداشت کرده است. این در حالی است که گزارشها از افزایش شمار مقامات و شاهزادگان سعودی بازداشت شده از سوی کمیته مبارزه با فساد حکایت دارد. بر این اساس شمار افرادی که تاکنون در این رابطه دستگیر شدهاند به بیش از ۴۰ نفر رسیده است. نکته قابل تأمل اینجاست که محمد بنسلمان، ولیعهد قدرتطلب و مغرور سعودی، ریاست کمیته مبارزه با فساد عربستان را که بتازگی تشکیل شده است، برعهده دارد. به موجب دستور صادر شده توسط سلمان، 2 وزیر کلیدی کابینه عربستان تغییر کرد. بنا بر اعلامیه رسمی از سوی پادشاهی عربستان، خالد بن عیاف، به جای شاهزاده بانفوذ متعب بن عبدالله، فرماندهی گارد ملی (الحرس الوطنی) را بهعهده گرفته است. همچنین براساس حکم سلمان، محمد بن مزید التویجری وزیر اقتصاد و برنامهریزی برکنار و عادل بن محمد به جای وی منصوب شد. ارزیابیها حاکی است که این بازداشتهای گسترده و تغییرات در کابینه دولت، در راستای تحکیم پایههای قدرت محمد بنسلمان، نورچشمی پادشاه مریض عربستان است.
میلیاردر معروف در میان بازداشتشدهها
در میان شاهزادگانی که حکم بازداشت آنها شنبهشب صادر شد، نامهایی همچون متعب عبدالله بنعبدالعزیز (وزیر برکنارشده گارد ملی)، ولید بنطلال بنعبدالعزیز(سرمایهدار معروفی که رهبری یک امپراتور اقتصاد جهانی را بر عهده دارد) و ترکی بنعبدالله بنعبدالعزیر امیر پیشین ریاض دیده میشود. همچنین بکر بنلادن، سرمایهدار و پیمانکار معروف و رئیس گروه بنلادن به اتهام فساد درباره شماری از طرحها و دادن رشوه به برخی مسؤولان در ارتباط با توسعه مسجدالحرام دیده میشود. همچنین سعید الدویش، رئیس هیات مدیره شرکت مخابرات عربستان به اتهام فساد مالی و انعقاد قرارداد با شرکتهای خصوصی متعلق به خود و نیز خالد الملحم، رئیس شرکت هواپیمایی سعودی به اتهام فساد و اختلاس بازداشت شدهاند. منابع مطبوعاتی همچنین از بازداشت خالد التویجری، رئیس سابق دیوان پادشاهی سعودی و تاجران معروفی مانند صالح کامل و پسرس و نیز ولید الابراهیم، رئیس گروه «امبیسی» خبر دادند. در میان بازداشتشدگان اسامی دیگری مانند، عادل فقیه (وزیر برکنارشده اقتصاد)، عمرو الدباع، صالح کامل، عبدالله صالح کامل ابراهیم العساف، محیالدین صالح کامل، الطبیشی رئیس پیشین تشریفات پادشاهی سعودی، خالد الملحم و حسین العمودی نیز دیده میشود. این بازداشتها بعد از گذشت کمتر از 2 ساعت از دستور پادشاه برای اتخاذ گامهای جدید در عربستان به بهانه مبارزه با فساد بود به طوری که پادشاه عربستان دستور تشکیل کمیته مبارزه با فساد را تحت امر محمد بنسلمان صادر کرد.
بنابر گزارش خبرگزاری دولتی عربستانسعودی، این کمیته میتواند تحقیقاتی را به جریان بیندازد، قرار بازداشت صادر کند و نیز محدودیتهای مسافرتی به وجود بیاورد یا داراییهای افراد را مسدود کند. اعضای این کمیته را هیات نظارت و تحقیق، رئیس هیات ملی مبارزه با فساد، رئیس دیوان نظارت عمومی، دادستان کل و رئیس سازمان امنیت عربستان تشکیل میدهند.
حذف آخرین مانع بر سر پادشاهی بنسلمان
شتابزدگی عامل اصلی درک تحولات عربستان در حوزهای است که مبارزه با فساد خوانده میشود بهطوری که این کمیته تازهتاسیس پیش از آنکه قوام یابد یا حتی نخستین نشست خود را برگزار کند، جمعی از چهرههای برجسته و بزرگ این کشور را برکنار و دستور بازداشت آنها را صادر کرده است. برخی محافل در داخل خاندان حاکم نسبت به بهرهبرداری از دستور شتابزده پادشاهی در جهت تسویه حسابها با دشمنان و رقبای بنسلمان، شاهزاده جوان عربستانی نگران هستند بویژه اینکه در میان چهرههایی که در مرحله اول نام آنها به صورت رسمی برای انجام تحقیقات اعلام شده، برخی اسامی چهرههای مخالف و از جبهه مخالفان ولیعهد جوان و قدرتمند از جمله شاهزاده متعب بنعبدالله (وزیر برکنار شده گارد ملی) دیده میشود.
در همین راستا، زید العیسی، کارشناس امور سعودی در لندن گفت متعب بن عبدالله آخرین مانع در برابر محمد بنسلمان جهت عهدهدار شدن کامل زمام امور بود. شاهزاده متعب فرماندهی گارد ملی را از پدرش یعنی بهترین پسر ملک عبدالله بن عبدالعزیز به ارث برده بود و این ارگان قدرت امنیت داخلی محسوب میشود که از یگانهای قبیلهای تشکیل شده است. ملک عبدالله 5 دوره گارد ملی را هدایت کرد و شاهزاده متعب آخرین عضو از نسل فرزندان ملک عبدالله بود که هنوز در یکی از مناصب عالی ساختار سلطنتی فعالیت میکرد. این ناظران معتقدند سلمان از این نگرانی داشته که متعب ممکن است با انجام کودتایی علیه بنسلمان وی را در صورت رسیدن به پادشاهی، از قدرت برکنار کند. البته هنوز معلوم نیست فرماندهان گارد ملی عربستان هوادار متعب در قبال تکرویهای ملک سلمان و فرزندش آرام خواهند نشست یا دست به اقدامات تلافیجویانه خواهند زد بویژه که این فرماندهان احساس میکنند با برکناری متعب، به حاشیه رانده خواهند شد. گفته میشود متعب همچنین نزد شخصیتهای قبیلهای نیز فرد محبوبی بود و مهمتر از آن نزد سربازانی که از سخاوتمندیاش بهره میبردند، محبوبیت زیادی داشت.
جیببری بنسلمان
در این میان، منابع رسانهای فهرستی از اسامی تجار و شاهزادههای سعودی بازداشتی و شرکتهایش را منتشر کرده و مبالغی را که حکومت عربستان از آنها به تصرف خود درآورده قریب به 2 تریلیون ریال سعودی برآورد میکنند. مجتهد، فعال توئیتری عربستان هم که به افشاگری درباره اسرار پشت پرده خاندان سعودی معروف است در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت بازداشت 18 نفر از شاهزادگان سعودی و دهها مقام بلندپایه عربستان با هدف تصرف اموالشان صورت گرفته است. وی با اشاره به اینکه جزئیات بیشتر درباره این قضیه را بزودی منتشر میکند، افزود: محمد بنسلمان میخواهد بیشتر اموال آنها را به چنگ آورده و به حسابهای خود حواله کند. صفحه ویکیلیکس خلیجفارس در توئیتر نیز نوشت: ولید بن طلال، میلیاردر سعودی در نشست خاندان حکومتی عربستان تهدید کرده بود در صورتی که شاهزاده محمد بننایف آزاد نشود همه اموال خود را از عربستان به اروپا انتقال میدهد. ملک سلمان چند ماه پیش محمد بننایف را از ولیعهدی برکنار و پسر خود را به جانشینی خود برگزید، بر اساس گزارشها محمد بن نایف از زمان برکناری در بازداشت خانگی بهسر میبرد.
زندان لوکس شاهزادگان سعودی
مکان بازداشت که شاهزادههای محکوم به حبس در آنجا زندانی شدهاند، اعلام نشده است. در حالی که هافینگتون پست عربی عنوان کرد هتل 5 ستاره ریتز کارلتون که در جاده مکه- ریاض قرار دارد و میزبان ترامپ و خانوادهاش و بسیاری از میهمانان خارجی ریاض بوده از شب 4 نوامبر هیچ میهمانی را نپذیرفته است و احتمالا به بازداشتگاه شاهزادگان و وزرا و تجار متهم به فساد تبدیل شده است. هافینگتونپست میافزاید: این هتل ساعت 11 ظهر همه کارمندان خود را نیز مرخص کرده است، تخلیه ریتز کارلتون احتمال تبدیل آن به محلی برای بازجویی از متهمان بلندپایه را افزایش میدهد. روزنامه آمریکایی نیویورکتایمز نیز با اشاره به پلمب بخش پرواز هواپیماهای اختصاصی فرودگاههای سعودی، نوشته است احتمالا ولیعهد قصد داشته مانع فرار تعداد بیشتری از ثروتمندان این کشور به خارج شود. نیویورکتایمز افزود، چنانچه به سایت هتل ریتز کارلتون مراجعه کنید نیز با پیام «همه اتاقها رزرو شدهاند» مواجه خواهید شد و گزینه دیگر هتلهای عربستان به نمایش درخواهد آمد که میتواند نشانه ادامه وضعیت موجود برای مدت زمانی طولانی باشد.