دیگر برای لبنانیها، وابسته به هر جریان سیاسی و با هر گرایش مذهبی، قطعی شده که نخستوزیرشان در دست سعودیها اسیر است و استعفای «اجباری» او قرار بوده سناریویی هولناک برای کشورشان رقم بزند. میشل عون، رئیسجمهوری لبنان اخیرا در گفتوگو با سفیران کشورهای خارجی از وضعیت مبهم سعد حریری در عربستان ابراز نارضایتی کرده است. رئیسجمهور لبنان مقامات عربستان را متهم کرده که حریری را حبس و وادار به کنارهگیری کردهاند. ژنرال عون درباره بیانیه استعفای سعد حریری گفته است که هر چه حریری تاکنون گفته یا پس از این بگوید هیچ اعتباری ندارد چون این اظهارات ناشی از وضعیت مشکوک و مبهم اقامت او در عربستان است. میشل عون اقامت سعد حریری و استعفای او را مخالف پیمانهای بینالمللی و موازین ناظر بر مناسبات بین دولتها اعلام کرده است. پیش از این نیز برخی مقامات لبنانی تأکید کرده بودند که عربستان حریری را وادار به استعفا کرده و مانع از خروج او از این کشور شده است. ناظران سیاسی در منطقه معتقدند محمد بنسلمان، ولیعهد قدرتطلب سعودی با مجبور کردن سعد حریری به استعفا از سمت نخستوزیری لبنان، سناریویی خطرناک طراحی کرده که از همان آغاز ناکام ماند؛ سناریویی که پیشبینی میکرد استعفای حریری، هواداران او را در لبنان علیه حزبالله، بشوراند. ولی نهتنها چنین موجی به راه نیفتاد، بلکه جریان سیاسی المستقبل که سعد حریری آن را رهبری میکند، با جریانهای سیاسی مخالف سعودی همصدا و خواهان بازگشت حریری به لبنان شد. جریان المستقبل که اکثریت سنیها در لبنان را نمایندگی میکند، شنبهشب در بیانیهای، هر چند اتهاماتی بیاساس علیه ایران و حزبالله مطرح کرده ولی به این اشاره کرده است که سعد حریری آزادانه در عربستان بهسر نمیبرد و تصمیمگیریهایش به اراده خودش اتخاذ نشده، بنابراین باید به کشورش بازگردد. فرضیه دیگری که در این سناریوی ضدلبنانی بنسلمان مطرح میشد، شورش فلسطینیان آواره در اردوگاه عینالحلوه در شهر صیدا بود. با توجه به اینکه ساکنان عینالحلوه مسلحند و این اردوگاه یکی از مراکز دارای پتانسیل تنش لبنان به شمار میرود، چنین اقدامی میتوانست بحرانی جدی بیافریند در حالیکه رهبران اردوگاه حاضر به تن دادن به چنین خواستهای نشدهاند. رژیم سعودی اهرم دیگری را برای پیشبرد طرح خود علیه حزبالله بررسی میکند که آن حمله نظامی است. در واقع باید گفت عربستان از لحاظ نظامی و به دلایل جغرافیایی، نمیتواند خود مستقیما دست به چنین حملهای بزند. روزنامه لبنانی الاخبار به نقل از منابع خود، متذکر شد که عربستان سعودی میخواست اسرائیل را به جنگ علیه لبنان سوق دهد و موافقت آمریکا را در این طرح نظامی بهدست آورد ولی این سناریو نیز پیش از عملی شدن، با شکست مواجه شده است.
حمایت آمریکا و فرانسه از نخستوزیری حریری
وزارت خارجه فرانسه و دولت آمریکا در بیانیههایی اعلام کردند بهرغم استعفای صوری حریری در ریاض که از رسانههای سعودی پخش شد، پاریس و واشنگتن او را همچنان نخستوزیر لبنان میشناسند. در اطلاعیه کاخ سفید در این زمینه همچنین تاکید شده است دولتهای خارجی و گروههای سیاسی باید در مقطع حساس کنونی به حاکمیت، استقلال و قانون اساسی لبنان احترام بگذارند و ضمنا آمریکا اعلام کرده از هر تحرک نظامی شبهنظامیان در لبنان و هر نیروی خارجی که ثبات و نظم داخلی این کشور را بر هم بزند جلوگیری خواهد کرد. سخنگوی کاخ سفید همچنین شنبهشب در بیانیهای، سعد حریری را نخستوزیر لبنان و شریک مطمئن آمریکا خوانده و گفته است که کشورها و طرفها نباید لبنان را به پایگاهی برای تهدید دیگر کشورهای منطقه تبدیل کنند. در عین حال به نظر میرسد واشنگتن با معرفی ارتش لبنان به عنوان تنها نیروی نظامی مجاز در لبنان، قصد دارد در آینده نزدیک درباره نیروهای حزبالله بهانهجویی کند. علاوه بر این، باید گفت هرگونه جنگ علیه حزبالله در لبنان که مطمئنا از آن پیروز بیرون خواهد آمد، جایگاه این جنبش مقاومت را تقویت خواهد کرد. خلاصه آنکه فراخواندن فوری سعد حریری به ریاض و اعلام استعفای او با هر نیتی که انجام شده باشد، اهداف سعودیها را محقق نکرده و بلکه جایگاه حزبالله را در لبنان تقویت کرده است، تا آنجا که هم آنانی که در مراسم سوگواری اربعین شرکت کردند برای سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزبالله ندای لبیک سر دادند و هم جوانانی در عشرتکده با آواز خواننده رقصیدند که میخواند: اذا ما بترده السعودیه بالقوه، بیجیبه السید (اگر عربستان بزور حریری را برنگرداند، سید او را بر میگرداند.)
جلوگیری از دیدار مکرون با حریری
دیروز روزنامه فیگارو با انتشار مقالهای به اختلاف بین ریاض و پاریس درباره پرونده حریری پرداخت و تردیدی درباره بازداشت حریری در ریاض باقی نگذاشت. در این مقاله آمده است میشل عون برای اظهارنظر قطعی درباره ربوده شدن حریری تا روز شنبه که سرلشکر عباس ابراهیم، مدیرکل امنیت عمومی لبنان از پاریس و دیدار با مدیر کل امنیت خارجی فرانسه به بیروت بازگشت، صبر کرد تا از آخرین جزئیات که از دیدار سفیر فرانسه با حریری به پاریس رسیده بود باخبر شود. به نوشته این روزنامه، سفیر فرانسه در ریاض، پنجشنبه گذشته مدت کوتاهی در حالی با حریری دیدار کرد که چند مسؤول اطلاعاتی سعودی همراهیاش میکردند که این جای تعجب داشت، زیرا به نظر میرسد گفتوگوی این دو تنها برای فرانسه و لبنان حائز اهمیت بود نه عربستان. از آن مهمتر اینکه وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد در جریان سفر امانوئل مکرون به ریاض، امکان دیدار او با حریری که یکی از مهمترین اهداف سفرش بود به دلیل مخالفت دربار سعودی محقق نشد. مشخص است سعودیها حاضر نبودهاند حریری را با یک رهبر مهم اروپایی تنها بگذارند تا کل نقشهشان لو برود. اما خبر ملاقات نخستوزیر در بند لبنان با سفرای انگلیس و فرانسه توسط شبکه المستقبل متعلق به خود حریری به شکل سانسور شده و بدون اشاره به حضور افسران اطلاعاتی سعودی منتشر شد. این شبکه همچنین دیشب نخستین گفتوگوی زنده نخستوزیر در بند لبنان را از ریاض پخش کرد که مطمئنا چنین مصاحبهای در اسارت همانند قرائت استعفانامه نوشته شده توسط سعودیها فاقد ارزش خبری است و صرفا با هدف تبلیغاتی انجام شده است. بدون تردید اینها بخشی از تلاشهای بنسلمان برای وارونه جلوه دادن حقیقت در بند بودن حریری در ریاض است. با این همه رسانههای غربی به شکل فزایندهای به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به دعوت از عوامل شبکه المستقبل یا فیوچر تیوی لبنان متعلق به رفیق حریری برای پوشش دادن اخبار مرتبط به او در عربستان که در واقع بعد دیگری از گروگان گرفتن نخستوزیر لبنان است پرداختهاند که نشان میدهد او تا چه اندازه تحت تهدید و فشار عوامل امنیتی سعودی برای عمل به خواستههای بنسلمان قرار دارد.
پشتپرده استعفای حریری
در این میان، منابعی در جریان المستقبل در تحلیل دلایل رویگردانی سعودیها از حریری، میگویند عربستان به این نتیجه رسیده که وی باید از صحنه سیاسی در لبنان کنار برود. خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از این منابع نوشت که عربستان معتقد است حریری نمیتواند و البته تمایلی ندارد با جنبش حزبالله مقابله کند، پس باید بهطور کامل از صحنه سیاسی حذف شود. این منابع همچنین میگویند زمان ورود حریری به خاک عربستان، هیچ شاهزاده یا مقام نظامی برای استقبال از نخستوزیر لبنان به فرودگاه نرفته، بعد از ورود تلفن وی مصادره و فردای آن روز مجبور به قرائت استعفانامه خود شده بود. رویترز به نقل از چندین منبع لبنانی نوشت که ریاض قصد دارد بهاء حریری، برادر بزرگتر سعد را به نخستوزیری لبنان برساند. عربستان همچنین از بهاء خواسته تا به این کشور رفته و سوگند وفاداری به ریاض یاد کند اما وی از این کار امتناع کرده است. یکی از این منابع به رویترز گفت: «زمانی که هواپیمای حریری در ریاض فرود آمد، او این پیام را دریافت کرد که یک جای کار ایراد دارد. هیچکسی به استقبال او نیامده بود». یک منبع دیگر با بیان اینکه او قبل از دریافت متن استعفانامه از سوی مقامات سعودی،
4 ساعت منتظر نگه داشته شده بود، تاکید کرد: «از لحظهای که او [به ریاض] رسید، آنها (سعودیها) هیچ احترامی به او نشان ندادند». طبق گفتههای این منابع، این نظر حریری درباره اینکه مقابله با جنبش حزبالله میتواند لبنان را بیثبات کند، به مذاق پادشاهی سعودی خوش نیامده بود. بر این اساس، حریری در گفتوگویی که چندی پیش و در پی سفر به ریاض داشت، به ثامر السبهان، وزیر مشاور عربستان، گفته بود او را بهخاطر چیزی که ورای قدرتش است مؤاخذه نکنند. رویترز در ادامه نوشت براحتی میشد از لحن استعفانامه حریری فهمید که نوشته خودش نیست زیرا او اینگونه سخن نمیگوید. عربستان برای مقابله با ایران در لبنان، او را به استعفا مجبور کرده است. این منابع همچنین تاکید میکنند سعودیها حریری را در بازداشت خانگی نگه داشته و قصد دارند با انتصاب برادر بزرگتر وی به ریاست المستقبل، مسیر این حزب را تغییر دهند.
جمعآوری عکسهای بنسلمان
تصاویر و ویدئوهایی در شبکههای اجتماعی منتشر شده است که نشان میدهد شماری از افراد در الشمال و طرابلس لبنان تصاویر بنسلمان را به آتش میکشند. رسانههای لبنانی گزارش دادند، در پی به آتش کشیده شدن تصاویر بنسلمان، نهاد المنشوق، وزیر کشور لبنان با رمزی نهرا، استاندار الشمال تماس گرفت و خواستار جمعآوری همه تصاویر در این مناطق شد.
استقبال حریری از سلمان
پس از انتشار گزارشهای مختلفی درباره بازداشت سعد حریری در عربستان، به نظر میرسد مقامات سیاسی در ریاض در پی القای آن هستند که گزارشهای خبری درباره حصر حریری و ممنوعالخروجیاش از عربستان درست نیست. منابع سعودی تصاویری منتشر کردند که شنبهشب حریری از شرکتکنندگان در مراسم استقبال از شاه سعودی هنگام بازگشت وی از مدینه به ریاض بود. بر اساس گزارش شبکه المستقبل، حریری همچنین شنبه با یونس دیمیریر، سفیر ترکیه در عربستان و سیمون کالینز، سفیر انگلیس در این کشور دیدار کرد.
عصبانیت وزیر سعودی از لبنانیها
ثامر السبهان، وزیر مشاور سعودی در امور کشورهای عرب خلیجفارس که درخواست لبنانیها و حتی همحزبیهای سعد حریری برای بازگشت وی از عربستان، او را عصبانی کرده است، اظهارنظرها درباره این موضوع را «مضحک و خندهدار» توصیف کرد. السبهان در صفحه توئیتر خود مدعی شد: «اظهارنظرها درباره موضوع حریری بسیار مضحک است، پدرش را کشتید و حالا هم قصد ترور جسمی و سیاسی وی را دارید». وی همچنین گفت: «بزودی نام فردی که لبنانیها را فروخت و آنها را علیه ما تحریک کرد افشا خواهیم کرد».