سعید رضوی: در حالی که دوگانه «دموکرات- جمهوری‌خواه» همچنان در ذهن برخی روشنفکران داخلی پررنگ است و همچنان حسرت ناشی از شکست هیلاری کلینتون در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 آنها را رها نمی‌کند، کبوترها و بازهای آمریکایی تقابل مشترک و تمام‌عیاری را علیه برجام آغاز کرده‌اند. اخیرا قانون موسوم به «اجرای تحریم‌های موشک‌های بالستیک و بین‌المللی ایران» به شماره ۱۶۹۸ در مجلس نمایندگان آمریکا با 423 رای موافق در برابر 2 رای مخالف تصویب شد؛ قانونی که زمینه را برای اعمال تحریم‌های گسترده موشکی علیه ایران فراهم می‌کند. در جریان تصویب قانون کاتسا (مادر تحریم‌ها) نیز، اکثریت مطلق دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان به این طرح که ناقض برجام است، رای مثبت دادند. در مجلس سنا نیز تنها برنی سندرز (سناتور مستقل) و راند پال (سناتور جمهوری‌خواه) با این طرح مخالفت کردند. اما اشتیاق دموکرات‌ها برای تقابل با توان موشکی ایران (حتی به قیمت نقض برجام) به مراتب بیشتر از جمهوری‌خواهان است. در این باره نکاتی وجود دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرد.
1- نوامبر سال 2014 میلادی در جریان برگزاری مذاکرات هسته‌ای میان ایران و اعضای 1+5 در مسقط، شاهد اصرار بی‌سابقه جان کری، وزیر سابق خارجه ایالات متحده آمریکا روی گنجاندن موضوع توان موشکی ایران در برجام بودیم. حتی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا اعلام کرد
حاضر نیست بدون گنجاندن این موضوع در توافق هسته‌ای، به بررسی دیگر اختلافات موجود میان طرفین بپردازد. اصرار کری بر مواضع خود سبب شد مذاکرات هسته‌ای در مسقط با شکست روبه‌رو شود. پس از آن نیز در دهمین دور مذاکرات هسته‌ای در وین، مقامات آمریکایی بار دیگر خواستار تحدید توان موشکی ایران در سند توافق هسته‌ای شدند. با این حال کاخ سفید پس از اینکه احتمال شکست مذاکرات هسته‌ای افزایش پیدا کرد، ترجیح داد از خواسته خود مبنی بر مذاکره درباره توان موشکی ایران و گنجاندن آن در برجام عقب‌نشینی کند. روایت «ریچارد نفیو» عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا از این مساله در نوع خود قابل تامل است:
«آمریکا در بخش زیادی از 18 ماه گفت‌وگو که به برجام ختم شد، هنوز به دنبال آن بود که به عنوان بخشی از این توافق با ایران بر سر برنامه موشکی‌اش به توافق برسد. آمریکا زمانی از این مطالبه دست کشید که مشخص شد گفت‌وگوها به سرانجام نمی‌رسد و هیچ حمایت بین‌المللی از موضع آمریکا وجود ندارد.»
چنانچه از اظهارات نفیو برمی‌آید، انعطاف آمریکا در مقابل موضوع گنجاندن توان موشکی ایران در برجام، معلول شرایط بین‌المللی خاص آن زمان و افزایش احتمال شکست مذاکرات هسته‌ای بوده است؛ اگر نه این مخالفت جنبه‌ای ذاتی نداشته است!
2- همراهی مطلق دموکرات‌ها با
جمهوری‌خواهان در جریان تصویب قطعنامه 1698 در مجلس نمایندگان آمریکا نشان می‌دهد سران این حزب نیز در صددند از فرصت حضور ترامپ در کاخ سفید برای گنجاندن موضوع توان موشکی ایران در برجام استفاده کنند. برخی دموکرات‌ها معتقدند این موضوع باید در قالب یک «الحاقیه» به برجام ضمیمه شود و برخی دیگر قائل به انعقاد توافقی ثانویه در این باره هستند. با این حال، هر دو حزب اصلی آمریکا فارغ از اختلافات شکلی، در جنبه ماهوی موضوع با یکدیگر اشتراک نظر و مبنا دارند. ریچارد نفیو به عنوان یکی از اعضای سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا در این باره به مقامات آمریکایی توصیه کرده است: «توافق بر سر برنامه موشکی ایران می‌تواند با مذاکره درباره محدودیت‌هایی بر سر برد و وزن کلاهک‌های موشک‌های ایران آغاز شود. چنین توافقی می‌تواند تعیین سقف درباره تعداد موشک‌های تحت مالکیت دولت‌های منطقه را نیز شامل شود.»
چنانکه مشاهده می‌شود، دموکرات‌های به ظاهر معتدل(!) حتی جزئیات توافق موشکی مدنظر خود با ایران را نیز در ذهن خود ترسیم کرده و آن را به جمهوری‌خواهان ارائه می‌کنند! مقامات دولت سابق آمریکا معتقدند همراهی تروئیکای اروپایی با واشنگتن بر سر گنجاندن موضوع توان موشکی ایران در برجام یا انعقاد توافقی ثانویه که متضمن اعمال محدودیت در فعالیت‌های موشکی ایران باشد، برگ برنده بزرگی برای ترامپ محسوب می‌شود و رئیس‌جمهور جدید آمریکا باید از آن استفاده کند.
3- چندی پیش جان کری، وزیر سابق خارجه آمریکا اعلام کرد برای حفظ برجام، رایزنی‌هایی را با مقامات اروپایی انجام خواهد داد. اگر چه کری مخالف اصرار ترامپ بر سر تغییر بندهای موسوم به آفتاب تابان (Sunset) و دائمی کردن محدودیت‌های زمانی مربوط به برنامه هسته‌ای ایران است اما کمترین مخالفتی با گنجاندن موضوع توان موشکی کشورمان در توافق هسته‌ای ندارد. به عبارت بهتر، رایزنی‌های کری با سناتورهای حزب دموکرات و مقامات اروپایی بر سر حفظ برجام، اساسا شامل موضوع گنجاندن توان موشکی ایران نمی‌شود. حتی به نظر می‌رسد کری و دیگر اعضای تیم سابق مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا در راستای رفع موانع و تبعات حقوقی ناشی از گنجاندن موضوع توان موشکی ایران در برجام، پیشنهاداتی را به جمهوری‌خواهان ارائه کرده‌اند.
سناتورهای دموکرات در حال حاضر مشغول رایزنی‌های فشرده‌ای با «تام کاتن» و «باب کورکر» بر سر نحوه تحدید توان موشکی ایران در طرح کنگره هستند.
اخیرا آسوشیتدپرس گزارش داده در طرح مشترک «کاتن –کورکر» که با مشورت کاخ سفید تهیه شده است، هرگونه تلاش ایران برای تبدیل سکوهای پرتاب موشک‌های ماهواره‌بر به پرتاب‌کننده موشک قاره‌پیما منجر به بازگشت خودکار تحریم‌های هسته‌ای خواهد شد! همچنین در بخش دیگری از این طرح آمده است تست پرواز، تولید یا استقرار موشک‌های بالستیک قاره‌پیما مترادف با نقض برجام از سوی ایران و بازگشت تحریم‌های هسته‌ای خواهد بود.
نکته جالب توجه اینکه مطابق آخرین برآوردهای موجود در کنگره آمریکا، اکثر سناتورهای دموکرات مخالفتی با ادغام قطعنامه 2231 و سند برجام با یکدیگر و ایجاد ارتباط مستقیم میان برنامه موشکی ایران و برجام (بر خلاف سند توافق هسته‌ای) ندارند.
در نهایت اینکه رویکرد مقامات دولت سابق آمریکا و سناتورهای حزب دموکرات در قبال تحولات مربوط به توافق هسته‌ای، به طور طبیعی منجر به ابطال گزاره کاذب «خوش خیم بودن دموکرات‌ها» می‌شود! گزاره‌ای که به اشتباه در ذهن برخی سیاستمداران ما شکل گرفت و هزینه‌های زیادی را برای کشورمان ایجاد کرد.