سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان که اقامت رازآلود او در عربستان، خاورمیانه را مضطرب کرده، یکشنبه‌شب در مصاحبه‌ای تلویزیونی مدعی شد قادر است آزادانه حرکت کند و ظرف «چند روز آینده» به لبنان بازمی‌گردد. این اظهارات نخستین گفتوگوی او از زمان سفر غیرمنتظره‌اش به عربستان در شنبه هفته گذشته و استعفای او یک روز پس از آن در آنجا محسوب می‌شود اما به نظر می‌رسد اظهارات حریری برای ابهام‌زدایی بر سر اینکه آیا او آزادانه عمل کرده است، آیا گروگان سعودی‌هاست یا اینکه آنها در بخشی از استراتژی گسترده‌تر خودشان او را مجاب به استعفا کردند تا به رقیب منطقه‌ای خودشان، ایران فشار آورند، کافی نبوده باشد. چنین سوالاتی را نمی‌توان تنها با مصاحبه در شبکه تلویزیونی المستقبل که مواضع سیاسی همسویی با سعودی‌ها دارد و با حضور پائولا یاکوبیان، مجری تلویزیونی که مطابق خط‌مشی سعودی‌ها حرکت می‌کند، پاسخ داد. حریری در مصاحبه یکشنبه‌شب خود به این موضوع اذعان کرد که به شیوه معمول استعفا نکرده ولی می‌خواسته است با استعفایش شوک مثبتی به مردم کشورش وارد کند. حریری با تکرار اتهامات ثابت‌نشده علیه ایران و حزب‌الله، مدعی شد: امروز دخالت‌هایی را از جانب ایران و حزب‌الله شاهد هستیم و این دخالت‌ها اخیرا زیاد شده است. سعد حریری تصریح کرد: تصورات اشتباهی نسبت به من در کشور لبنان وجود دارد و همین عامل باعث شد من تصمیم به گفت‌وگو بگیرم. نخست‌وزیر لبنان تصریح کرد: من بزودی به لبنان خواهم رفت تا بر اساس موازین قانون اساسی استعفا دهم. من اجازه نخواهم داد لبنان به میدان جنگ منطقه‌ای تبدیل شود. سعد حریری تصریح کرد: من به علی‌اکبر ولایتی گفته بودم که دخالت‌های ایران در کشورهای عربی غیرقابل قبول است. تهدیدی که شده بودم از سوی ولایتی صورت نگرفت. حریری در ادامه دفاع از اقدامات عربستان در لبنان گفت: عربستان به اقتصاد، برق و آب لبنان کمک می‌کند اما دیگران چه کمکی به این کشور می‌کنند؟ وی گفت: به شرطی قبول می‌کنم استعفای خود را پس بگیرم که حزب‌الله قبول کند در بحران‌های منطقه بی‌طرف باشد. وی در پاسخ به سوال خبرنگار و مجری شبکه المستقبل درباره بازداشت شاهزاده‌های سعودی گفت: امیدوارم همانطور که در عربستان شاهد مبارزه با فساد هستیم، در لبنان هم شاهد آن باشیم. مبارزه با فساد در عربستان یک مساله داخلی است. این مصاحبه دیکته‌شده سعودی‌ها به حریری در حالی یکشنبه‌شب انجام شد که بسیاری از تلویزیون‌های لبنان از جمله تلویزیون ملی این کشور اعلام کردند در راستای سخنان میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان از پخش گفتوگوی حریری با تلویزیون المستقبل خودداری کردند. رئیس‌جمهوری لبنان عصر یکشنبه گفته بود هر آنچه حریری از عربستان بگوید «بازتاب حقیقت نیست و نتیجه شرایط مرموز و مشکوکی است که در پادشاهی عربستان در جریان است و بنابراین نمی‌توان آن را جدی گرفت.» همچنین این مصاحبه ساعاتی پس از آن انجام شد که هزاران نفر از مردم لبنان از فرصت ماراتن سالانه این کشور برای فراخواندن حریری به بازگشت استفاده کردند. استعفای او که در سفر به ریاض صورت گرفت، اقدامی مرموز و پرسش‌برانگیز تلقی شده است. حریری به طور معمول در این ماراتن شرکت می‌کرد تا موجب تقویت این ورزش در کشورش شود. امسال میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان دونده‌ها را تشویق کرد تا خواستار بازگشت حریری به لبنان شوند. بسیاری از مردم لبنان معتقدند سعد حریری در چارچوب طرحی که ریاض برای تغییر کابینه ائتلافی این کشور دارد، در حصر خانگی قرار گرفته است.
واکنش سران لبنان به اظهارات حریری
میشل عون، رئیس‌جمهوری لبنان در سخنانی گفت که اشاره سعد حریری به احتمال انصرافش از استعفا یک نشانه مثبتی است که وی به روند سیاسی که از دولت ائتلافی حمایت می‌کند، همچنان پابرجاست. میشل عون تصریح کرد: زمان بازگشت حریری از تمام شرایط و مواضع و نگرانی‌هایی که برای حل مشکل نیاز است، آگاه خواهیم شد. نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان نیز در واکنش به اظهار نظر سعد حریری در مصاحبه با شبکه المستقبل مبنی بر احتمال بازگشتش از استعفا گفت، عدول از استعفا عین عدالت است. سمیر جعجع، رهبر حزب القوات اللبنانیه نیز گفت نجات کشور از طریق یک راه‌حل سیاسی در صورتی‌که دولت عملا به سیاست خویشتنداری یعنی خارج کردن حزب‌الله از سوریه و بحران‌های منطقه پایبند باشد، ممکن است.
زبان بدن آقای نخست‌وزیر
رسانه‌های لبنانی مصاحبه سعد حریری با شبکه تحت مالکیت خودش یعنی المستقبل را مملو از حربه‌های رسانه‌ای استادانه او و بولا یعقوبیان، مجری این شبکه برای رساندن پیام واقعی اسارتش توسط سعودی‌ها می‌دانند. مثلا جمله کلیدی او در این گفت‌وگو مستقیما به خطری که جانش را در همان زمان (در ریاض) تهدید می‌کند، اشاره داشت نه خطری که ممکن است در لبنان در انتظارش باشد. او گفت: «من می‌خواهم از خودم و خانواده‌ام محافظت کنم و نمی‌خواهم فرزندانم شاهد آن چیزی باشند که من با قتل پدرم شاهد آن بودم». در عین حال آشفتگی و سراسیمگی بولا یعقوبیان، خانم مجری در ابتدای گفت‌وگو یک کد آشکار بود مبنی بر اینکه مصاحبه با حریری در شرایطی غیرعادی یعنی تحت نظر امنیتی‌های سعودی انجام می‌شود. پس از آن مصاحبه‌کننده زن شبکه المستقبل با مهارت تمام و تسلط کاملی که داشت تلاش کرد آنطور که احتمالا از پیش با افسران اطلاعاتی سعودی هماهنگ شده بود، تظاهر کند که هیچ فشاری بر او وجود ندارد و در همین حین بود که یعقوبیان در اواسط مصاحبه توپ را با هماهنگی کامل رئیس دربندش به زمین او انداخت تا او هم آشفتگی‌اش را مقابل دوربین به نمایش بگذارد. اسم رمز این عملیات درخواست یعقوبیان برای قطع مصاحبه زنده به بهانه استراحت بود. روزنامه الاخبار نیز به این تغییر حال حریری اشاره کرد: «به نظر می‌رسید نگرانی او به میزانی بود که گویی روی موجی از توفان قرار دارد.» او در حالی با زبان لسان تاکید کرد حالش خوب است که با زبان بدن فریاد می‌زد حالم اصلا خوب نیست تا جایی که مدام بر اثر استرس آب می‌نوشید. همچنین برای سیاستمداران لبنانی که مصاحبه لحن و صدای حریری را می‌شناسند شکی باقی نماند که صحبت‌هایش بیش از حد لازم جنبه مصرفی داشت. گفته شده باطن مصاحبه حریری تند و لحن او در مقایسه با مصاحبه‌های پیش از اسارتش در ریاض بیش از معمول با اندوه همراه بود به طوری که برای نخستین بار او در یک گفتوگوی تلویزیونی در دوران سیاستمداری‌اش هیچ لبخندی به دوربین تحویل نداد. در کنار همه این کدها، حریری یک کد مهم دیگر هم داد و به طور عامدانه روایتی کاملا متفاوت از نحوه ورودش به ریاض در پنجشنبه 2 هفته پیش در مقایسه با آنچه محافظش به رسانه‌های لبنانی گفته بود، تعریف کرد. در حقیقت او یک دروغ آشکار برای مخاطب لبنانی گفت تا او را متوجه کند که مجبور شده زیر فشار میزبانان عربستانی در قرائت استعفانامه و سایر حرف‌هایش در مصاحبه تلویزیونی هم دروغ بگوید.
ضمنا نخست‌وزیر در بند لبنان بار دیگر همانند قرائت متن استعفانامه‌اش، آن ساعت مچی هوشمند معروف با دستبند آبی را که می‌تواند از طریق آن تماس تلفنی ماهواره‌ای برقرار کند، در جریان مصاحبه تلویزیونی یکشنبه‌شب گذشته در دست نداشت. اما تحلیل کارشناسان تلویزیونی درباره محل مصاحبه نیز تامل‌برانگیز است، چرا که شبیه استودیوهای تیپیک شبکه‌های لبنانی المستقبل یا ال‌بی‌سی یا ام‌تی‌وی نبوده و حرکت دوربین نیز حرفه‌ای نبود.
مرد مرموز پشت صحنه مصاحبه حریری
در مصاحبه یکشنبه‌شب حریری، شاید آنچه بیش از هر موضوع دیگری ذهن بینندگان این مصاحبه را مشغول کرد، مرد ناشناسی بود که حین مصاحبه، پشت سر مجری ایستاده و برگه سفیدی در دست داشت و حریری در حالی‌که خسته و رنگ‌پریده به‌نظر می‌رسید به طور قابل توجهی و با سرعت به او نگاه می‌کرد. کاربران شبکه‌های اجتماعی در لبنان بخش‌هایی از این گفت‌وگو را منتشر کرده و در واکنش به این موضوع نوشته‌اند: چنین به نظر رسید که حریری با حرکت دست خود از این فرد ناشناس می‌خواهد محل را ترک کند. این در حالی است که برخی دیگر نیز معتقدند این فرد مشاور رسانه‌ای حریری است و حضورش در تمام گفت‌وگوهای تلویزیونی امری طبیعی است. کاربران توئیتر با راه‌اندازی هشتگ‌هایی درباره سعد حریری در این سایت اجتماعی تاکید کردند آزادی حریری در ریاض سلب شده و هر آنچه این هفته رخ داد از سوی عربستان برنامه‌ریزی شده است. برخی نیز وضعیت حریری در ریاض را به تمسخر گرفتند.
اصرار جامعه جهانی به بازگشت حریری
شمار زیادی از سیاسیون لبنانی و دیپلمات‌های غربی که معتقدند حریری ممکن است تحت فشار قرار گرفته باشد و حتی از طرف عربستان بازداشت شده باشد، به چیزی کمتر از بازگشت او به لبنان متقاعد نیستند. آنچه به ظن آنها می‌افزاید این است که استعفای حریری دقیقا همان روزی انجام شد که محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان بر بازداشت صدها سعودی در طرحی نظارت کرد که خودش آن را سرکوب ضد فساد و منتقدانش آن را پاکسازی توصیف کردند. بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا روز یکشنبه در گفت‌وگو با جبران باسیل، همتای لبنانی خود، ابراز امیدواری کرده بود حریری «بدون دیرکرد بیشتری» به بیروت بازگردد. ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه هم در نشست با همتایان اروپایی خود در بروکسل با اشاره ضمنی به عربستان خواهان عدم مداخله در امور لبنان شد. اشاره لودریان به عربستان از آن جهت است که سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان در ریاض استعفا کرد، مساله‌ای که منجر به بحران سیاسی شد. لودریان گفت: برای اینکه بحران لبنان راه‌حل سیاسی داشته باشد، باید مقامات سیاسی این کشور در تحرکات‌شان آزاد باشند. عدم مداخله اصل اساسی است. همچنین زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان ابراز امیدواری کرد حریری زودتر به وطنش بازگردد و ثبات منطقه حفظ شود. شبیه همین سخنان را نیز وزارت خارجه آمریکا و کاخ سفید مطرح کرده بودند. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا پنجشنبه گذشته در بیانیه‌ای گفته بود واشنگتن قویا از استقلال و حاکمیت ملی لبنان حمایت می‌کند. کاخ سفید نیز اعلام کرد سعد حریری همچنان شریکی مطمئن برای آمریکاست.
ناکامی مکرون در ریاض
از 10 روز پیش و به دنبال بازداشت سعد حریری در ریاض همواره این پرسش برای رسانه‌ها مطرح بود که چه عاملی باعث شده ولیعهد سعودی تا این اندازه روی نخست‌وزیر لبنان که در عین حال شهروند عربستان نیز محسوب می‌شود نفوذ داشته باشد. در همان شب مصاحبه حریری تحت اسارت با شبکه خودش یعنی المستقبل، تارنمای رادیوفرانس اینفو، با انتشار ویدئویی برای نخستین بار فاش کرد سفر پنجشنبه گذشته امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به ریاض با هدف نجات حریری و جلوگیری از تبدیل لبنان به میدان جنگ انجام شده است، نه آنطور که ادعا شد برای بررسی تحریم‌های موشکی ایران. در این ویدئو آمده است مکرون هیچ برنامه‌ای برای سفر به عربستان نداشت و کاملا ناگهانی و بدون برنامه از ابوظبی به سمت ریاض رفت اما در نهایت موفق به نجات حریری یا حتی دیدار با او نشد. در عوض به بن‌سلمان هشدار داد که مبادا لبنان به یک میدان جنگ تبدیل شود. معاون سخنگوی وزارت خارجه فرانسه پس از بازگشت مکرون به پاریس نیز اشاره کرده بود که «آزادی حریری [در ریاض] احتمالا محدود است». اما تارنمای افشاگر و مشهور «مدیا پارت» که ید طولایی در برملا کردن فساد سران کشورهای عربی دارد، ادعا کرده پرونده پولشویی شرکت «اوگر» عربستان متعلق به سعد حریری به کمیته کذایی مبارزه با فساد صدها میلیارد دلاری شاهزادگان سعودی رفته است.
عربستان تعلیق عضویت لبنان در اتحادیه عرب را خواستار شد!
مصاحبه تلویزیونی سعد حریری شک و تردید میشل عون، رئیس‌جمهور این کشور و دیگران را درباره اینکه او بزودی به بیروت بازمی‌گردد، از بین نبرد و شک و تردید همگان را درباره آزادی‌اش بیشتر می‌کند، چرا که همچنان اسراری وجود دارند که او تنها بعد از بازگشتش به بیروت می‌تواند درباره آن صحبت کند. ریاض با روش‌های تهاجمی همچنان به مقابله با لبنان که خواهان آزادی حریری است، ادامه می‌دهد. عربستان‌سعودی در نظر دارد مساله لبنان را در نشست فوق‌العاده اتحادیه عرب که روز یکشنبه برای بررسی به اصطلاح مداخله ایران در کشورهای منطقه برگزار می‌شود، مطرح کند. یک منبع دیپلماتیک عرب در بیروت اعلام کرد هدف از درخواست عربستان برای برگزاری نشست فوق‌العاده وزارتی ناکام گذاشتن تلاش‌های سامح شکری، وزیر خارجه مصر است که به عربستان و چند کشور دیگر برای حل سریع مشکل لبنان و عربستان سفر کرده است. این اقدام بعد از آن صورت می‌گیرد که منابع می‌گویند عربستان از وزرای خارجه عرب در نشست یکشنبه رسما درخواست می‌کند عضویت لبنان در اتحادیه عرب را تعلیق کنند. کشورهای عربی مثل قطر، عراق و مغرب عربی و شاید مصر تعلیق عضویت لبنان در این اتحادیه را قبول ندارند، چرا که این مساله جنگ نظامی میان ارتش و حزب‌الله را ایجاب می‌کند و این کشور را نابود خواهد کرد. با این حال، بعید نیست اتحادیه عرب که با پول سعودی‌ها و به‌عنوان ابزاری برای اجرای نقشه‌های تخریبی آنها علیه منطقه فعالیت می‌کند، به درخواست رژیم ریاض عضویت لبنان را به تعلیق درآورد.