علی مرادخانی: یکی از چیزهایی که همیشه در کشور ما بویژه در پدیده‌های اجتماعی و بعضا سیاسی شکل می‌گیرد شایعه است. چه باور داشته باشیم و چه نداشته باشیم، ملت ما جزو مردمانی محسوب می‌شوند که هم به شایعات توجه می‌کنند، هم بعضا به آنها دامن می‌زنند و هم از همه بدتر گاهی بر اساس آنها تحلیل و قضاوت می‌کنند. فرقی هم ندارد که این اتفاق، درباره یک پدیده فرهنگی باشد یا یک رجل سیاسی. ما شایعات را می‌شنویم، آنها را در گروه‌های مختلف فضای مجازی نشر می‌دهیم و همان‌ها را معیار سنجش و قضاوت خود می‌کنیم؛ حتی اگر در ظاهر تمام این موارد را منکر شویم ولی واقعیت جامعه نشان از حقیقت دیگری دارد.
از تحلیل‌های داخل تاکسی که فلانی می‌خواهد توی پیاده‌رو‌ها بین زنان و مردان دیوار بکشد در سال‌های دور تا شایعات محیر‌العقول درباره موجودات عجیب‌الخلقه در کشور که گاهی سر زبان‌ها می‌افتد و قس علی هذا.
بعد از وقوع زمین‌لرزه تاثربرانگیز غرب کشور و جان باختن صدها تن از هموطنان‌مان در این واقعه تلخ نیز این قطار شایعات بود که زودتر از هر چیزی حرکت کرد و متاسفانه عده زیادی هم بر آن سوار شدند.
کافی است نگاهی به شبکه‌های اجتماعی بیندازید تا حرف و حدیث‌هایی را که درباره کرمانشاه نوشته شده و دست به دست چرخید ببینید. کشته شدن 100 نفر و تخریب کامل مسکن‌مهر شهرهای کرمانشاه و سرپل‌ذهاب، ورود هواپیمای امدادی کشور فرانسه به فرودگاه کرمانشاه، کمک 100 میلیون دلاری ولیعهد ابوظبی به زلزله‌زدگان کشورمان سلفی گرفتن روحانی معروف در آوار زلزله، بیش از 1000 کشته در زلزله و تعمد رسانه ملی در عدم انعکاس این «فاجعه» و عبارت‌هایی مانند «اینجا قیامته. اینا نمی‌خوان بگن واقعا چه خبره» «اوضاع بدتر از اونیه که فکرش رو
می‌کنید» و... عبارات و اخباری است که طی روزهای اخیر آنقدر دست به دست شد که سر آخر بسیاری از آنها توسط مسؤولان رسمی کشور تکذیب شد. صدالبته که باید به اینها اضافه کرد اخبار و عباراتی که در آن هلال‌احمر و دیگر ارگان‌ها بالکل ناکارآمد معرفی می‌شد.
کسانی مانند صادق زیباکلام که هرچند بعد از این مدل اظهار نظر، اشتباه خود را پذیرفت و از هلال‌احمر عذرخواهی کرد ولی به هرحال چه کسی است که نداند تفاوت تاثیر میان جمله و تکذیبیه را.
اما واقعیت چیست؟ کدام یک از اینها واقعیت دارد؟ آیا واقعا ولیعهد ابوظبی100 میلیون دلار به زلزله‌زدگان کرمانشاه کمک کرد؟ واقعا مسکن‌مهر کرمانشاه 100 کشته بر جا گذاشت؟ واقعا فرانسه هواپیمایی حامل کمک به فرودگاه کرمانشاه اعزام کرد؟
فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره توزیع کمک‌ها می‌گوید: با همکاری هلال احمر و استانداری و کمک‌های مردمی، کار توزیع چادر در دورافتاده‌ترین مناطق زلزله‌زده در بامداد چهارمین روز پس از زلزله به پایان رسید. غذا و آب و پتو آنقدری هست که بسیاری از کمک‌ها و آذوقه‌ها برای هفته‌های آتی ذخیره‌سازی شده است. هواپیمایی که توسط رسانه‌های مجازی ضدانقلاب، فرانسوی نامیده شده بود، «کارگو»ی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود. کانال خبری منتشر‌کننده خبر کمک ولیعهد ابوظبی یک سایت دسته چندم اماراتی (شبکه العربیه) بود که ابتدا با شبکه «العربیه» اشتباه گرفته شده بود ولی بلافاصله خبرش در میان تمام رسانه‌های امارات و ایران تکذیب شد. عکس معروفی که به سلفی روحانی معروف با آوار به جای مانده از زلزله بود، مربوط به کلیپی بود که حجت‌الاسلام قاسمیان در آن از مردم برای کمک به زلزله‌زدگان طلب کمک می‌کرد. صادق زیباکلام هم درباره کم‌لطفی‌اش نسبت به ارگان‌های امدادرسان در گفت‌وگویی گفت: باید از هلال‌احمر حلالیت بطلبم. در حالی که هلال‌احمر خوب کار کرده و اوضاع دستش است ولی مسؤول نابسامانی‌ها هلال‌احمر نیست و این ارگان کاملا نمره قبولی را در این واقعه دریافت می‌کند. تعداد کشته‌های مسکن‌مهر هم که جزو معروف‌ترین این شایعات بود؛ یک نفر داخل ساختمان و دیگری در حیاط یکی از آپارتمان‌های مسکن‌مهر کشته شده‌اند و تمام ارقام دیگر توسط مقامات استانی کرمانشاه تکذیب شد.
به هر حال هر چند بازار داغ شایعات در ماجرای زلزله کرمانشاه اتفاقات جدیدی نبود ولی باز هم به یاد ما آورد که ما خیلی زود باور می‌کنیم و نه‌تنها مردم عادی، بلکه بسیاری از مسؤولان کشورمان هم حتی در دریای اخبار غلو‌آمیز و شایعات گسترده فضای مجازی غرق و ناگزیر به عذرخواهی می‌شوند.
شاید بهتر باشد بیشتر فکر کنیم تا ببینیم چطور باید از بند شایعه‌سازی و شایعه‌بازی برهیم. شایعاتی که هم متولیان امر را دلسرد می‌کند و هم مردم را نگران و هم به غصه داغداران می‌افزاید، در کل عایدی‌ای جز تشویش اذهان عمومی برای کشورمان ندارد.