فروغ محمدزاده: متأسفانه مصرف سیگار در بین نوجوانان ما بویژه دختران به‌سرعت در حال افزایش است؛ موضوعی که قائم‌مقام وزارت بهداشت از آن به‌عنوان «فاجعه ملی» یاد می‌کند. البته کارشناسان دراین‌باره از سال‌ها پیش هشدار می‌دادند ولی به دلیل کم‌توجهی برخی مدیران باوجود قانون جامع مبارزه با دخانیات و اتخاذ راهکارهای مناسب مانند افزایش سالانه مالیات به مواد دخانی ولی به دلیل اجرایی نشدن آن همچنان شاهد گرفتار شدن نوجوانان و جوانان بیشتری به این بلا و تحمیل هزینه‌های سرسام‌آور درمانی به جامعه هستیم.
آمارها نیز متأسفانه این وضعیت را نشان می‌دهد، چنانکه به گفته حریرچی، قائم‌مقام وزارت بهداشت آمار مصرف سیگار در دختران نوجوان از کمتر از یک درصد به 1/2 درصد و در پسران 13 تا 15 ساله کشور به 8/4 درصد رسیده است و با توجه به اینکه سیگار گلوگاه ورود به مصرف مواد مخدر و رفتارهای پرخطر جنسی است، ضرورت هوشیاری خانواده‌ها را می‌طلبد. حال پرسش اینجاست که با وجود هزینه‌های سنگین مصرف سیگار برای جامعه یعنی مرگ سالانه ۵۰ تا ۵۵ هزار نفر به دلیل استعمال دخانیات چه تدابیری برای کنترل این وضعیت اندیشیده شده است؟
اصلاح و افزایش مالیات بر مواد دخانی
در همین باره، اصلاح مالیات بر عرضه مواد دخانی یکی از راه‌های کنترل این وضعیت است که در قانون مبارزه با استعمال دخانیات نیز آمده اما اجرایی نشده است و طبق گفته حریرچی مهم‌ترین عامل کاهش مصرف دخانیات، افزایش قیمت آن است، با این کار می‌توانیم علاوه بر ایجاد سالانه 11 هزار میلیارد تومان اعتبار برای نظام سلامت، مصرف دخانیات را نیز کاهش دهیم. سخنگوی وزارت بهداشت افزود: هر 10 درصد افزایش مالیات بر دخانیات، 5 درصد از آمار مصرف سیگار را کاهش می‌دهد. در ایران قیمت سیگار از 181 کشور دنیا ارزان‌تر است. مالیات بر سیگار در کشورهای مختلف 70 درصد قیمت را در برمی‌گیرد.
با سیگار قاچاق چه کنیم؟
محمدمهدی مفتح، نماینده مجلس نیز در زمینه افزایش قیمت سیگار معتقد است: اصل روشنی است که هر چه قیمت برای مصرف‌کننده افزایش پیدا کند مصرف آن کاهش پیدا خواهد کرد اما آنچه واقعیت بازار ما نشان می‌دهد این است که نزدیک به 40، 50 درصد بازار فعلی سیگار قاچاق است. وی تصریح کرد: اگر قاچاق نداشتیم می‌توانستیم با افزایش قیمت، مصرف را کاهش دهیم اما وقتی قاچاق در کشور وجود دارد و میزان آن قابل‌توجه است هر چه قیمت را افزایش دهیم باعث می‌شود حاشیه سود قاچاقچی سیگار بیشتر شود.
عرضه سیگار را باید کنترل کنیم
علاوه بر این محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات بیان می‌کند که اگر جلوی قاچاق سیگار را می‌خواهیم بگیریم، باید عرضه را کنترل کنیم و گلوگاه شناسایی سیگار قاچاق از غیر قاچاق عرضه آن است. وی می‌افزاید: سالانه نزدیک به 60 میلیارد نخ سیگار به طور متوسط در کشور مصرف می‌شود،
25 میلیارد نخ از آن تولید داخل و مشترک است، 20 تا 25 میلیارد نخ وارداتی است که گاهی به 15 میلیارد می‌رسد اما بقیه بین 15 تا 25 میلیارد نخ، قاچاق است. وی می‌افزاید: با مجلس در حال چانه‌زنی هستیم تا مالیات بر سیگار حدود 60 تا 70 درصد شود اما آنها معتقدند تورم‌زا است، بنابراین به مجلس پیشنهاد داده‌ایم 20 درصد مالیات برای تولید سیگار داخل، 40 درصد برای سیگار مشترک، واردات و توتون و قلیان اختصاص داده شود. به این ترتیب
600 میلیارد تومان در سال اعتباری است که از مالیات بر سیگار دریافت می‌شود که آن را می‌توان خرج بهداشت و آموزش‌وپرورش کرد.
قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات
یکی دیگر از ابزارهای مناسب برای کنترل مصرف دخانیات در کشور، قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات است که در سال 86 به تصویب رسید. بنا بر اعتقاد محمد نعیم امینی‌فرد، این قانون جامع و کامل است ولی در اجرای آن اشکالات و نقص‌هایی وجود دارد. جرم‌های مصرف دخانیات در کشور ما با سایر کشورها بسیار متفاوت است که کمیسیون بهداشت مجلس سال گذشته خواستار تغییر این قوانین شد اما از طرف مجلس استقبالی نداشت.
احمد حمزه، عضو کمیسیون بهداشت مجلس نیز با اشاره به دسترسی آسان به دخانیات و بی‌توجهی به اجرای قانون مبارزه با دخانیات، می‌گوید: آموزش و فرهنگ‌سازی، نبود و کمبود تفریحات سالم، مالیات و قیمت پایین دخانیات در میزان شیوع آن مؤثر است. بر اساس همین قانون سالانه باید 10 درصد از طریق افزایش مالیات به قیمت مواد دخانی اضافه شود البته این امر باید با در نظر گرفتن نرخ تورم در کشور صورت گیرد ولی متأسفانه این قانون اجرا نشده است. همچنین بر اساس این قانون فروش دخانیات به کودکان زیر 18 سال ممنوع است یا اینکه تا 100 متری مراکز آموزشی عرضه دخانیات ممنوع است که به نظر می‌رسد اجرای چنین قانونی به زمان زیادی احتیاج دارد اما برای اثرگذاری روی تقاضا باید آرام‌آرام وارد عمل شد.