کمبود مدرسه در روستاهای اردبیل موجب شده بسیاری از دانشآموزان قادر به ادامه تحصیل در مقاطع متوسطه نباشند یا برای تحصیل در مقطع ابتدایی روزانه کیلومترها راه را در برف و سرما طی کنند. روستای پاراقشلاق در جعفرآباد یکی از دهها روستای استان اردبیل است که مدرسه ابتدایی ندارد. دانشآموزان روستا روزانه مسافت 5 کیلومتری را به حسن خانلو طی کرده و در کلاس درس حاضر میشوند. دوری مدرسه موجب شده دانشآموزان ابتدایی که در نهایت۱۲ سال بیشتر ندارند در زمستانهای سرد و برفگیر منطقه از تحصیل بازبمانند. برخلاف ادعای ممانعت والدین از تحصیل دانشآموزان، اهالی روستا مشکلی با درس خواندن فرزندان خود ندارند اما به دلیل نبود مدرسه حاضر به فرستادن فرزندان خود به روستاهای دیگر نیستند. نه از کانکس خبری هست و نه از سرویس مدارس روستایی که زمانی گفته میشد در تمام روستاهای فاقد مدرسه ایجاد شده تا هیچ دانشآموزی از تحصیل بازنماند. دانشآموزان خود تپهها و دشتها را بالا پایین میکنند تا صبح اول وقت در مدرسه حاضر شوند. در چنین وضعیتی است که دانشآموزان برای ادامه تحصیل با مشکل مواجه خواهند شد. درد دانشآموزان روستای پاراقشلاق را دانشآموزان روستای روشنق اردبیل نیز میچشند. در این روستا نبود مدرسه متوسطه اول موجب شده دانشآموزان 3 کیلومتر برای رسیدن به نزدیکترین مدرسه پیادهروی کنند. نهتنها روشنق بلکه در روستاهای قوناخ قیران مشگینشهر یا گندمآباد خلخال و صدها روستای دیگر مدارس متوسطه اول و دومی در کار نیست. تا جایی که جانشین قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه حضرت عباس(ع) استان اردبیل یکی از کمبودهای اساسی اغلب روستاهای استان را نبود مدارس متوسطه عنوان کرد. حسین میراضی افزود: به عنوان مثال روستای برندق با 2 هزار نفر جمعیت یک مدرسه متوسطه ندارد و قرارگاه پیشرفت و آبادانی، بازسازی مدارس این روستا را در دستور کار قرار داده است.
ترک تحصیل اجباری دانشآموزان
نتیجه این وضعیت ناتوانی برخی دانشآموزان در ادامه تحصیل و ترک تحصیل اجباری است. موضوعی که بیشتر متوجه حال دانشآموزان دختر میشود. دختران محصل اغلب به دلیل سختی طی راه و رسیدن به مدرسه روستای مجاور از ادامه تحصیل بازمیمانند. پیامد ناتوانی دختران در ادامه تحصیل تشویق خانوادهها به ازدواجهای زودهنگام آنهاست چنانکه برخی حتی در سنین زیر ۱۵ سال ازدواج میکنند. تمام این معضلات در حالی است که مسؤولان آموزشوپرورش استان بارها اعلام کردهاند هیچ محدودیتی برای تحصیل دانشآموزان وجود ندارد و زمینه تحصیل برای همه فراهم است. به طوری که در ابتدای سال تحصیلی جاری مدیران آموزشوپرورش برای اثبات ادعای خود به فعالیت ۱۴ مدرسه تکدانشآموزی، ۳۸ مدرسه 2 دانشآموزی و ۱۶۴ مدرسه با کمتر از 5 دانشآموز اشاره کردند.
محرومیت ازتحصیل در روستاها
مدیرکل آموزشوپرورش استان اردبیل در گفتوگو با مهر با پذیرش مشکلات برخی روستاها از جمله پاراقشلاق تأکید کرد: متأسفانه این مشکلات وجود دارد و 6 دانشآموز این روستا روزانه 5 کیلومتر راه را برای رسیدن به مدرسه روستای مجاور طی میکنند. احمد ناصری افزود: برای رفع مشکل به دنبال اخذ مجوز استقرار کانکس در این روستا هستیم یا اینکه سرویس مدرسه برای دانشآموزان دایر شود تا رفتوآمد آنها به مراتب راحتتر انجام شود. هر چند انتظار نمیرود آموزشوپرورش برای یکهزار و ۷۰۸ روستای دارای سکنه اردبیل مدرسه بسازد اما متأسفانه برخی اظهارات درباره ایجاد امکان تحصیل برای همه دانشآموزان با واقعیتها همخوان نیست. امسال در استان اردبیل مطابق اعلام آموزشوپرورش 3 هزار و ۳۹۵ مدرسه آماده تحصیل شدند اما سهم دانشآموزان روستایی به مراتب کمتر است. موضوعی که ایجاد زمینه عدالت آموزشی را به علامت سوالی تبدیل کرده است. از سویی در اغلب روستاها جادههای نامناسب و صعبالعبور تردد روستاییان را بویژه در فصل زمستان با مشکل مواجه میکند تا جایی که در برخی ایام سال دانشآموز روستایی با مسدود شدن راههای ارتباطی، خانهنشین شده و روزها به مدرسه نمیرود. هر چند ایجاد کانکس در مدارس روستایی به عنوان فرصتی مطلوب برای ایجاد فضای آموزشی قلمداد میشود اما کل مدارس کانکسی در نظر گرفته شده برای یکهزار و ۷۰۸ روستا تنها ۳۷ مورد است. از سویی با توجه به انعکاس وضعیت تحصیل بسیاری از دانشآموزان روستایی، سرویس مدرسه اقدامی فانتزی تعبیر میشود. این مشکلات در وضعیتی به قوت خود باقی است که همچنان دانشآموزان روستایی در برف و باران مسافتهای چند کیلومتری برای رسیدن به کلاس درس را طی میکنند.