وزیر خارجه انگلیس شنبهشب را در تهران خوابید و دیروز در ادامه ملاقاتهایش، رئیسجمهور و معاونش که رئیس سازمان انرژی اتمی باشد را هم دید و آن وقت از تهران رفت.
اگرچه در تهران روایت محتوای دیدارهای جانسون با مقامات ایرانی یک روایت رسمی و کلی است اما به موازات برگزاری دیدارها، وزارت خارجه انگلیس روایتی از آنچه در دیدارهای جانسون با مقامات ایرانی مطرح شده را منتشر کرد. بر اساس روایت انگلیسیها، در دیدارهای جانسون با ظریف و روحانی، ماجرای مورد علاقه انگلیسیها یعنی مجرم امنیتی آنها که همان نازنین زاغری باشد مطرح شده است. روز شنبه وزارت خارجه انگلیس اعلام کرد در دیدار بوریس جانسون با محمدجواد ظریف، او درباره نازنین زاغری مطالبی را به وزیر خارجه ایران گفته است. دیروز پس از دیدار جانسون با روحانی نیز وزارت خارجه انگلیس بیانیهای صادر و ادعا کرد جانسون در دیدار با روحانی هم درباره ماجرای نازنین زاغری مطالبی مطرح کرده است. نازنین زاغری، تبعه ایرانی - انگلیسی که به اعتراف خود بوریس جانسون سال گذشته با ورود به ایران اقدام به برگزاری کلاسهایی به بهانه آموزش روزنامهنگاری کرده بود، از سوی دادگاه به اتهام تلاش برای براندازی نرم به 5 سال زندان محکوم شده است. گزارشهای منتشر شده درباره فعالیتهای مشکوک زاغری حاکی از آن است که او یک مهره بسیار مهم برای دستگاه سلطنتی انگلستان است و ماموریت او در ایران برای آنها بسیار حائز اهمیت بوده است. بر همین اساس، آنها بلافاصله پس از دستگیری زاغری و اثبات اتهاماتش در دادگاه، تلاش فراوانی برای آزادی او کردهاند. در موازات افزایش حساسیت انگلیسیها درباره این متهم امنیتی، دستگاههای امنیتی موارد جدیدی درباره اقدامات ضدامنیتی این مهره انگلیسی در تهران پیدا کردند و همین موضوع باعث شد یک پرونده دیگر بر اساس اتهامات جدید درباره این مجرم انگلیسی گشوده شود؛ پروندهای که نخستین جلسه دادگاه آن قرار است هفته آینده برگزار شود. حالا انگلیسیها که پس از سالها وزیر خارجه خود را به ایران فرستادهاند، امیدوارند با ایجاد برخی گشایشها از جمله در سایه پرداخت بدهی کهنه 450 میلیون پوندی به ایران، شرایطی برای عفو این مجرم امنیتی ایجاد کنند. از همین رو در دیدارهای جانسون با روحانی و ظریف، موضوع نازنین زاغری مطرح شده است. شامگاه شنبه یک سخنگوی وزارت خارجه انگلیس گفت در دیدار جانسون و ظریف، موضوع نازنین زاغری مطرح شده است. بر اساس اظهارات این سخنگو، جانسون دیدارش با ظریف را سازنده دانسته و گفته گفتوگویی صریح درباره زاغری با ظریف داشته است. دیروز یکشنبه نیز جانسون با حسن روحانی دیدار کرد. پس از این دیدار دفتر وزارت خارجه انگلیس اعلام کرد بوریس جانسون، وزیر خارجه این کشور گفتوگوهای مستقیمی با حسن روحانی رئیسجمهور ایران داشت. به نوشته اسکاینیوز، وزارت خارجه انگلیس گفت جانسون در دیدار با روحانی درباره مسائل منطقهای، دوجانبه و پرونده افراد دوتابعیتی گفتوگوهای مستقیم و شفافی داشت. اما اشاره دفتر وزارت خارجه انگلیس درباره گفتوگوی جانسون با روحانی درباره «پرونده افراد دوتابعیتی» نشان میدهد وزیر خارجه انگلیس به غیر از زاغری، برای پیگیری وضعیت دیگر عوامل انگلیسی دستگیر شده در ایران نیز برنامههایی دارد.
در حال حاضر 4 تبعه انگلیسی به جرم اقدام علیه امنیت ملی ایران در زندان هستند. پس از نازنین زاغری، معروفترین آنها فردی به نام کمال فروغیابری است که گفته میشود یک جاسوس در حوزه نفت و انرژی بوده است. گویا این جاسوس انگلیسی نیز برای این پادشاهی بسیار ارزشمند است چراکه تاکنون در 2 سطح - البته نه به صورت آشکار - برای آزادی وی رایزنی شده است. دیوید کامرون، نخستوزیر اسبق انگلیس یک بار به خاطر کمال فروغی به حسن روحانی نامه نوشت. فیلیپ هاموند، وزیر وقت خارجه انگلیس نیز در سفر به ایران ماجرای فروغی را پیگیری کرده بود.
بر همین اساس به نظر میرسد دوتابعیتیهایی که اکنون به جرم جاسوسی و اقدام خلاف امنیت ملی در زندانهای ایران هستند، برای انگلیسیها آنقدر اهمیت دارند که سفر وزیر خارجه این کشور به ایران، آن هم در اوج بلبشوی غرب آسیا، تحتالشعاع این موضوع قرار گرفته است.
چانهزنی برای اجرای تعهدات برجام!
بر اساس روایتهای رسمی، دیدارهای دیروز جانسون با حسن روحانی و علیاکبر صالحی بیشتر حول موضوع برجام انجام شده است. مقامات ایرانی در این دیدارها خواستار اجرای تعهدات انگلیس در برجام شدند. تعهداتی که بویژه در حوزه مهم بانکی، اجرا نشده است. موضوع اقدام اخیر ترامپ در اعلام انتقال سفارتخانه آمریکا از تلآویو به بیتالمقدس نیز محور دوم گفتوگوهای وزیر خارجه انگلیسیها در این 2 دیدار بوده است. بر اساس گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاستجمهوری، در دیدار جانسون با روحانی، روحانی با بیان اینکه همکاری ایران و 1+5 در اقدامی بزرگ منجر به توافق ارزشمند و بینالمللی برجام شد، اظهار داشت: باید تصمیم و اراده مبنی بر استفاده از فضای پس از برجام برای توسعه همهجانبه مناسبات و همکاریها را در مقام عمل نشان داده و شاهد آثار آن باشیم. وی با اشاره به لزوم گسترش روابط و همکاریهای بانکی ایران و انگلستان در راستای اجرای برجام، خاطرنشان کرد: اجرا و حفظ برجام حائز اهمیت بوده و معتقدیم همه بویژه ملت ایران باید بتوانند از منافع برجام بهرهبرداری کنند. روحانی با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران بهدنبال برقراری صلح و ثبات پایدار، پایان یافتن جنگ و خونریزی و ریشهکن شدن تروریسم در منطقه است، گفت: گفتوگوی لندن با تهران میتواند به همکاری برای ثبات بیشتر در منطقه منجر شود. روحانی افزود: شرایط منطقه به گونهای است که نباید در آتش آن دمیده شود و تصمیم اخیر رئیسجمهور آمریکا در انتقال سفارتخانه این کشور به قدس شریف، تصمیمی نادرست و بنزینی بود که بر آتش منطقه ریخته شد. بوریس جانسون نیز در این دیدار با بیان اینکه برجام توافق مثبتی است که باید ادامه پیدا کرده تا مردم ایران بتوانند از منافع اقتصادی آن بهرهمند شوند، اظهار داشت: فرصتهای تجاری و اقتصادی بسیار خوبی در ایران وجود دارد و علاقه داریم شرکتهای انگلیسی نیز بتوانند در پروژههای سرمایهگذاری ایران مشارکت کنند. جانسون با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران اقدامات مثبتی در مسیر مبارزه با تروریسم و توسعه صلح و ثبات در منطقه انجام داده است، گفت: انگلستان تصمیم رئیسجمهور آمریکا در انتقال سفارت این کشور به قدس را اقدامی مناسب قلمداد نمیکند.
چرا صالحی؟
دومین برنامه دیروز بوریس جانسون دیدار با علیاکبر صالحی بود. آنچه از محتوای جلسه جانسون با صالحی بیرون آمده روایتی است که بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی مطرح کرده است. گویا در دیدار جانسون با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، درباره مسائل منطقهای گفتوگوهای مفصلی انجام شده است! با این حال اما نکته مهم درباره این دیدار، نبود تناسب میان ملاقاتکنندهها بود و اینکه دلیل دیدار وزیر خارجه انگلیس با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران چه میتواند باشد؟ بهروز کمالوندی در گفتوگو با صدا و سیما درباره علت دیدار وزیر خارجه انگلیس با رئیس این سازمان بهرغم تناسب نداشتن مقام این 2 شخصیت گفت: سابقه این دیدارها به حضور آقای صالحی در انجمن جهانی هستهای بازمیگردد که مقرش در لندن است و در حاشیه آن سفر دیدارهایی نیز در محل اقامتش داشت. وی افزود: آقای صالحی چند ماه قبل نیز در سفری دیگر به لندن با آقای جانسون دیدار داشت، اگرچه او وزیر خارجه است، اما گفتوگوهای هستهای بویژه درباره برجام مدنظر وزارت خارجه انگلیس و شخص آقای جانسون است، ضمن اینکه موضوعات هستهای مربوط به ما نیز به نحوی از طریق وزارت خارجه پوشش داده میشود و سازمان مستقل دیگری ندارد، بلکه مشاوری تحت نظر وزیر امور خارجه این مسائل را پیگیری میکند. کمالوندی گفت: موضوعات هستهای مذاکرات 2 شخصیت، در این چند جلسه مربوط به برجام بوده است و آقای جانسون در دیدار قبلی نیز اشاره کرد که مایل است برای تقویت برجام تلاش کند. در سیاستی هم که تاکنون اعلام کردهاند در پی تقویت توافق هستهای بودهاند و حداقل در سیاستهای اعلامیشان اینطور است.